Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 661/22

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 lipca 2022 r., sygn. akt (...)

Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

Granice zaskarżenia

Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

Ustalenie faktów

Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

M. M.

karalność oskarżonego

karta karna

1041

2.1.1.2.

M. M.

stan zdrowia oskarżonego, poddanie się leczeniu szpitalnemu

oddalenie wniosku (...) Sp. z o.o. o ogłoszenie upadłości

odmowa wszczęcia poszczególnych postępowań przygotowawczych z zawiadomienia M. M.

oświadczenie M. M. z dnia 29.06.2023 r. wraz z załącznikami

1057-1060

1061-1197

Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

Ocena dowodów

Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1.

Karta karna

Dokument wystawiony przez uprawniony podmiot.

2.1.1.2.

stan zdrowia oskarżonego, poddanie się leczeniu szpitalnemu

oddalenie wniosku (...) Sp. z o.o. o ogłoszenie upadłości

odmowa wszczęcia poszczególnych postępowań przygotowawczych z zawiadomienia M. M.

Oświadczenie co do stanu zdrowia nie budzi zastrzeżeń co do jego wiarygodności

Dokumenty wystawione przez uprawnione organy, autentyczność których oraz wiarygodność zawartych w nich treści nie budzi wątpliwości.

Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

1. Naruszenie prawa materialnego, tj. art. 286 § 1 kk poprzez jego błędne zastosowanie w sytuacji gdy oskarżony nie posiadał zamiaru bezpośredniego kierunkowego wprowadzenia pokrzywdzonych w błąd aby w sposób niekorzystny rozporządzili swoim mieniem.

2. Naruszenie przepisów postępowania, tj.

a. art. 193 kk poprzez zaniechanie przez Sąd I instancji zasięgnięcia opinii biegłego sądowego w sprawie w celu ustalenia kiedy wystąpił stan grożącej niewypłacalności spółki i kiedy stała się ona niewypłacalna, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia,

b. art. 193 kpk, art. 201 kpk poprzez oparcie się przez Sąd na opinii wydanej w sprawie toczącej się przed Sądem Rejonowym w G. pod sygn. akt (...), bez umożliwienia wezwania tychże biegłych na rozprawę celem uzupełnienia tejże opinii, która zdaniem oskarżonego była niejasna, nierzetelna i zawierała błędy logiczne lub powołania innych biegłych, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia,

c. art. 7 kpk, art. 92 kk, art. 410 kpk w zw. z art. 4 kpk poprzez oparcie rozstrzygnięcia na dowodzie z opinii biegłego sporządzonej dla celów wydania rozstrzygnięcia w innym toczącym się postępowaniu (sygn. akt (...)), co w konsekwencji doprowadziło do błędnych ustaleń faktycznych i uznania, iż spółka (...) Sp. z o.o. znajdowała się w 2018 r. w stanie niewypłacalności, co miało istotny wpływ na treść rozstrzygnięcia w zakresie stwierdzenia winy oskarżonego w popełnieniu zarzucanych mu przestępstw,

3. Błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę rozstrzygnięcia, poprzez uznanie, iż pokrzywdzeni R. S., B. P., M. K. (1), L. W., M. R., R. R., J. R., E. K., M. K. (2) byli świadomie zwodzeni obietnicami dostarczenia zakupionego towaru, podczas gdy z zeznań świadka K. M. (1) (k. 62 - 64) oraz wyjaśnień składanych przez oskarżonego, potwierdzonych dokumentami zgromadzonymi w sprawie wynika, iż niedostarczenie zamówionego towaru było przede wszystkim efektem wycofania się głównego dostawcy nawozów, upadłości jednego z najważniejszych klientów oraz natychmiastowego postawienia w stan wymagalności kwot kredytów zaciągniętych w bankach (...) oraz (...) w B., które to okoliczności spowodowały nagłe, lecz możliwe do usunięcia problemy z płynnością finansową spółki, co miało istotny wpływ na treść wyroku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja oskarżonego okazała się niezasadna.

Wyjść należy od stwierdzenia, że prezentowana w wyjaśnieniach oskarżonego linia obrony nie była konsekwentna. M. M. składając wyjaśnienia w toku procesu oraz przedkładając dokumenty związane z prowadzeniem spółki twierdził, że jego zachowanie nie było ukierunkowane na doprowadzenie pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia mieniem. Dowody zebrane w aktach sprawy nie potwierdziły lansowanej przez niego linii obrony opartej na twierdzeniu, że niemożność wywiązania się z umów zawartych z pokrzywdzonymi leżała w przyczynach niezależnych od niego.

M. M. w toku postępowania przygotowawczego (k. 541-545 akt) wskazywał na przyczyny, jakie legły u podstaw niewywiązania się z kontraktów zawartych z pokrzywdzonymi objętych niniejszym postępowaniem. Podnosił on, że banki współpracujące z (...) Sp. z o.o. wypowiedziały umowy i zażądały natychmiastowego zwrotu środków. Kolejno, podawał on iż na koniec 2018 r. rzeczonej spółce przysługiwały wierzytelności w wysokości 2 000 000 zł, z czego udało się odzyskać jedynie część środków. Wskazał także, iż był to okres, w którym konkretnego towaru, a szczególnie nawozów azotowych nie było na rynku. Według jego relacji nawozy te były zamówione u producentów, ten towar jednak nie dojechał, lecz oskarżony nie potrafił dokładnie powiedzieć z jakich przyczyn, ale wskazał, że były one od niego niezależne. Podał: „Klienci wpłacali zaliczki, żeby mieć pewność, że jest dla nich zamówiony towar (…). Nie byliśmy w stanie zwrócić klientom zaliczek w związku z faktem, że to nam również wiele osób zalegało z zapłatą i gdyby nam zwrócono nasze pieniądze nie byłoby żadnego problemu”. Oskarżony wskazał także, że Urząd Skarbowy zakwestionował wypłatę należnego im podatku VAT w kwocie 200 000 zł.

W toku postępowania sądowego M. M. (k. 813 – 818 akt) wyjaśnił w odniesieniu do wszystkich pokrzywdzonych: „na przełomie roku 2018/2019 sytuacja zaczęła się wymykać spod kontroli. Spowodowane to było tym, że z okolic R. miały spłynąć pieniądze w kwocie 1 miliona 600 tysięcy złotych do spółki (...). Dodatkowym problemem jest również to, że prokuratura zarzuciła jednemu z udziałowców, tj. mojemu synowi, że okradł spółkę (...). (…). Syn został skazany, prokurator wszedł na konta (...), zablokował je, bank wypowiedział umowy i stąd problem.”

W tym miejscu warto przywołać zeznania K. M. (1) , będącego synem oskarżonego i jednym z udziałowców (...) Sp. z o.o., a do 1.10.19 r. piastującego stanowisko Dyrektora Handlowego. Na k. 62-64 akt : „Jeżeli chodzi o sprawę PHU (...) (…). W tym okresie dostawy nawozów na zlecenie naszej spółki realizowała firma (...). W grudniu 2018 roku firma ta poinformowała nas, że rezygnuje z handlu nawozami, to był nasz główny dostawca. W związku z wycofaniem się ze współpracy firmy (...), my przestaliśmy oferować nawozy. A ponadto pojawił się problem z realizacją wcześniejszych zamówień. (…) W związku z prowadzonym od 6 marca 2019 roku postępowaniem sanacyjnym my nie mieliśmy możliwości zwrotu gotówki”. To samo tłumaczenie K. M. (1) (k. 168 – 171 akt) przedstawił w odniesieniu do Przedsiębiorstwa Handlowo Usługowego (...) . Dalej zeznał on, że „Jeżeli chodzi o sprawę związaną ze składem opału sp.c. M. K. (1) i B. P. (…) nasza spółka we wrześniu 2018 roku sprzedała tej spółce 24 tony Węgla orzech ziemowit za łączną kwotę 18.597,60 zł. Tego towaru nie dostarczyliśmy, był problem z realizacją zamówienia, to znaczy z dostępnością tego węgla w kopalni. (…) brak terminowej dostawy leżał po stronie kopalni, natomiast w związku z rozpoczęciem postępowania sanacyjnego nie było możliwości zwrotu pozostałej części pieniędzy.”

We wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego z dnia 8 lutego 2019 r. (k. 413 – 422 akt) w punkcie zatytułowanym „analiza przyczyn trudnej sytuacji ekonomicznej Spółki” zostało wskazane, że w pierwszej połowie 2018 roku w stanie niewypłacalności nieoczekiwanie znalazła się (...) w R. – główny odbiorca mleka od rolników, będących jednocześnie kontrahentami Spółki, a to przełożyło się na terminowe spłacanie przez nich zobowiązań. Wobec braku spłat przez rolników na rzecz factora – (...) Sp. z o.o. tenże wypowiedział umowę i rozpoczął windykację należności od Spółki. Następnie, (...) S.A. nie odnowił finansowania obrotowego i zażądał natychmiastowej spłaty aktualnej kwoty wykorzystanego kredytu obrotowego. W rezultacie tychże okoliczności Spółka zmniejszyła skalę sprzedaży co negatywnie wpłynęło na realizację krótkoterminowych planów finansowych.

W odniesieniu do powyższego stwierdzić należy, że podawane przez oskarżonego twierdzenia w ramach linii obrony nie były spójne i konsekwentne. M. M. z jednej strony wskazywał, że niemożność zrealizowania zamówień wynikała stąd, że na rynku brak było towarów od producentów, ale z drugiej strony (...) Sp. z o.o. nie dokonała również zwrotu środków finansowych wpłaconych przez klientów tytułem zaliczek, ponieważ ich dłużnicy nie zwrócili im środków. Oskarżony także podnosił, że banki wypowiedziały umowy, że urząd skarbowy nie przyznał środków. K. M. (1) natomiast tłumaczył, że najpierw sytuacja związana była z brakiem towarów od dostawców, natomiast później, że zostało otwarte postępowanie sanacyjne i w związku z tym została im odebrana możność regulowania zobowiązań. We wniosku o wszczęcie postępowania sanacyjnego było zaś wskazane, że problemy finansowe (...) SP. z o.o. związane były kolejno z niewypłacalnością (...) w R. i w następstwie wypowiedzeniem umów przez banki.

Tak więc w toku procesu jako przyczyny nieregulowania zobowiązań wobec pokrzywdzonych były podawane różne motywy, które jednak wobec wyników postępowania dowodowego nie mogły odnieść zamierzonego rezultatu ukierunkowanego na ekskulpację M. M. i negację twierdzenia, iż swoim zachowaniem wyczerpał on znamiona przestępstwa z art. 286 § 1 kk.

W tym miejscu przedstawić należy dowody związane z prowadzonym wobec (...) Sp. zo.o. postępowaniem sanacyjnym, do których Sąd Okręgowy odwoływać się będzie w dalszej części uzasadnienia. Na k. 413 – 422 akt jest zawarty wniosek z dnia 8 lutego 2019 r. o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego – postępowania sanacyjnego. Złożony przez prezesa zarządu (...) Sp. z o.o. z siedzibą w K. – M. M.. Na k. 339 akt - postanowienie Sądu Rejonowego w T. z dnia 6 marca 2019 r., wydane w sprawie o sygn. akt (...), o otwarciu postępowania sanacyjnego dłużnika (...) Sp. z o.o. w K., KRS (...). Na mocy tegoż postanowienia także odebrano dłużnikowi zarząd własny i wyznaczono jako zarządcę K. D.. Kolejno, (k. 177 – 178 akt) pismem oznaczonym datą 8 marca 2019 r. zarządca wyznaczony w postępowaniu sanacyjnym (...) Sp. z o.o. z/s w K. w osobie K. D. dokonał zawiadomienia wierzycieli tejże spółki o otwarciu postępowania sanacyjnego. W tym piśmie rzeczywiście wskazano (powołując się na odpowiednią podstawę prawną) między innymi, że od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego do dnia jego zakończenia albo uprawomocnienia się postanowienia o umorzeniu postępowania sanacyjnego, spełniane przez dłużnika albo zarządcę świadczeń wynikających z wierzytelności, które z mocy prawa są objęte układem, jest niedopuszczalne. K. 190 – 191 akt - pismem oznaczonym datą 23.08.2019 r. zarządca poinformował Sąd o wystąpieniu przesłanek do umorzenia postępowania stosownie do treści art. 326 ust. 2 ustawy prawo restrukturyzacyjne. Finalnie, postanowieniem z dnia 24 października 2019 r. wydanym w sprawie o sygn.. akt (...) Sąd Rejonowy w T. umorzył postępowanie sanacyjne (k. 837 i 837v akt (...)). W motywach orzeczenia powołano art. 326 ust. 2 ustawy z dnia 15 maja 2015 r. - Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2309), który stanowi: Sąd umarza postępowanie układowe albo postępowanie sanacyjne, jeżeli dłużnik utracił zdolność do bieżącego zaspokajania kosztów postępowania i zobowiązań powstałych po jego otwarciu oraz zobowiązań, które nie mogą zostać objęte układem. Domniemywa się, że dłużnik utracił zdolność do zaspokajania zobowiązań, jeżeli opóźnienie w ich wykonywaniu przekracza trzydzieści dni. Także powołano ust. 3: Sąd umarza postępowanie sanacyjne, jeżeli brak jest realnych możliwości przywrócenia dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań.

Sąd Okręgowy nie kwestionuje stanowiska autora apelacji, że oskarżony do dnia rozpoczęcia postępowania sanacyjnego podejmował według siebie wszelkie możliwe czynności, aby móc dalej prowadzić działalność gospodarczą. Tym niemniej jego działania nie powinny powodować skutków jakie są przedmiotem niniejszego postępowania. Zaistniały stan rzeczy nie niweczy doświadczenia oskarżonego w prowadzeniu przedsiębiorstwa, co więcej jeżeli takowe posiadał, to tym bardziej należało od niego oczekiwać, iż w sposób odpowiedzialny inicjować będzie on nowe kontrakty. Oskarżony podniósł, że jeden z pokrzywdzonych R. R. zeznał, iż: "Pan M. sprawiał wrażenie niezorientowanego w sytuacji". Rzeczywiście takie sformułowanie padło ze strony świadka, ale po pierwsze zostało ono przez skarżącego wyrwane z kontekstu, albowiem pominął on całość wypowiedzi tegoż świadka, a także wymowę relacji pozostałych pokrzywdzonych (o czym szerzej mowa w dalszej części uzasadnienia), po drugie oskarżony jako prezes spółki doskonale zdawał sobie sprawę z tego w jakiej kondycji finansowej ona pozostaje oraz że mimo stanu niewypłacalności nadal zaciągane są zobowiązania.

Działania podejmowane przez spółkę, której prezesem był oskarżony, wynikające z zeznań pokrzywdzonych oraz z przedłożonych przez nich dokumentów nie pozostawiają cienia wątpliwości, że M. M. zdawał sobie sprawę z kondycji finansowej spółki i jego działania zmierzające do zachowania jej działalności w istocie doprowadziły do spowodowania szkód u pokrzywdzonych. Sytuacja wskazuje, że miał on wszak świadomość, iż zobowiązania na rzecz kontrahentów – pokrzywdzonych nie zostaną wykonane. Oceny jego zachowania nie zmienia wszczęcie na jego wniosek postępowania sanacyjnego, albowiem to zachowanie było ukierunkowane na to, by nie doszło do zakończenia działania przedsiębiorstwa. Poza tym jako przedsiębiorca winien on zdawać sobie sprawę z tego, że ewentualna spłata zobowiązań na rzecz pokrzywdzonych mogłaby nastąpić dopiero po jakimś czasie, a zatem i tak doszłoby do niekorzystnego rozporządzenia przez nich mieniem.

Skarżący w apelacji poruszył kwestię dowodu w postaci opinii biegłego sądowego wydanej w sprawie o sygn. akt (...) toczącej się przed Sądem Rejonowym w G. (k. 1198-1225 akt), z której Sąd meriti przeprowadził dowód także w niniejszej sprawie. W opinii tej wskazano, że spółka zdecydowanie w 2018 roku mogła mieć problemy z regularnym regulowaniem zaciągniętych zobowiązań. Zobowiązania w stosunku do całości kapitałów własnych w 2018 roku zostały przekroczone, wystąpiły zatem tzw. kapitały ujemne. Spółka była niewypłacalna i na taki pogląd miały wpływ wyniki analizy finansowej, które potwierdzają brak płynności finansowej oraz wysokie zadłużenie podmiotu. W 2018 roku w spółce wystąpiły przesłanki świadczące o nieprawidłowym zarządzaniu pieniądzem, brak płynności finansowej I, II, III stopnia i nadmierne zadłużenie. Spółka uzyskała w 2018 roku ujemny wynik finansowy, nie posiadała płynności finansowej, udział kapitałów obcych w finansowaniu był znacznie przekroczony w stosunku do obowiązujących norm, wszystkie wskaźniki wskazywały na podstawę do uznania jej za niewypłacalną i zagrożoną stanem upadłości.

Sąd Okręgowy nie podzielił formułowanych przez autora apelacji zastrzeżeń co do rzeczonego dowodu. Lektura opinii biegłego wskazuje, iż była ona rzetelna, skrupulatna, a jej wnioski logiczne i konsekwentne. W toku postępowania o sygn. (...) oskarżony nie kwestionował jej wyników. W niniejszej sprawie miała ona charakter pomocniczy, wszak pozytywnie zweryfikowała stan rzeczy, jeżeli chodzi o kondycję finansową (...) Sp. z o.o., która wynikała ze zgromadzonych w sprawie dowodów świadczących niezbicie o tym, że spółka ta w czasie zawierania kontraktów z pokrzywdzonymi borykała się z istotnymi trudnościami na tle finansowym. Zasadniczy dowód w sprawie stanowiły zeznania pokrzywdzonych oraz przedłożone przez nich dokumenty, które zniweczyły linię obrony oskarżonego, natomiast rzeczona opinia biegłego subsydiarnie wskazywała, że w spółce występował stan niewypłacalności. W apelacji oskarżony podniósł, iż kwestionuje metodologię przyjętą dla wydania opinii, która nie uwzględnia szeregu okoliczności, zaistniałych w trakcie prowadzenia działalności, o charakterze nagłym, a ponadto nie pozwala na wskazanie konkretnej daty zaistnienia stanu grożącej niewypłacalności czy też samej niewypłacalności. Takich zastrzeżeń M. M. nie wysuwał w kierunku tejże opinii w postępowaniu, w którym została ona wydana, a nadto wskazać należy, iż jego zastrzeżenia mają charakter polemiczny i ogólnikowy. Jeżeli zaś chodzi o wskazanie konkretnej daty, to biegły odniósł się do roku 2018 i wobec dat czynów zabronionych objętych niniejszym postępowaniem taki stan rzeczy był zdatny do uwzględnienia.

Kolejno wskazać należy, iż opinia biegłego koresponduje z całokształtem materiału dowodowego sprawy. W swoich wyjaśnieniach sam oskarżony wskazywał, że w 2018 r. występowały okoliczności, które spowodowały, iż spółka miała problemy finansowe. Choć M. M. zaznaczał, iż były to okoliczności niezależne od spółki, to jednak występowały i miały wpływ na jej zdolność finansową. Także zarządca ustanowiony w postępowaniu sanacyjnym – K. D., tak zeznając w postępowaniu przygotowawczym (k. 353 – 357 akt), jak również w postępowaniu sądowym (k. 825 – 828 akt), wskazywał, ze kondycja finansowa spółki w momencie jego przystąpienia (początek 2019 r.) była tragiczna i brak było płynności, jeżeli chodzi o regulowanie bieżących zobowiązań. K. D. będący doradcą restrukturyzacyjnym był osobą o wiedzy i doświadczeniu zawodowym oraz kwalifikacjach merytorycznych pozwalających mu na chociażby pobieżną ocenę stanu finansowego podmiotu, względem którego zainicjowano postępowanie sanacyjne. Wreszcie wskazać należy, iż postanowieniem z dnia 24 października 2019 r. wydanym w sprawie o sygn.. akt (...) Sąd Rejonowy w T. umorzył postępowanie sanacyjne (k. 837 i 837v akt (...)). Umorzenie postępowania sanacyjnego wskutek wystąpienia wymienionych w rzeczonym postanowieniu przesłanek kilka miesięcy po otwarciu postępowania sanacyjnego w sposób dobitny ukazuje, iż wnioski zawarte w opinii biegłego, a kwestionowane przez autora apelacji, były słuszne.

Przy tym zaznaczyć trzeba, iż w aktach sprawy brak jest dowodu na to, by zarządca ustanowiony w postępowaniu sanacyjnym działał nierzetelnie bądź na szkodę (...) Sp. z o.o. Jego działania zostały udokumentowane, a formułowane przez niego wnioski podzielone przez Sąd orzekający w postępowaniu restrukturyzacyjnym.

W kwestii niewypłacalności spółki w 2018 r. i wniosków opinii biegłego godzi się ponadto zaznaczyć, że wniosek o otwarcie postępowania sanacyjnego został przez (...) Sp. z o.o. złożony na początku lutego 2019 r., a stosownie do art. 6 ust. 1 ustawy Prawo restrukturyzacyjne: Postępowanie restrukturyzacyjne może być prowadzone wobec dłużnika niewypłacalnego lub zagrożonego niewypłacalnością. M. M. doskonale zdawał sobie sprawę z tego w jakiej kondycji finansowej pozostaje spółka, w której jest prezesem i dlatego zdecydował się na złożenie wskazanego wniosku. Stan niewypłacalności nie powstał natomiast w przeciągu pierwszego miesiąca 2019 r., ale był już od dłuższego czasu istniejącym stanem rzeczy, którego pełną świadomość miał M. M..

Wbrew wywodom apelacji Sąd I instancji w swoim rozstrzygnięciu słusznie uznał, że pokrzywdzeni R. S., B. P., M. K. (1), L. W., M. R., R. R., J. R., E. K., M. K. (2) byli z premedytacją zwodzeni obietnicami dostarczenia zakupionego towaru. Zebrany w sprawie materiał dowodowy właśnie na taki stan rzeczy wskazuje.

W swoich zeznaniach k. 33 – 34 akt R. S. podała: „Realizacja towaru miała być dokonana wg ustaleń w terminie do końca listopada 2018 roku. (…) Jeszcze dnia 20 listopada 2018 roku pani M. dzwoniła do mnie aby potwierdzić że dokonałam drugiego przelewu, zapewniając mnie że towar jest gotowy do wysyłki. (…) Podkreślam, że M. P. chciała natychmiastowego potwierdzenia dokonania przeze mnie wpłaty argumentując to faktem, że towar jest gotowy do wysyłki. (…) B. Z. zapewnił, że towar będzie dostarczony przed świętami.” Kolejno w stosunku do R. S. (k. 18 akt) (ale także L. W. (k. 157 akt), M. R. (k. 231)) zostało sformułowane pismo oznaczone datą 21 grudnia 2018 r. zawierające oświadczenie (...) Sp. z o.o. złożone w jej imieniu przez M. M., w którym przedstawiono w sposób skrótowy rozwój prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej i jej stan majątkowy (kapitał, nieruchomości, ruchomości) oraz wskazano: „Dziś nasza firma napotyka kolejny problem dotyczący realizacji Państwa zamówienia. Zostaliśmy zmuszeni do dokonania zakupu zastępczego, co znacznie wydłużyło czas realizacji Państwa zamówienia. Wasze zamówienie zostanie zrealizowane do 28.02.2019 (…). Chcielibyśmy uspokoić Państwa informacją, iż (...) Sp. z o.o. nie została postawiona w stan upadłości i nie będzie. Niestety nasza konkurencja utrudnia nam w każdy możliwy sposób prowadzenie działalności rozpowszechniając nieprawdziwe informacje na nasz temat. Prosimy o cierpliwe oczekiwanie i nie wycofywanie przedpłat. (…).” Pokrzywdzona także zeznała : „Pod koniec lutego ja otrzymałam kontakt do prezesa M. M. po rozmowie z nim ja już byłam pewna, że nie otrzymam od niego żadnego towaru. On bagatelizował problem, powiedział, że sami musimy postarać się o towar, że sam ma dłużników.”

Na k. 90 i 90v akt M. K. (1) i B. P. (tak samo M. R. k. 232 – 233 akt); pismo oznaczone datą 7 lutego 2019 r. (a zatem dzień przed złożeniem wniosku o otwarcie postępowania sanacyjnego) stanowiące wniosek (...) Sp. z o.o. o prolongatę spłaty zadłużenia jako powód wskazano wycofanie się banku kredytującego działalność firmy oraz brak zakładanych w planie finansowym płatności przez kontrahentów Spółki, w tym rolników indywidualnych, których czasowe zatory płatnicze są rezultatem m.in. stanu niewypłacalności odbiorcy ich mleka, tj. (...) w R., a także powszechnie znanym kryzysem cenowym na rynku wieprzowiny.

Na k. 95 – 96 akt zawarte są zeznania B. P., w których pokrzywdzony wskazał, że „Oni wysłali mi kolejne zamówienie pomimo, iż nie zrealizowali ostatniego. Ja nie wysłałem im pieniędzy, gdyż czekałem na dostawę. Ja nadal kontaktowałem się z dostawcą, gdzie w rozmowie z pracownikiem B. Z. ustaliłem, że opóźnienie z dostawą związane jest z powstałą kolejką i kłopotami finansowymi firmy. (…) Z tego co pamiętam prowadziłem rozmowę z Panem M., który zapewnił mnie, że ma chwilowe kłopoty finansowe i sytuacja ta zaraz się rozwiąże. Ja cyklicznie dzwoniłem do prezesa firmy, który nawet zapewnił mnie, że osobiście przywiezie mi zaległe pieniądze. Po 10 marca tego roku Pan M. nie odbierał już ode mnie telefonu. 16 marca wraz z M. K. (1) udaliśmy się do biura (...), gdzie osobiście rozmawialiśmy z prezesem. On oświadczył nam, że nie ma pieniędzy i firmą zarządza już inna osoba. Nawet oświadczył, że możemy złożyć doniesienie do Prokuratury.”

Tak samo w postępowaniu przygotowawczym relacjonował (k. 264 – 265) pokrzywdzony L. W., który wskazywał na zwodzenie, zapewnienia K. M. (1).

Zeznający w toku postępowania sądowego R. S., B. P., L. W. potrzymali swoje zeznania. Odstąpiono od przesłuchania M. K. (1) z uwagi na to, że z B. P. reprezentują jedną spółkę.

Dowód z zeznań M. R. (k. 824 – 825 akt), R. R. (k. 823 - 824, E. K. (k. 821 – 822 akt) i M. K. (2) (k. 822 – 823 akt), J. R. (k. 858 – 859 akt) został przeprowadzony dopiero na etapie postępowania sądowego. Tu warto przywołać wypowiedź pokrzywdzonej E. K.: „Pan B. uspokajał nas, że towar dojedzie i maja problemy z transportem. Mąż nawet proponował własny transport ale pan B. powiedział, że cena obejmuje również transport. Trwało to kilka tygodni. Nie mogliśmy się doprosić tej dostawy. (…) W połowie stycznia pan B. nie chciał z nami rozmawiać. Podał nam numer do pana M. M. (…) W marcu, kiedy był wprowadzony zarząd do spółki to absolutnie rozmowa była tego typu, że nawet nie dzwońcie bo nikt wam nie pomoże. Nie było rozmów z panem M., Nie było czuć żądnej chęci naprawienia szkody.” M. K. (2) podtrzymał wypowiedz E. K. i dodał : „Cały czas były zapewnienia, że firma jest ok, że mają problemy z zakupem nawozu bo ceny szaleją. (…) Pan B. zapewniał nas do końca, że otrzymamy ten towar. Ta było jeszcze w lutym.”. J. R.: „W końcowej fazie (...) zamówiła towar, ale nie zapłaciła za poprzedni. Po pewnym czasie z (...) zadzwonili, że już wysyłają nam pieniądze za poprzedni towar, że już transakcja zapłaty za poprzedni towar została wykonana i w związku z tym nasz pracownik wysłał następny towar. Później okazało się, że tak nie było. (…) Jak te pieniądze nie przyszły to oni przestali z nami rozmawiać i odbierać nasze telefony. Gdyby mieli dobre zamiary, to by zadzwonili i to wyjaśnili z nami (…)”. W tożsamy sposób wypowiedział się R. R..

Odnośnie do zeznań R. R. warto przywołać wypowiedź: „W 2018 roku miała miejsce taka sytuacja, że zalegali nam ponad 50.000 złotych. Wtedy po raz pierwszy przyjechałem na rozmowę bo nie odbierali telefonu. (…) W kwietniu 2018 roku było już na tyle źle, że nie mogli zapłacić z odroczonym terminem tylko trzeba było to rozliczyć na raty tygodniowo.” To potwierdza wynikające z wcześniej omówionych dowodów okoliczności, że stan niewypłacalności występował w (...) Sp. z o.o. w 2018 r.

Odnośnie do zarzutu VI aktu oskarżenia wskazać należy na obiektywny materiał dowodowy w postaci ( k. 387 – 388) umowy o przystąpienie do długu z dnia 12 września 2018 r. zawartej pomiędzy L. C. będącym uprawnionym do reprezentacji (...) Sp. z o.o., tj. „wierzycielem”, a M. M. działającym w imieniu własnym, tj. „przystępującym do długu” oraz M. M. działającym w imieniu (...) Sp. z o.o., tj. dłużnikiem. Na mocy tejże umowy przystępujący do długu przystąpił do całości zobowiązań dłużnika wymienionych w tejże umowie, przy czym dłużnik nie został zwolniony z długu, a odpowiedzialność przystępującego do długu oraz dłużnika została określona jako odpowiedzialność solidarna. Wskazać także trzeba na (k. 392 akt) umowę darowizny z dnia 1 października 2018 r., na mocy której M. M. darował swojemu synowi K. M. (2) zorganizowaną część przedsiębiorstwa pod firmą (...) z siedzibą w K., a K. M. (2) darowiznę tę przyjął; (k. 393 akt – notarialne poświadczenie podpisów). Sąd Okręgowy podzielił zapatrywanie Sądu Rejonowego, iż działanie oskarżonego miało na celu usunięcie majątku, który był zagrożony egzekucją w związku z długiem wobec (...) Sp. z o.o.

Zarzucone oskarżonemu czyny zabronione zostały przez niego popełnione w następujących datach: w okresie od 19 listopada 2018 roku do 20 listopada 2018 roku, w dniu 28 września 2018 roku, w okresie od 19 października 2018 roku do 7 listopada 2018 roku, w dniu 7 czerwca 2018 roku, w okresie od 20 grudnia 2018 roku do 29 stycznia 2019 roku, w dniu 1 października 2018 roku, w okresie od 1 marca 2019 roku do 5 marca 2019 roku oraz w dniu 19 października 2018 roku. Jeżeli chodzi o przestępstwa popełnione w 2018 roku, to miały one miejsce w trzecim i czwartym kwartale, kiedy niezaprzeczalnie istniał stan niewypłacalności i M. M. miał świadomość tego w jakiej kondycji jest spółka, którą zarządza. Jeżeli chodzi o przestępstwo na szkodę (...) Sp. z o.o., to zostało ono nawet popełnione po złożeniu wniosku o wszczęcie postępowania sanacyjnego. Czyny te miały miejsce przez otwarciem postępowania sanacyjnego, w wyniku którego został odebrany zarząd własny, a zatem niesłuszna jest linia obrony, że wobec otwarcia tego postepowania nie mógł on uregulować zobowiązań, albowiem był jeszcze ku temu czas.

M. M. jako prezes spółki wiedział w jakiej kondycji finansowej ona pozostaje, a to, że umowy z kontrahentami zawierały inne osoby – pracownicy pozostaje irrelewantne. Całokształt wskazanych wyżej okoliczności ukazuje ewidentnie, że M. M. wiedział, że jego zachowanie doprowadzi pokrzywdzonych do niekorzystnego rozporządzenia ich mieniem. W zaistniałej sytuacji, nawet jeżeli sytuacja finansowa się pogorszyła, winien on zaprzestać działalności i w pierwszej kolejności uregulować istniejące zobowiązania. W jego kompetencjach takie kroki, jeżeli chodzi o funkcjonowanie przedmiotowego podmiotu gospodarczego, pozostawały i on ich nie wykonał. Będąc od wielu lat na rynku liczył się z konsekwencjami swojego zachowania, zwłaszcza że wiedział do czego niewypłacalność innych podmiotów i zaleganie z wierzytelnościami względem jego spółki doprowadziły i na takie ryzyko naraził pokrzywdzonych.

W przestawionych realiach nie do zaaprobowania jest pogląd skarżącego, by

niedostarczenie kontrahentom zamówionego towaru było przed wszystkim efektem wystąpienia łącznie kilku niefortunnych zdarzeń, tj. wycofania się głównego dostawcy nawozów, upadłości jednego z najważniejszych klientów oraz natychmiastowego postawienia w stan wymagalności kwot kredytów zaciągniętych w bankach (...) oraz (...) w B.. Nawet jeżeli takie zdarzenia miały miejsce, to oskarżony jako prezes spółki tym bardziej powinien zaniechać działań prowadzących do tego, że kontrahenci pozostali i bez towaru, i bez zwrotu środków. Niezaprzeczalnie obejmował on swoją świadomością pokrzywdzenie kontrahentów. Sytuacja nie miała miejsce nagle, ale była rozciągnięta w czasie, w którym M. M. miał szansę na przedsięwzięcie rzetelnych i uczciwych czynności, by rozliczyć się z pokrzywdzonymi.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w G. z dnia 22 lipca 2022 r., sygn. akt (...)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Motywy wskazane w punkcie 3.1. niniejszego uzasadnienia zadecydowały o uznaniu wywiedzionej w sprawie apelacji oskarżonego za niezasadną.

Sąd Okręgowy w pełni zaaprobował rozstrzygnięcie o sprawstwie i winie oskarżonego M. M. za zarzucane mu czyny zabronione.

Wymierzone M. M. kary jednostkowe w punktach 1. i 2. zaskarżonego wyroku były adekwatne do stopnia winy oskarżonego oraz stopnia społecznej szkodliwości popełnionych przez niego przestępstw. Uwzględniały one okoliczności przedmiotowe i podmiotowe, a w tym liczbę pokrzywdzonych oraz wysokość szkód spowodowanych zachowaniem M. M.. Sąd Rejonowy słusznie wziął pod uwagę dotychczasową karalność oskarżonego za czyny z art. 286 § 1 kk. Wymierzone kary oscylowały w dolnych granicach ustawowego zagrożenia. Wymierzona na ich podstawie kara łączna uwzględniała powiązania podmiotowo-przedmiotowe między przestępstwami objętymi jej węzłem. Przy orzekaniu kary łącznej słusznie Sąd meriti przyjął zasadę asperacji, przy czym kara ta zdecydowanie pozostawała w dolnym pułapie zakresu w jakim mogła być wymierzona. Sąd I instancji podjął trafną decyzję, by wykonanie wymierzonej oskarżonemu kary łącznej roku pozbawienia wolności warunkowo zawiesić na okres próby wynoszący 3 lata.

Sąd Rejonowy prawidłowo w punktach 6-12 zaskarżonego wyroku zobowiązał oskarżonego do naprawienia wyrządzonych poszczególnym pokrzywdzonym szkód. Wysokość została ustalona na podstawie obiektywnego materiału dowodowego w postaci dokumentów, ale też wysokości zaległości wskazanych przez pokrzywdzonych oskarżony nie kwestionował.

Sąd Odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu dlatego też – jako słuszny – został on utrzymany w mocy.

Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

I.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 105 § 1 i 2 kpk sprostował:

1. oczywistą omyłkę pisarską zawartą w opisie czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie II części komparycyjnej zaskarżonego wyroku w ten sposób, że wskazaną datę roczną popełnienia tego czynu „2019” zastępuje datą roczną „2018”,

2. oczywistą omyłkę pisarską zawartą w opisie czynu zarzucanego oskarżonemu w punkcie VI części komparycyjnej zaskarżonego wyroku w ten sposób, że wskazaną datę roczną sporządzenia umowy darowizny „2019” zastępuje datą roczną „2018”.

W orzeczeniu wydanym przez Sąd Rejonowy wystąpiły dwie wskazane powyżej oczywiste omyłki pisarskie. Oczywistość omyłki nie musi wynikać z samej treści orzeczenia, ale może wynikać również z aktu oskarżenia czy akt sprawy (uchwała SN (7) z 28.03.2012 r., I KZP 24/11, OSNKW 2012/4, poz. 35). I tak, zgodnie z zebranym w sprawie materiałem dowodowym oraz aktem oskarżenia nie budzi cienia wątpliwości, iż czyny ujęte w rzeczonych punktach zostały przez M. M. popełnione w 2018 r., a nie w 2019 r. Taka data roczna została prawidłowo wskazana przy pozostałych czynach.

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Na podstawie6 art. 627 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk i art. 616 § 1 pkt 2 kpk oraz § 11 ust. 2 pkt 4 i ust. 7, § 15 ust. 1, § 16 i § 17 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U.2015.1800 ze zm.) oraz tożsamymi przepisami rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych (t.j.Dz.U.2018.265 ze zm.) Sąd Okręgowy zasądził od oskarżonego na rzecz oskarżycieli posiłkowych M. R., E. K. i M. K. (2) kwoty po 1008 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w postępowaniu odwoławczym.

IV.

Na podstawie art. 636 § 1 kpk oraz art. 2 ust.1 pkt 3 w zw. z art. 8 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j.Dz.U.2023.123), § 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2003 r. w sprawie wysokości i sposobu obliczania wydatków Skarbu Państwa w postępowaniu karnym (t.j.Dz.U.2013.663) oraz § 3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 18 czerwca 2014 r. w sprawie opłat za wydanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego (Dz.U.2014.861 ze zm.), sąd odwoławczy zasądził od oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w G.) kwotę 180 zł tytułem opłaty za drugą instancję oraz obciążył go wydatkami postępowania odwoławczego w wysokości 50 złotych (30 zł za informację z Krajowego Rejestru Karnego + 20 zł za doręczenia).

PODPIS