Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 604/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w T. z dnia 16 maja 2023 r., sygn. akt (...)

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

P. L.

karalność oskarżonego

karta karna

240

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Karta karna

Dokument wystawiony przez uprawniony podmiot.

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

- apelacja obrońcy oskarżonego -

1.  obraza przepisów postępowania, która miała wpływ na treść orzeczenia, w postaci naruszenia

a.  art. 7 kpk w zw. z art. 410 kpk, poprzez dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego, a w szczególności dowodu z wyjaśnień oskarżonego P. L. oraz świadka J. W., które wzajemnie się wykluczały, a sąd I instancji mając dwie wykluczające się wersje, w żaden sposób nie zweryfikował prawdziwości zgłaszanych twierdzeń, dając wiarę zeznaniom świadka a nie wyjaśnieniom pokrzywdzonego, mimo że świadek J. W. potwierdziła, że była z oskarżonym w „rwanym” związku, nadto błędne ustalenie sądu I instancji, że świadek J. W. nie miała żadnych podstaw aby złożyć nieprawdziwe zeznania w sytuacji gdy J. W. była w długim związku z oskarżonym oraz posiada z oskarżonym dziecko – M. L., a po rozstaniu z oskarżonym ma negatywne emocje, jest negatywnie nastawiona do oskarżonego, co skutkowało złożeniem nieprawdziwych zeznań,

b.  art. 5 kpk poprzez brak rozstrzygnięcia niedających się usunąć wątpliwości na niekorzyść oskarżonego, w sytuacji gdy w sprawie niniejszej występują zeznania dwóch skonfliktowanych ze sobą osób i żaden dodatkowy dowód nie potwierdza zeznania, której z tych osób są prawdziwe;

2.  błąd w ustaleniach faktycznych istotnych dla rozstrzygnięcia, w szczególności:

a.  błędne ustalenie, że oskarżony nie zamieszkiwał w okresie objętym zarzutem wraz z synem M. oraz J. W.,

b.  błędne nieustalenie, że w okresie objętym zarzutem oskarżony łożył na dom, w tym na syna, żył w konkubinacie z J. W., miał z nią wspólne pieniądze, prowadzili wspólne gospodarstwo domowe, co powoduje, że łożąc na rzecz domu, rodziny, oskarżony łożył również na rzecz syna – M. L.,

c.  błędne ustalenie, że małoletni M. L. został narażony na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb mimo, że żaden dowód nie wskazuje, że podstawowe potrzeby małoletniego nie zostały spełnione, czy też doszło do narażenia niespełnienia tych potrzeb,

3.  obraza prawa materialnego, polegająca na błędnym zastosowaniu art. 209 § 1a kk w sytuacji gdy żaden dowód nie prowadzi do wniosku, że w sprawie niniejszej spełnione zostały znamiona formy kwalifikowanej czynu stypizowanego w art. 209 kk, tj. nie zostało ustalone, że uprawniony do alimentów M. L. został narażony na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb,

4.  rażąca niewspółmierność kary wymierzonej oskarżonemu P. L., biorąc pod uwagę ogół okoliczności sprawy i błędnie ustalony znaczny stopień winy i społecznej szkodliwości przestępstwa.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja obrońcy oskarżonego okazała się niezasadna.

Ustalenia faktyczne dokonane przez Sąd Rejonowy są prawidłowe. Są one wynikiem wszechstronnej oceny materiału dowodowego sprawy. W toku prawidłowo przeprowadzonego przewodu sądowego Sąd Rejonowy zgromadził wszystkie dowody niezbędne dla rozstrzygnięcia. Ocena tych dowodów przedstawiona w pisemnych motywach wyroku jest zgodna z wymogami określonymi w art. 7 k.p.k. Sąd poddał dowody wszechstronnej analizie wskazując, którym dowodom dał wiarę i dlaczego, a którym - i na jakiej podstawie - cech wiarygodności odmówił.

Aprobatę sądu odwoławczego uzyskało poczynienie ustaleń stanu faktycznego przez sąd meriti w oparciu o materiał dowodowy w postaci: zeznań J. W. oraz dokumentów. Dowody dały spójny obraz zachowania oskarżonego P. L., które bez cienia wątpliwości wpisało się w znamiona zarzuconego mu przestępstwa.

Obrońca w apelacji podnosząc okoliczności mające w istocie drugorzędne znaczenie podjął próbę podważenia logicznych wniosków Sądu Rejonowego wyprowadzonych na podstawie rzetelnego materiału dowodowego. Argumenty apelacji były polemiczne. Podawanych przez skarżącego twierdzeń nie można w żadnym razie poczytać za względy przemawiające za unicestwieniem wniosku o sprawstwie oskarżonego.

Podkreślenia wymaga okoliczność, że P. L. został zobowiązany do płacenia alimentów na syna M. L. w kwocie 600 zł miesięcznie do rąk matki J. W. na podstawie umowy mediacyjnej z dnia 8 grudnia 2018 r.

Godzi się także odnotować, że P. L. ma 33 lata, jest zdrowym mężczyzną posiadającym wykształcenie zawodowe, prowadzi własną działalność gospodarczą z której osiąga dochód w kwocie 4.500 zł. Jest on kawalerem, ojcem dwojga dzieci względem których spoczywają na nim obowiązki alimentacyjne.

Sąd meriti słusznie uznał za wiarygodne zeznania matki małoletniego M. L. – J. W.. Przedstawiła ona w toku postępowania rzeczowo, logicznie i konsekwentnie okoliczności związane z postępowaniem P. L. względem płacenia alimentów. Jej twierdzenia, iż oskarżony nigdy nie poczuwał się do wypełniania obowiązku alimentacyjnego znajdują potwierdzenie w obiektywnym materiale dowodowym w postaci dokumentów, z których sąd I instancji prawidłowo nie znalazł żadnych podstaw do uznania zeznań J. W. za niewiarygodne czy kłamliwe, a obrońca argumentów przemawiających za przeciwnym stanowiskiem nie dostarczył.

Skarżący akcentując złe nastawienie J. W. względem oskarżonego stracił z pola widzenia to, iż nie J. W., a organ wypłacający świadczenie alimentacyjne złożył zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez P. L.. Także odnotowania wymaga, iż sama forma prowadzenia związku między J. W., a P. L. nie ma tu większego znaczenia, albowiem kluczowe w niniejszej sprawie jest to, że oskarżony nie wypełniał obowiązku alimentacyjnego względem własnego małoletniego dziecka.

Wyjaśnienia P. L., w których tenże twierdził, że przekazywał zarobione pieniądze na utrzymanie syna i nie wiedział o tym, że J. W. pobierała środki finansowe z Funduszu Alimentacyjnego były niewiarygodne. Jest to jak stwierdził trafnie Sąd Rejonowy niemająca wsparcia linia obrony, która nie wytrzymuje konfrontacji z wynikami postępowania dowodowego. Sąd Okręgowy w całości podzielił i przyjął za własne przywołane w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku względy, które ukazywały, iż podawane przez oskarżonego tezy nie są prawdziwe. Wobec braku rzeczowych argumentów obrońcy mogących obalić słuszność zapatrywania sądu meriti, a w zamian polemiczne forsowanie odmiennego stanu rzeczy odesłać należy do bacznej lektury wskazanych przez Sąd Rejonowy okoliczności, które niweczyły możność uznania wyjaśnień P. L. za wiarygodne.Obrońca podaje, że to wyjaśnienia P. L. znajdują potwierdzenie w pozostałym zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym, lecz analiza treści środka odwoławczego tego stanowiska nie potwierdza.

Wcale nie można przyjąć za naturalne – jak sugeruje to autor apelacji – że oskarżony nie dysponuje żadnymi pokwitowaniami potwierdzającymi to, by w okresie objętym zarzutem wypełniał obowiązek alimentacyjny względem małoletniego syna oraz partycypował w kosztach utrzymania gospodarstwa domowego. Nie musiały przecież być to pokwitowania wystawiane przez byłą konkubinę, ale przykładowo paragony, wyciągi bankowe itd. Poza tym J. W. pobierała pieniądze z Funduszu Alimetacyjnego, o czym zdaniem sądu odwoławczego, P. L. wiedział. Tu zaznaczyć trzeba, że względem oskarżonego była prowadzona egzekucja komornicza, tak więc oskarżony miał ogląd sytuacji i nie sposób uznać, by przy takich okolicznościach nie dążył do dokumentowania przeznaczanych na syna środków finansowych.

Przestępstwo z art. 209 jest przestępstwem konkretnego narażenia na niebezpieczeństwo. Do wypełnienia ustawowych znamion tego przestępstwa wystarcza samo narażenie uprawnionego do alimentacji na niemożność zaspokojenia jego podstawowych potrzeb, pozostające w związku przyczynowym z uchylaniem się sprawcy od ciążącego na nim obowiązku łożenia na utrzymanie osoby, o której mowa w przepisie. (J. Jodłowski [w:] Kodeks karny. Część szczególna. Tom II. Część I. Komentarz do art. 117-211a , red. W. Wróbel, A. Zoll, Warszawa 2017, art. 209 kk). W pełni należy podzielić stanowisko Sądu Najwyższego, że przyjęcie poglądu, jakoby „narażenie na niemożność” w rozumieniu art. 209 § 1 kk winno być rozumiane jako bezpośrednie doprowadzenie (czyli zaistnienie skutku), doprowadziłoby do nadmiernej i sprzecznej z celem kryminalizacyjnym tego przestępstwa depenalizacji zachowań niealimentacyjnych, do sytuacji, w których skutek taki już następuje. Celem zaś tej normy prawa karnego materialnego jest penalizacja już takich zachowań, które doprowadzają do samej sytuacji możliwego zaistnienia skutku w postaci braku możliwości zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych wskutek uporczywego uchylania się od obowiązku alimentacyjnego (zob. wyrok SN z 10.12.2014 r., III KK 388/14, KZS 2015/4, poz. 26).

Zachowanie P. L. wyczerpało znamiona przestępstwa z art. 209 § 1a kk. Oskarżony nie wykazywał zainteresowania synem, jego wychowywaniem i utrzymywaniem. Uzgodnionych w ugodzie alimentów na rzecz małoletniego M. L., płatnych do rąk jego matki nie uiszczał. P. L. nie realizował w okresie objętym zarzutu obowiązku alimentacji dziecka. Zachodziła konieczność otrzymywania przez J. W. – matkę małoletniego, świadczenia z Funduszu Alimentacyjnego. Konsekwencją powyższego było narażenie przez oskarżonego swego syna M. L. na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Matka dziecka jedynie kosztem dużego swojego wysiłku była w stanie zaspokoić jego podstawowe potrzeby, co - zważywszy na wiek dziecka oraz wysokość osiąganego w zarzucanym okresie dochodu przez J. W. - nie było proste.

Sąd Okręgowy zaaprobował także w pełni orzeczoną względem P. L. karę 6 miesięcy pozbawienia wolności.

Odnosząc się do zarzutu rażącej niewspółmierności kary sformułowanego w apelacji stwierdzić należy, że jest on zasadny wtedy, gdy kara wprawdzie mieści się w granicach ustawowego zagrożenia, ale nie uwzględnia w sposób właściwy okoliczności dotyczących sądowego ich wymiaru określonych w art. 53- 56 k.k. Zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem judykatury rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą, czyli zasłużoną (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 maja 2017 r. w sprawie II KK 156/17).

Wbrew twierdzeniom skarżącego, uznać należy, że kara wymierzona oskarżonemu wyraża prawidłową ocenę zarówno stopnia jego winy jak i stopnia społecznej szkodliwości popełnionego przez niego przestępstwa oraz pozostałych okoliczności o jakich mowa w art. 53 § 1 i 2 kk i w realiach tej sprawy nie jest to kara rażąco surowa.

Przedmiotowy czyn zabroniony był przez P. L. popełniony w okresie od 23 stycznia 2021 r. do 22 lutego 2022 r., a zatem przez okres ponad roku. Okres niealimentacji był znaczny, a jak wynika z dowodów zebranych w sprawie oskarżony nigdy nie płacił pieniędzy na utrzymanie dziecka.

Skarżący całkowicie stracił z pola widzenia dotychczasową karalność oskarżonego. P. L. był dotychczas karany sześciokrotnie, przy czym pięciokrotnie za przestępstwo nie alimentacji. Względem niego były orzekane uprzednio kary o charakterze wolnościowym, przy czym nie przyniosły one oczekiwanych rezultatów w zakresie prewencji indywidualnej. Przy tym orzekane kary wolnościowe wobec postawy P. L. były zamieniane na kary pozbawienie wolności albo ze względu na zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności, która była warunkowo zawieszona albo ze względu na zamianę kary ograniczenia wolności na zastępczą karę pozbawienia wolności.

Ustalenie więc zdecydowanie negatywnej prognozy co do możliwości zachowania oskarżonego zgodnego z prawem w przyszłości jest jak najbardziej uzasadnione. Dotychczasowa linia życiowa oskarżonego i jego wysoce lekceważące podejście do obowiązku alimentacyjnego ukazują, iż niezaprzeczalnie wymaga on najdotkliwszego rodzaju reakcji karnej. P. L. absolutnie za nic ma obowiązujące normy prawne i wykazuje nieprzejednany stosunek do kwestii konieczności zapewnienia bytu materialnego własnemu synowi. Stosowane dotychczas względem niego kary nie przyniosły oczekiwanego rezultatu dlatego decyzja Sądu Rejonowego o orzeczeniu kary izolacyjnej we wskazanej wysokości zyskała pełną aprobatę sądu II instancji.

Oskarżony ma na utrzymaniu dwoje dzieci, ale jest on osobą młodą, zdrową i mogącą zarobkować. Zresztą z akt sprawy wynika, iż zarobkuje, ale środków finansowych nie przeznaczał na małoletniego syna zgodnie z nałożonym na niego obowiązkiem alimentacyjnym. Jego postawa w tej sytuacji jest wysoce naganna.

Skarżący kwestionował niewskazanie przez Sąd Rejonowy okoliczności łagodzących, ale w istocie sam takich okoliczności w realiach przedmiotowej sprawy się nie doszukał. Sąd Okręgowy także nie dostrzega żadnych względów, które chociażby w najmniejszym stopniu usprawiedliwiałyby postawę P. L. względem spoczywającego nań obowiązku alimentacyjnego. Karygodne zachowanie oskarżonego musi spotkać się z adekwatną odpowiedzią ze strony wymiaru sprawiedliwości.

Odnotować też trzeba, iż sąd I instancji – ważąc na zagrożenie ustawowe – orzekł karę pozbawienia wolności mimo wszystko oscylującą w dolnych granicach ustawowego zagrożenia.

Słusznie sąd meriti uwzględnił także cele prewencji generalnej. Przestępstwo nie alimentacji cechuje się wysokim stopniem społecznej szkodliwości. Jego konsekwencje w rzeczywistości ponosi ogół społeczeństwa, ponieważ pieniądze wypłacane przez Fundusz Alimentacyjny stanowią środki publiczne. W interesie państwa jest stosowanie takich reakcji karnych, które skutecznie odstraszać będą sprawców przed popełnianiem czynu zabronionego z art. 209 kk.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w T. z dnia 16 maja 2023 r., sygn. akt (...)

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Racje wskazane w punkcie 3.1. zadecydowały o uznaniu wywiedzionej w sprawie apelacji za bezzasadną.

Sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, dlatego też – jako słuszny – został on utrzymany w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Sąd Okręgowy, na podstawie 627 kpk w zw. z art. 636 § 1 kpk oraz art. 8 i art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 23.06.1973 r. o opłatach w sprawach karnych (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 123 z późn. zm.) zasądził od oskarżonego P. L. na rzecz Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w T.) kwotę 120 zł opłaty za II instancję oraz obciążył go wydatkami postępowania odwoławczego nie znajdując powodów dla których oskarżony miałby być zwolniony z obowiązku ponoszenia tych kosztów.

PODPIS

1.1.3. Granice zaskarżenia

Kolejny numer załącznika

1

Podmiot wnoszący apelację

- obrońca oskarżonego P. L.,

Rozstrzygnięcie, brak rozstrzygnięcia albo ustalenie, którego dotyczy apelacja

- wyrok Sądu Rejonowego w T. z dnia 16 maja 2023 r. w sprawie o sygn. akt (...),

1.1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

Zmiana