Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

Formularz UK 2

Sygnatura akt

IX Ka 531/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1.  Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w T. z dnia 29 marca 2023 r. w sprawie (...)

1.2.  Podmiot wnoszący apelację

☒ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3.  Granice zaskarżenia

1.1.1.  Kierunek i zakres zaskarżenia

☐ na korzyść

☒ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.1.2.  Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4.  Wnioski

☒

uchylenie

☐

zmiana

Ustalenie faktów w związku z dowodami
przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

1.5.  Ustalenie faktów

1.1.3.  Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.1.1.

R. J.

niekaralność oskarżonej

aktualna karta karna

356

1.1.4.  Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2.1.

1.6.  Ocena dowodów

1.1.5.  Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

aktualna karta karna

wystawiona przez uprawniony podmiot

1.1.6.  Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

3.1.

Zarzuty prokuratora zmierzające do wykazania, że dowolne było przyjęcie, że brak było podstaw do przypisania oskarżonej dopuszczenia się zarzucanego jej czynu z art. 286 § 1 kk

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Skarżący nie miał racji twierdząc, że zaskarżony wyrok uniewinniający oskarżoną od popełnienia zarzucanego jej czynu nie mógł się ostać z uwagi na to, że wskutek naruszenia przepisów postępowania określających zasady oceny dowodów, sąd meriti błędnie uznał za wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności sprawy i stwierdził, że w ich świetle jako wiarygodne jawiły się wyjaśnienia oskarżonej, która nie przyznając się do winy wskazywała, że jej zamiarem nie było doprowadzenie pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w wyniku wprowadzenia go w błąd co do sytuacji finansowej spółki (...), w ramach której prowadziła działalność gospodarczą, prowadząc sklep (...) w W..

Wbrew temu, co twierdził skarżący, pozyskanie wskazanych w apelacji dowodów, takich jak zeznania kadrowej i księgowej, która miała dostęp do dokumentacji dotyczącej zobowiązań spółki i znała procedurę dokonywania zamówień oraz materiały z postępowania upadłościowego, które pozwoliłyby na ustalenie, jakie i kiedy powstałe zobowiązania miała spółka (...), czy zeznania P. L. dotyczące okoliczności zbycia udziałów w spółce przez oskarżoną, bądź zeznania przedstawiciela franczyzodawcy, wcale nie były niezbędne do dokonania prawidłowej oceny wyjaśnień oskarżonej i wydania rozstrzygnięcia w sprawie.

Sąd meriti słusznie stwierdził, że dowody z dokumentów m.in. w postaci umowy spółki (...), pism wysyłanych przez oskarżoną do (...), aktu notarialnego z dnia 31.07.2019 r., wniosku o ogłoszenie upadłości spółki i umowy sprzedaży udziałów przez oskarżoną, które zostały przedłożone do akt sprawy, jako określające zasady funkcjonowania prowadzonej przez nią w ramach franczyzy spółki (...), jednoznacznie wskazujące na to, że w momencie dokonywania zamówień u pokrzywdzonego sytuacja gospodarcza spółki (...) była zła i pozwalające na odtworzenie działań podejmowanych przez oskarżoną w 2019 roku w celu jej poprawy, wystarczające były do stwierdzenia, że mówiła ona prawdę twierdząc, że jej zamiarem w związku z dokonaniem transakcji objętych aktem oskarżenia nie było oszukanie pokrzywdzonego.

Wspomniane dokumenty, co do autentyczności których prokurator nie podnosił żadnych zastrzeżeń oraz zeznania K. S., które nie wzbudziły wątpliwości sądu meriti i najwyraźniej jako wiarygodne oceniane były także przez samego skarżącego, skoro w apelacji nie sformułował żadnych konkretnych zastrzeżeń co do rozumowania, którym sąd kierował się dając im wiarę, rzeczywiście w pełni uprawniały do stwierdzenia, że zachowanie oskarżonej, która wprawdzie nie dokonywała osobiście żadnego z zamówień, których dotyczyły wymienione w zarzucie faktury VAT, jednakże jako osoba kierująca spółką prowadzącą sklep ponosiła odpowiedzialność za ich realizację, a nie dokonała w uzgodnionych termiach płatności na rzecz pokrzywdzonego za kupione od niego owoce i warzywa, nie wypełniało znamion przestępstwa z art. 286 § 1 kk. Sąd odwoławczy – podobnie jak sąd meriti oraz skarżący – nie dopatrzył się żadnych okoliczności stwarzających wątpliwości co do autentyczności ww. dokumentów, czy wiarygodności zeznań prawnika, u którego porady prawnej w związku z sytuacją spółki (...) zasięgnęła oskarżona.

Skarżący niezasadnie bagatelizował znaczenie tychże dowodów dla rozstrzygnięcia.

W przedmiotowej sprawie w istocie bezspornym było, że od początku 2019 roku sytuacja gospodarcza spółki (...) była bardzo zła i choć była ona w stanie kontynuować prowadzenie sklepu (...), to jej kłopoty finansowe pogłębiały się wraz z upływem czasu, a oskarżona miała tego pełną świadomość. Oskarżona wprost przyznała tę okoliczność wskazując, że chociaż w kasie spółki znajdowały się pieniądze na sfinansowanie bieżącej działalności handlowej, to właśnie pogarszająca się w związku z wysokimi kosztami działalności kondycja gospodarcza spółki skłoniła ją do podjęcia rozmów ze wspólnikiem, będącym przedstawicielem franczyzodawcy na temat udzielenia jej ulg w płatności czynszu, który ustalony był w takiej wysokości, że generował znaczne zadłużenie spółki, która nie była w stanie wypracować zysków w wysokości wystarczającej do pokrycia całości kosztów działalności sklepu, ustalanych przy uwzględnieniu zobowiązań czynszowych, bądź podjęcia działań zmierzających do zakończenia działalności spółki. Oskarżona wprost mówiła w złożonych wyjaśnieniach o tym, że miała świadomość tego, że kontynuowanie działalności spółki (...) bez uzyskania ulg w płatności czynszu ze strony ustalającego jego wysokość drugiego wspólnika było niemożliwe, bowiem zwiększałoby tylko jej zadłużenie.

Bezspornym było również, że ani sama oskarżona nie przekazała pokrzywdzonemu informacji na ten temat przy zawarciu transakcji objętych zarzutem dokonanych w okresie od 30 sierpnia 2019 r. (najwcześniej wystawiona z wymienionych faktur VAT) do 4 października 2019 r. (ostatnia z wymienionych faktur), ani nie poleciła ich ujawnienia pracownikowi sklepu, który w praktyce – zważywszy na to, że oskarżona jako prezes spółki nie podejmowała osobiście czynności niezbędnych do zapewnienia funkcjonowania sklepu, tylko zatrudniała w tym celu szereg pracowników, między których podzielone były poszczególne obowiązki w tym zakresie - odpowiadał za dokonywanie na bieżąco poszczególnych zamówień.

Okoliczność ta nie uzasadniała jednak bynajmniej automatycznego przypisania oskarżonej działania z zamiarem oszukańczego doprowadzenia pokrzywdzonego do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, który warunkuje byt przestępstwa z art. 286 kk, mimo że niewątpliwym w jej świetle było, że nie mogła ona mieć pewności, że spółce uda się terminowo spłacić należności z wszystkich faktur VAT.

Z dokumentów, o których wcześniej była mowa, jednoznacznie wynikało, że oskarżona, od razu po tym, jak zorientowała się, że kondycja spółki (...) cały czas się pogarsza i bez zmniejszenia kosztów działalności sklepu nie ma realnych widoków na odwrócenie tego trendu, podjęła rozmowy ze wspólnikiem w celu wypracowania rozwiązania, które pozwoli na obniżenie tychże kosztów albo doprowadzi do zakończenia działalności spółki. Skoro główną przyczyną narastających kłopotów finansowych był zbyt wysoki czynsz , a sytuację oceniała ona jako tak złą, że kontynuowanie działalności sklepu przy niezmienionym czynszu uważała za niemożliwe, bez wątpienia musiała ona mieć świadomość tego, że prowadząc ową działalność w kolejnych miesiącach będzie owe kłopoty tylko powiększać. Nie sposób było jednak wnioskować o działaniu przez nią z oszukańczym zamiarem przy zawieraniu transakcji, które dokonane zostały w okresie objętym aktem oskarżenia, skoro oskarżona miała wówczas uzasadnione podstawy, by przypuszczać, że czynsz zostanie obniżony. Ze zgromadzonych dokumentów wynikało wszak, że od kilku miesięcy sygnalizowała ona wspólnikowi, jak poważna jest sytuacja i domagała się zajęcia jednoznacznego stanowiska w tej kwestii, wskazując wyraźnie, że w razie nieotrzymania ulgi domaga się zgody na zakończenie działalności sklepu, natomiast wspólnik bagatelizował sprawę i zwlekał z ustosunkowaniem się do postulatów oskarżonej. Dobitnym wyrazem tego była zakończona niepowodzeniem (z uwagi na sprzeciw wspólnika) próba rozwiązania spółki podjęta przez oskarżoną na zgromadzeniu wspólników w dniu 31 lipca 2019 r. Obserwując postawę wspólnika, który zapewniał, że niebawem zajmie się sprawą, jednakże mimo jej wyraźnego wskazania, że rośnie zadłużenie spółki, a tym samym posiadania świadomości, że kontynuowanie działalności sklepu jest na obecnych zasadach nieopłacalne, nie spieszył się wcale z zajęciem stanowiska i nie zgodził się na zakończenie przez nią działalności w lipcu 2019 roku, oskarżona miała uzasadnione podstawy, by przypuszczać, że uzyska ulgi w płatnościach na rzecz spółki, które pochłaniały zyski sklepu. Taka postawa wspólnika dawała wszak asumpt do przyjęcia, że franczyzodawcy, który od miesięcy był przez oskarżoną informowany o kłopotach z działalnością, zależy na utrzymaniu działalności sklepu. Okoliczność, że w toku działalności innego sklepu, prowadzonego przez siebie przy wykorzystaniu marki (...), oskarżona w podobnej sytuacji uzyskała ulgę w czynszu - jako świadcząca o tym, że franczyzodawca rzeczywiście pomagał franczyzobiorcom, gdy okazywało się, że nie są w stanie wypracować zakładanych w biznesplanie zysków - jednoznacznie wskazywała, że nie były bynajmniej irracjonalne nadzieje oskarżonej na to, że otrzyma od wspólnika wsparcie w postaci ulgi w płatności czynszu i ponieważ znacząco obniży to koszty działalności sklepu, będzie mogła kontynuować jego działalność.

Gdy dodać do tego, że ze zgromadzonych dowodów jednoznacznie wynikało, że zgodnie z umową spółki oskarżona faktycznie – tak jak wynikało z jej wyjaśnień - nie mogła samodzielnie podjąć uchwały o rozwiązaniu spółki, a tym samym i o zakończeniu działalności sklepu, nie sposób było mówić o tym, że obejmowała ona z góry powziętym zamiarem, istniejącym w momencie dokonywania zakupów objętych fakturami VAT wymienionymi w zarzucie, to, że nie zostanie dokonana zapłata na rzecz pokrzywdzonego i dlatego, że chciała, aby tak się stało, wprowadziła go w błąd co do okoliczności istotnej dla zawarcia transakcji poprzez zaniechanie ujawnienia mu szczegółowo sytuacji, w jakiej znajdowała się spółka (...). Nawet jeśliby w połowie września 2019 roku oskarżona była przez księgową informowana o tym, że z powodu braku środków nie są na bieżąco dokonywane płatności na rzecz pokrzywdzonego za owoce i warzywa kupowane w celu utrzymania działalności sklepu od dnia 30 sierpnia 2019 r. do 4 października 2019 r., w sytuacji, gdy przystępując do współpracy oskarżona miała realne widoki na poprawę sytuacji spółki, której działalność swoją postawą przez cały czas podtrzymywał wspólnik, brak było podstaw, by przypisać oskarżonej działanie z bezpośrednim kierunkowanym zamiarem obliczonym na uzyskanie korzyści majątkowej kosztem pokrzywdzonego.

Okoliczność, że ostatnie zamówienie złożone zostało przez oskarżoną dnia 4 października 2019 r., a więc zbiegło się z momentem podejmowania decyzji o postawieniu spółki w stan likwidacji, mimo że formalnie uchwała o zakończeniu działalności spółki i otwarciu procesu likwidacji podjęta została dopiero dnia 12 listopada 2019 r., a oskarżona podjęła konsultacje z prawnikiem i idąc za jego radą dnia 25 października 2019 r. wystąpiła z wnioskiem o ogłoszenie upadłości spółki (...) oraz likwidację jej majątku i zakończyła działalność sklepu, potwierdzała, że zamiarem oskarżonej, gdy zamawiała objęte aktem oskarżenia towary bez przekazania pokrzywdzonemu pełnej informacji na temat sytuacji finansowej spółki, nie było uzyskanie korzyści majątkowej jego kosztem. Oskarżona zakończyła wszak kupowanie towarów do sprzedaży, gdy tylko okazało się, że działalność sklepu nie będzie mogła być kontynuowana, a gdy stało się jasne, że majątek spółki nie wystarczy na pokrycie całego zadłużenia, podjęła działania zmierzające do rozdysponowania jej majątku w taki sposób, by zostali zaspokojeni jej wierzyciele.

Podstaw do wnioskowania o działaniu przez oskarżoną z oszukańczym zamiarem osiągnięcia korzyści majątkowych nie dawała również w realiach sprawy okoliczność, że oskarżona nie uregulowała do dnia dzisiejszego zobowiązań wobec pokrzywdzonego, ani nawet nie skontaktowała się z nim w tej sprawie pomimo upływu terminów płatności. Nie sposób było odmówić racji twierdzeniom oskarżonej, która wywodziła, że gdy stało się jasne, że spółka zostanie rozwiązana (koniec września 2019), a ona rozważała zgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości spółki z uwagi na jej znaczne zadłużenie, i tak nie mogła podjąć spłaty należności wobec pokrzywdzonego bez narażania się na odpowiedzialność za przestępstwo faworyzowania wierzycieli, do którego znamion należy dokonywanie spłaty niektórych jedynie wierzycieli w sytuacji grożącej niewypłacalności. K. S., który potwierdził, że pokrzywdzona konsultowała się z nim, w jaki sposób powinna postąpić, gdy okazało się, że nie otrzyma ulgi w czynszu, a mając na uwadze wysokość zadłużenia on doradził jej, by złożyła wniosek o ogłoszenie upadłości spółki, trafnie zauważył, że spłacając wierzytelność pokrzywdzonego w sytuacji, gdy spółka nie dysponowała środkami na uregulowanie całego zadłużenia, oskarżona mogła narazić się na odpowiedzialność z art. 302 kk. Już po złożeniu wniosku o upadłość pokrzywdzona w istocie nie mogła zaś zrobić nic w celu zaspokojenia roszczeń pokrzywdzonego, który był jednym z wierzycieli spółki, poza umieszczeniem jego wierzytelności na liście wierzytelności, mimo że spółka posiadała pewien majątek oraz wolne środki obrotowe w pewnej wysokości, gdy zdecydowała się na złożenie wniosku o upadłość. Okoliczność, że wszczęto postępowanie upadłościowe wobec spółki, oceniana w płaszczyźnie prawa karnego, wyłączała więc przypisanie oskarżonej działania z bezpośrednim kierunkowym zamiarem wymaganym dla bytu przestępstwa oszustwa z uwagi na bierność w zakresie spłaty długu wobec pokrzywdzonego także w okresie po złożeniu wniosku o upadłość.

Znajdująca potwierdzenie w treści umowy sprzedaży udziałów okoliczność, że oskarżona uzgodniła z nabywcą swoich udziałów w spółce, że przekaże on należność za udziały do majątku spółki, utwierdzała w przekonaniu, że intencją oskarżonej nie było wzbogacenie się kosztem pokrzywdzonego.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

4.1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

1.7.  Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

5.1.1.

Przedmiot utrzymania w mocy

rozstrzygnięcie o odpowiedzialności oskarżonej

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Na uwzględnienie nie zasługiwały zarzuty skarżącego zmierzające do wykazania, że sąd meriti nie wyjaśnił wszystkich istotnych okoliczności sprawy i wskutek tego błędnie uznał, że brak było wystarczających podstaw do przypisania oskarżonej dopuszczenia się zarzucanego jej przestępstwa z art 286 § 1 kk.

Ponieważ sąd odwoławczy nie dopatrzył się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu, dlatego też - jako słuszny - został on utrzymany w mocy.

1.8.  Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

5.2.1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwięźle o powodach zmiany

1.9.  Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

1.1.7.  Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.1.1.1.

☐ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.1.3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

☐ art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

5.3.1.4.1.

☐ art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

1.1.8.  Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

1.10.  Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II

Kosztami procesu za postępowanie odwoławcze - stosownie do art 636 § 1 kpk - obciążono Skarb Państwa.

PODPIS