Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 13. października 2017 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu w składzie:

Przewodniczący – S.S.O. Rafał Sadowski (spr.)

Sędziowie: S.S.O. Andrzej Walenta

S.S.O. Marzena Polak

Protokolant – st. sekr. sąd. Katarzyna Kotarska

przy udziale Prokuratora Prok. Rejonowej w Grudziądzu Michała Szymańskiego

po rozpoznaniu w dniu 13. października 2017 r.

sprawy P. K. , oskarżonego z art. 286§1 kk oraz z art. 270§1 kk;

na skutek apelacji wniesionej przez obrońcę oskarżonego,

od wyroku Sądu Rejonowego w Grudziądzu z dnia 20. lutego 2017 r., sygn. akt II K 971/15,

I.  zaskarżony wyrok w całości utrzymuje w mocy;

II.  zasądza od Skarbu Państwa (Sądu Rejonowego w Grudziądzu) na rzecz kancelarii adwokackiej adw. Ł. K. 516,60 ( pięćset szesnaście złotych i sześćdziesiąt groszy) zł ( brutto), tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym oraz kwotę 108,65 (sto osiem złotych i sześćdziesiąt pięć groszy) zł tytułem zwrotu kosztów dojazdu do siedziby sądu odwoławczego;

III.  zwalnia oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych w postępowaniu odwoławczym, a wydatkami tego postępowania obciąża Skarb Państwa.

Sygn. akt IX Ka 329/17

UZASADNIENIE

P. K. został oskarżony o to, że:

1.  w dniu 7 grudnia 2014 r. w G. za pośrednictwem sieci internetowej, działając w celu osiągniecia korzyści majątkowej, doprowadził A. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1.682 zł w ten sposób, że w sieci internetowej na stronie (...) oferował do sprzedaży telefon komórkowy (...), natomiast po otrzymaniu pieniędzy za zamówiony towar nie wywiązał się z transakcji, nie przesyłając zamówionego przedmiotu oraz nie zwrócił pobranej kwoty pieniędzy, czym wprowadził A. G. w błąd co do zamiaru i możliwości wywiązania się z umowy,

tj. o czyn z art. 286 § 1 kk.

2.  W dniu 9 stycznia 2015 r. w G. dokonał podrobienia dokumentu bankowego w postaci potwierdzenia wykonanej operacji tj. przelewu z rachunku bankowego o numerze (...) na rachunek bankowy o numerze (...) w kwocie 1.682 zł, który później przesłał pocztą e-mail jako autentyczny pokrzywdzonemu A. G., iż dokonał na jego rzecz zwrotu pieniędzy za zamówiony telefon komórkowy marki i. (...) na stronie sklepu internetowego (...)

tj. o czyn z art. 270 § 1 kk.

Wyrokiem z dnia 20 lutego 2017 r. sygn. akt II K 971/15 Sąd Rejonowy w Grudziądzu, na podstawie art. 4 § 1 kk, stosując przepisy kk obowiązujące do 30 czerwca 2015 r., uznał oskarżonego za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie I aktu oskarżenia, tj. występku z art. 286 § 1 kk i za to na podstawie art. 286 § 1 kk wymierzył mu karę 8 miesięcy pozbawienia wolności oraz za winnego popełnienia czynu zarzucanego mu w punkcie II aktu oskarżenia z tym ustaleniem, że dokonał podrobienia potwierdzenia wykonania operacji, w celu użycia go jako autentycznego, tj. występku określonego w art. 270 § 1 kk i za to na podstawie art. 270 § 1 kk wymierzył mu karę 4 miesięcy pozbawienia wolności.

Ponadto na podstawie art. 85 kk oraz art. 86 § 1 kk w miejsce kar jednostkowych orzekł karę łączną 8 miesięcy pozbawienia wolności.

Zwolnił oskarżonego od obowiązku uiszczenia opłaty i wydatków postępowania, obciążając nimi Skarb Państwa.

Apelację od powyższego orzeczenia wywiódł obrońca oskarżonego, zarzucając zaskarżonemu wyrokowi:

1.  Rażącą niewspółmierność orzeczonej kary poprzez wymierzenie na podstawie art. 85 kk oraz art. 86 § 1 kk kary łącznej 8 miesięcy pozbawienia wolności (mimo zastosowania pełnej absorpcji), nie uwzględniwszy w sposób należyty okoliczności popełnienia przestępstwa, jego społecznej szkodliwości, postawy oskarżonego, jego właściwości i warunków osobistych, w sytuacji gdy oskarżony nie przyznaje się do popełnienia zarzucanych mu czynów zabronionych, ponieważ nie dopuścił się ich oraz należycie umotywował i wyjaśnił okoliczności sprawy;

2.  Błąd w poczynionych ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, a polegających na bezzasadnym uznaniu P. K. za winnego zarzucanych mu czynów, w sytuacji gdy według obrońcy wina oskarżonego nie została udowodniona.

Wobec powyższego apelujący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uniewinnienie oskarżonego od dokonania przypisywanego mu czynu, ewentualnie uchylenie wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Grudziądzu.

Sąd Odwoławczy zważył, co następuje:

Apelacja obrońcy oskarżonego nie zasługiwała na uwzględnienie jako oczywiście bezzasadna.

Należy w pierwszej kolejności wyjaśnić, iż zasadniczym zarzutem wywiedzionej przez obrońcę oskarżonego apelacji jest w gruncie rzeczy kwestia przypisania oskarżonemu winy i postaci zamiaru. Nadto w treści uzasadnienia skarżący wskazał na naruszenie art. 7 kpk, poprzez dokonanie swobodnej oceny dowodów, w szczególności zeznań pokrzywdzonego, które w jego ocenie opierały się na fałszywej dokumentacji, co miało doprowadzić do błędnych ustaleń. Wobec tego zarzut dotyczący rażącej niewspółmierności orzeczonej kary wydaje się być zarzutem alternatywnym o drugorzędnym charakterze, gdyż obrońca w istocie kwestionuje fakt uznania oskarżonego za winnego zarzucanych mu czynów.

Wbrew przytoczonym w apelacji zarzutom, Sąd I instancji w sposób prawidłowy i wyczerpujący rozważył wszystkie okoliczności sprawy, dokonując prawidłowej oceny dowodów ujawnionych w toku rozprawy i poczynił następnie na ich podstawie trafne ustalenia faktyczne, zaś wniosek tego sądu o winie oskarżonego był prawidłowy i nie budzi najmniejszych wątpliwości. Postępowanie w niniejszej sprawie zostało przeprowadzone odpowiednio dokładnie, rzetelnie i starannie. Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy dawał podstawy do wydania przeciwko oskarżonemu wyroku skazującego. Zawarta w apelacji obrońcy argumentacja w zakresie zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych, sprowadzała się de facto do nieuzasadnionej polemiki z prawidłowymi ustaleniami Sądu I instancji. Ustalenia Sądu orzekającego, staranna ocena dowodów zgromadzonych w sprawie nie naruszają wymogów z art. 7 kpk, zgodna jest z zasadami wiedzy, doświadczenia życiowego oraz nie zawiera błędów logicznych ani faktycznych. Przyjęcie przez Sąd Rejonowy, że oskarżony swoim zachowaniem wyczerpał znamiona przypisanych mu występków nie było dowolne ani arbitralne. Ocena dowodów poczyniona przez Sąd meriti jest rzetelna i rozsądna, a Sąd odwoławczy nie doszukał się w niej błędów, zaniechań i uchybień. Sąd I instancji poddał zatem zgromadzone dowody, w tym wyjaśnienia oskarżonego i zeznania pokrzywdzonego, należytej ocenie zgodnie z regułami gromadzenia i analizy dowodów.

Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną wskazanej wyżej regulacji art. 7 kpk, jeżeli jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy, stanowi wyraz rozważenia wszystkich okoliczności przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego oraz jest zgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego, a nadto zostało wyczerpująco i logicznie uargumentowane w uzasadnieniu wyroku. Istotne jest to, by przeprowadzona przez sąd meriti ocena pozostawała w zgodzie z regułami poprawnej oceny dowodów (wyrok SA w Katowicach z dnia 10 listopada 2016 r., II AKa 420/16, Legalis nr 1564535), co miało miejsce w niniejszej sprawie. Sąd I instancji uznał za wiarygodną wersję prezentowaną przez pokrzywdzonego, a nie przez oskarżonego, jako że była spójna i nie zawierała sprzeczności, a nadto była zgodna z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności korespondencją e-mail i dokumentacją bankową.

Zgromadzony w sprawie materiał dowodowy, który został przez Sąd I instancji zebrany oraz oceniony w sposób prawidłowy i bez żadnych uchybień regułom postępowania dowodowego, doprowadził do słusznych ustaleń w przedmiocie sprawstwa oskarżonego w zakresie obu zarzucanych mu czynów tj. przestępstw z art. 286 § 1 kk i art. 270 § 1 kk., przy czym wina jego również nie budziła wątpliwości.

Zachowanie oskarżonego wypełniło znamiona przestępstwa oszustwa z art. 286 § 1 kk. P. K. doprowadził A. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem w kwocie 1.682 zł, wprowadzając go w błąd co do możliwości wywiązania się ze sprzedaży telefonu oferowanego na jego stronie internetowej. Nie budzi wątpliwości również zamiar oskarżonego, który w przypadku wskazanego przestępstwa musi przybrać postać chęci skierowanej na zachowanie i jego skutek oraz chęci osiągnięcia przy pomocy tego zachowania korzyści majątkowej. P. K. miał zamiar doprowadzenia A. G. do niekorzystnego rozporządzenia mieniem, wywołując u niego przeświadczenie, iż dojdzie do sprzedaży zamówionego telefonu, od początku jednak wiedząc, iż nie wywiąże się z zawartej umowy sprzedaży, pomimo otrzymania zapłaty za oferowany produkt. Mimo to ciągle zapewniał pokrzywdzonego, iż zamówiony i opłacony towar zostanie mu przesłany, następnie na skutek nacisków ze strony pokrzywdzonego jednak zapewniając, iż zwróci mu zapłaconą kwotę w wysokości 1.682 zł, czego jednak nie uczynił, wymyślając kolejne wymówki.

Dla powyższych ustaleń nie ma znaczenia podnoszona przez obrońcę i oskarżonego okoliczność, że pokrzywdzony odstąpił od umowy kupna telefonu. Należy mieć na względzie, iż był to wymóg postawiony przez oskarżonego - A. G. wskazał, iż jego zdaniem powyższe miało stanowić warunek otrzymania zwrotu przelanych oskarżonemu pieniędzy, co wynika również z treści korespondencji e-mail. Ponadto z odstąpieniem od umowy wiąże się zwrot wzajemnych świadczeń, czego oskarżony nie dokonał, pomimo wielokrotnych zapewnień. Wydaje się, iż oskarżony wyraźnie sugerując pokrzywdzonemu, aby odstąpił od umowy, miał na celu wywołanie przeświadczenia, iż wszelkie działania związane z transakcją są podejmowane zgodnie z prawem oraz przekonanie pokrzywdzonego, iż wreszcie otrzyma uiszczoną kwotę po przesłaniu stosownego oświadczenia, utrzymując pozory legalności swojego działania, nadto być może przewidując, iż taki argument mógłby przemawiać na jego korzyść w razie ewentualnego wszczęcia przeciwko niemu postępowania sądowego.

Należy przy tym wskazać, iż oskarżony w przeszłości był wielokrotnie karany za przestępstwa z art. 286 § 1 kk, których modus operandi był tożsamy ze sposobem działania w przypadku czynów stanowiących przedmiot niniejszego postępowania. Z faktu, że oskarżony w przeszłości dopuścił się przestępstw oszustwa oraz czynów przeciwko wiarygodności dokumentów, nie można oczywiście bezpośrednio wnioskować o sprawstwie przypisanych mu w niniejszym postępowaniu czynów, natomiast może to uwiarygadniać depozycje pokrzywdzonego, a także wskazywać, iż sposób popełniania przez oskarżonego przestępstw jest niezmienny – wystawia on przedmioty na stronach i portalach internetowych, po czym nie przekazuje nabywcom przedmiotu umowy, pomimo zapłaty przez nich ceny.

Wątpliwości Sądu Odwoławczego nie budzą również ustalenia Sądu meriti w zakresie sprawstwa i winy oskarżonego co do drugiego z zarzucanych mu czynów tj. przestępstwa z art. 270 § 1 kk, który polegał na podrobieniu dokumentu bankowego w postaci potwierdzenia wykonanej operacji tj. przelewu z rachunku bankowego o numerze (...) na rachunek bankowy o numerze (...) w kwocie 1.682 zł, który później przesłał pocztą e-mail jako autentyczny pokrzywdzonemu A. G., iż dokonał na jego rzecz zwrotu pieniędzy za zamówiony telefon komórkowy. Wiadomość ta została wysłana z adresu e-mail, którym przez cały czas posługiwał się oskarżony w kontaktach z pokrzywdzonym. Niewiarygodne są twierdzenia P. K., że ktoś włamał się na jego pocztę elektroniczną i wysyłał z jego konta wiadomości. Okoliczność ta w żaden sposób nie została w toku postępowania potwierdzona, a przecież ciężar dowodu, że takie hackerskie włamanie miało miejsce, spoczywał na oskarżonym zgodnie z zasadą „ Probatio incumbit ei, qui dicit, non ei, qui negat”. Ponadto kwestie wzajemnych ustaleń pomiędzy P. K. a A. G. były tylko im znane. Nie wykazano, aby ktokolwiek inny miał interes w tym, aby podszywać się pod oskarżonego i wysyłać w jego imieniu podrobiony dokument poświadczający rzekome dokonanie przelewu bankowego, a należy podkreślić, że w odbiorze pokrzywdzonego była to okoliczność, która dała mu nadzieję na odzyskanie pieniędzy. Ponadto po 9 stycznia 2015 r. oskarżony w dalszym ciągu prowadził korespondencję z pokrzywdzonym, miał dostęp do wysyłanych wiadomości, ale nie poinformował A. G., że potwierdzenie wykonania przelewu nie zostało wysłane przez niego i dokument ten został przerobiony wcześniej przez osobę trzecią. Wobec powyższego podnoszona okoliczność jawi się jako absurdalna, a tym samym niewiarygodna, stanowiąc jedynie wyraz przyjętej linii obrony.

Wobec powyższego Sąd I instancji dokonał prawidłowej oceny zgromadzonego materiału dowodowego - zgodnie z regułami określonymi w art. 7 kpk - ustalając, iż oskarżony dopuścił się popełnienia zarzucanych mu czynów, przy czym jego wina zasadnie nie budziła żadnych wątpliwości. Trzeba wskazać, iż konsekwencją prawidłowej oceny materiału dowodowego nie może być błąd w ustaleniach faktycznych. Sąd meriti w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia wskazał, które dowody uznał za wiarygodne, a którym odmówił tego waloru i wyczerpująco wskazał na motywy tego stanu rzeczy. Powyższe doprowadziło Sąd I instancji do prawidłowych wniosków o przypisaniu oskarżonemu sprawstwa i winy w popełnieniu zarzucanych czynów.

W tym stanie rzeczy zarzut apelującego w powyższym zakresie okazał się bezzasadny.

Skarżący sformułował również zarzut alternatywny w postaci rażącej niewspółmierności orzeczonej kary łącznej 8 miesięcy pozbawienia wolności (mimo zastosowania pełnej absorpcji). W jego ocenie Sąd meriti nie uwzględnił należycie okoliczności popełnienia przestępstwa, jego społecznej szkodliwości, postawy oskarżonego, jego właściwości i warunków osobistych, w sytuacji gdy oskarżony nie przyznaje się do popełnienia zarzucanych mu czynów zabronionych, ponieważ nie dopuścił się ich oraz należycie umotywował i wyjaśnił okoliczności sprawy. Nie należy zgodzić się z powyższymi argumentami. Zdaniem Sądu Odwoławczego prawidłowo Sąd I instancji zastosował środek reakcji karnej za przypisane oskarżonemu przestępstwa. Należy przy tym wskazać, iż skarżenie wymiaru kary łącznej zazwyczaj powinno być poprzedzone rozważeniem, czy współmierne są wymierzone sprawcy kary jednostkowe (postanowienie SN z dnia 9 grudnia 2015 r., IV KK 370/15, Legalis nr 1385378). W uzasadnieniu zaskarżonego wyroku Sąd meriti w sposób wyczerpujący i przekonujący wskazał motywy, którymi kierował się przy wymierzaniu poszczególnych kar za przypisane oskarżonemu przestępstwa, mając na uwadze dyrektywy wymiaru kary wynikające z art. 53 kk. Sąd I instancji rozpatrzył wszystkie okoliczności przemawiające zarówno na korzyść, jak i niekorzyść oskarżonego, czyniąc również zadość dyrektywom prewencji ogólnej i indywidualnej.

Orzekając karę łączną, nie bierze się pod uwagę okoliczności charakteryzujących popełnione przestępstwa oraz innych zaszłości, które zostały już uwzględnione w ramach kar jednostkowych. Dla wymiaru tej kary istotne znaczenie ma jedynie stopień związku podmiotowo-przedmiotowego zachodzącego pomiędzy popełnionymi przestępstwami oraz wzgląd na prewencyjne oddziaływanie kary. Im związek ten jest ściślejszy, tym większe są podstawy do ukształtowania kary łącznej w oparciu o zasadę absorpcji. Związek przedmiotowy wynika z tożsamości pokrzywdzonych, ilości i rodzaju naruszonych dóbr prawnych, sposobu działania sprawcy, bliskości czasowej poszczególnych przestępstw. W związku podmiotowym chodzi o pobudki, jakimi kierował się sprawca, podobieństwo rodzajów winy, zamiarów (wyrok SA w Krakowie z dnia 16 grudnia 2014 r., II AKa 221/14, Legalis nr 1186034).

Uzasadnienie zaskarżonego wyroku wskazuje, iż zastosowano prawidłowo zasadę łączenia kar. Orzeczony wymiar kar jednostkowych jest zdecydowanie zbliżony do dolnych granic ustawowego zagrożenia za przypisane oskarżonemu przestępstwa. Orzeczona kara łączna została wymierzona przy zastosowaniu pełnej absorbcji, co dodatkowo wskazuje na bezzasadność zarzutu rażącej niewspółmierności kary. Kara łączna w orzeczonym wymiarze odniesie pożądane skutki z punktu widzenia zasad prewencji indywidualnej i ogólnej, będąc także dostatecznym sygnałem pozwalającym na ukształtowanie świadomości prawnej społeczeństwa. Nadto mając na uwadze bogatą przeszłość kryminalną oskarżonego, który był kilkukrotnie karany za przestępstwa oszustwa, wymiar orzeczonych kar jednostkowych i kary łącznej - w myśl korzystnej dla oskarżonego zasady absorpcji - jawi się wręcz jako łagodny.

W tym stanie rzeczy Sąd Odwoławczy zaskarżony wyrok utrzymał w mocy, nie dopatrując się w zaskarżonym orzeczeniu żadnych uchybień mogących stanowić bezwzględne przyczyny odwoławcze, będących podstawą do uchylenia wyroku z urzędu.

Sąd Odwoławczy zasądził od Skarbu Państwa na rzecz kancelarii adwokackiej adw. Ł. K. kwotę 516,60 zł brutto tytułem zwrotu kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, udzielonej oskarżonemu z urzędu w postępowaniu odwoławczym, o czym orzeczono na podstawie § 14 ust. 2 pkt 4 w zw. z § 2 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (t.j. Dz. U. z 2013 r. poz. 461). Stawka minimalna za obronę przed sądem okręgowym jako drugą instancją wynosi 420 zł i winna zostać powiększona o stawkę podatku od towarów i usług 23%, co daje 516,60 zł brutto. Nadto obrońcy przyznano kwotę 108,65 złotych tytułem zwrotu kosztów dojazdu na rozprawę odwoławczą - kwota ta wynika z przedłożonego przez obrońcę zestawienia kosztów.

Na podstawie art. 624 § 1 kpk w zw. z art. 634 kpk Sąd Odwoławczy zwolnił oskarżonego od ponoszenia kosztów sądowych za drugą instancję, obciążając wydatkami postępowania odwoławczego Skarb Państwa, albowiem przemawiała za tym jego sytuacja materialna.