Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

POSTANOWIENIE

Dnia 19 kwietnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VIII Cywilny Odwoławczy

w składzie następującym:

Przewodnicząca – Sędzia SO Małgorzata Kończal (spr.),

Sędziowie: SO Jadwiga Siedlaczek, SO Katarzyna Borowy

po rozpoznaniu w dniu 19 kwietnia 2019 r. w Toruniu

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa Z. F.

przeciwko K. F.

o alimenty

na skutek zażalenia pozwanej

na postanowienie Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie

z dnia 15 lutego 2019 r.

sygn. akt III RC 19/19

w przedmiocie wniosku o udzielenie zabezpieczenia

postanawia: oddalić zażalenie.

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Małgorzata Kończal/ /SSO Katarzyna Borowy/

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 15 lutego 2019 r. Sąd Rejonowy w Wąbrzeźnie:

1.  udzielił zabezpieczenia powództwa o alimenty począwszy od dnia 15 lutego 2019 r. poprzez zobowiązanie pozwanej K. F. do łożenia na czas trwania procesu tytułem alimentów na rzecz powódki Z. F. kwoty po 450 zł miesięcznie płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych;

2.  oddalił wniosek w pozostałym zakresie.

W uzasadnieniu w/w postanowienia Sąd Rejonowy wskazał, że Z. F. w pozwie skierowanym przeciwko pozwanej K. F. wniosła o zasądzenie renty alimentacyjnej w wysokości 750 zł miesięcznie płatnej z góry do dnia 10-tego każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych.

Wraz z pozwem Z. F. wniosła o udzielenie zabezpieczenia powództwa przez zobowiązanie pozwanej K. F. do łożenia przez czas trwania procesu tytułem alimentów kwoty po 750 zł miesięcznie płatnej do dnia 10-go każdego miesiąca wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie w razie opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat alimentacyjnych.

W uzasadnieniu pozwu i wniosku o zabezpieczenie roszczenia wskazano, że powódka jest córką K. F.. Małżeństwo rodziców powódki zostało rozwiązane przez rozwód wyrokiem Sądu Okręgowego w Toruniu z dnia 11 lutego 2013 r., w sprawie
I C 1810/12. Z kolei wyrokiem Sądu Rejonowego w Chełmnie VIII Zamiejscowego Wydziału Rodzinnego i Nieletnich w Wąbrzeźnie z dnia 17 czerwca 2014 r., w sprawie VIII RC 318/13 podwyższono rentę alimentacyjną na rzecz powódki od jej ojca, zasądzoną pierwotnie wyrokiem zaocznym Sądu Rejonowego w Wąbrzeźnie z dnia 18 listopada 2010 r., sygn. akt III RC 186/10 do kwoty 320 zł miesięcznie.

Sąd I instancji podniósł dalej, że powódka w 2018 r. osiągnęła pełnoletność i od dłuższego czasu nie zamieszkuje z matką, a z ojcem J. F., który zapewnia jej realizację wszystkich potrzeb – finansowych i pozafinansowych. W miejscu zamieszkania ojca powódka ma swoje stałe miejsce pobytu. Pozwana nie interesuje się losami powódki i nie przekazuje jej żadnych środków pieniężnych tytułem partycypacji w jej kosztach utrzymania. Powódka nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Powódka uczy się obecnie w zespole (...) w G. na kierunku fryzjerskim. W związku ze znaczną odległością dzielącą miejsce nauki od miejsca zamieszkania, powódka w dni zajęć szkolnych mieszka w Bursie w G.. Jej usprawiedliwione potrzeby kształtują się następująco: bursa w G. – 320 zł miesięcznie, przyrządy dydaktyczne
– ok. 500-600 zł za rok szkolny, korepetycje z matematyki i języka niemieckiego – 360 zł miesięcznie, wyżywienie poza Bursą – 200-300 zł miesięcznie, kosmetyki, środki higieny
i czystości – ok. 200 zł miesięcznie, odzież i obuwie – ok. 200 zł miesięcznie, rozrywka
– ok. 100 zł miesięcznie, to jest łącznie 1500 zł.

Sąd Rejonowy dodał, że powódka wskazała, że J. F. pracuje na stanowisku magazyniera – operatora wózków widłowych i z tego tytułu zarabia około
2.500 zł brutto miesięcznie. Płaci jednak byłej żonie alimenty na córkę Z. (po 320 zł miesięczne) oraz alimenty na córkę P. (320 zł miesięcznie) i syna J. (320 zł miesięcznie). Obciążają go nadto liczne obowiązania i egzekucja komornicza. Według wiedzy powódki, K. F. mieszka z nowym partnerem. Pozwana najprawdopodobniej pracuje w firmie produkującej meble i akcesoria meblowe. Jest nadto właścicielem samochodu osobowego.

Mając na uwadze powyższe Sąd Rejonowy, po omówieniu znajdujących zastosowanie w sprawie przepisów, zważył, że roszczenie powódki zostało uprawdopodobnione co do zasady w dostatecznym stopniu. Odnosząc się do uznanych za uprawdopodobnione okoliczności faktycznych Sąd Rejonowy stwierdził, że na obecnym etapie postępowania kwota 450 zł miesięcznie tytułem zabezpieczenia od pozwanej musi wystarczyć na pokrycie niezbędnych potrzeb powódki. Zaznaczył przy tym, że obecnie nie jest znana dokładna wysokość dochodów pozwanej, a także to jaka jest jej sytuacja majątkowa, gdzie i z kim mieszka, jakie z tego tytułu ponosi koszty, czy choruje. W związku z tym bez wnikliwej oceny możliwości zarobkowych pozwanej, a także ojca powódki, nie ma podstaw na obecnym etapie postępowania na zabezpieczenie wyższej kwoty.

Uzasadniając oddalenie wniosku o zabezpieczenie w pozostałej części Sąd I instancji wskazał, że dopiero postępowanie dowodowe w niniejszej sprawie pozwoli na dokładne ustalenie rozmiaru potrzeb Z. F., możliwości zarobkowych jej rodziców, a to z kolei pozwoli na ostateczne rozstrzygnięcie o wysokości należnych alimentów.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożyła pozwana zaskarżając je w części,
tj. w pkt 1, co do zobowiązania pozwanej do łożenia na rzecz powódki do czasu prawomocnego zakończenia postępowania alimentów ponad kwotę 300 zł miesięcznie. Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

1/ naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a)  art. 753 § 1 k.p.c. poprzez uznanie, iż powódka uprawdopodobniła istnienie roszczenia, w sytuacji, w której nie znajduje to potwierdzenia w aktach sprawy;

b)  art. 730 ¹ § 3 k.p.c. poprzez jego niezastosowanie w niniejszej sprawie polegające na nierozważeniu interesów stron i obciążenie pozwanej wysokością obowiązku alimentacyjnego ponad miarę;

c)  art. 328 k.p.c. w zw. z art. 361 k.p.c. poprzez niewskazanie przez Sąd orzekający podstawy faktycznej rozstrzygnięcia uzasadniającej zabezpieczenie powództwa na rzecz powódki w wysokości 450 zł miesięcznie, dowodów na których się oparł w tej mierze, co w konsekwencji uniemożliwia dokonanie kontroli instancyjnej zaskarżonego orzeczenia;

d)  art. 233 § 1 k.p.c. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie, oparcie w całości rozstrzygnięcia tylko i wyłącznie na twierdzeniach powódki zawartych w pozwie, z jednoczesnym pominięciem sytuacji majątkowej pozwanej;

2/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść zapadłego postanowienia polegający na przyjęciu, że pozwana jest w stanie łożyć alimenty w wysokości 450 zł miesięcznie, podczas, gdy jej sytuacja majątkowa i osobista na to nie pozwala;

3/ błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na treść orzeczenia poprzez przyjęcie, że pozwana otrzymuje alimenty na rzecz powódki zasądzone od jej ojca oraz alimenty na córkę P. oraz syna J., podczas gdy pozwana nie otrzymuje alimentów na rzecz powódki, czy też córki P., a ponadto pozwana nie ma syna o imieniu J., na którego miałaby otrzymywać alimenty.

Mając na uwadze powyższe skarżąca wniosła o:

1/ zmianę zaskarżonego postanowienia poprzez zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki na czas trwania procesu alimentów w wysokości 300 zł miesięcznie;

2/ pozostawienie Sądowi I instancji rozstrzygnięcia w zakresie kosztów postępowania zabezpieczającego, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

3/ na mocy przepisu art. 396 k.p.c. wniosła o wstrzymanie zaskarżonego postanowienia, do czasu rozpoznania zażalenia.

Skarżąca wniosła ponadto o dopuszczenie i przeprowadzenie dowodów z załączonych do zażalenia dokumentów, na okoliczność możliwości zarobkowych i majątkowych pozwanej.

W odpowiedzi na zażalenie powódka wniosła o jego oddalenie w całości i zasądzenie od pozwanej ewentualnych kosztów procesu, według norm przepisanych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Zażalenie jest bezzasadne.

Zgodnie z treścią art. 753 k.p.c. konieczną przesłanką do udzielenia zabezpieczenia w sprawach o alimenty jest uprawdopodobnienie istnienia roszczenia, nie ma natomiast potrzeby wykazywania interesu prawnego w udzieleniu zabezpieczenia. Wynika to z faktu, iż w przepisie tym unormowano szczególny przypadek zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych, które ma charakter zabezpieczenia nowacyjnego i polega na stworzeniu na czas procesu nowej prowizorycznej sytuacji, w której obowiązany zobowiązany jest do zapłaty jednorazowo albo okresowo pewnej sumy pieniężnej. Przy czym celem zabezpieczenia w tym przypadku nie jest zapewnienie egzekucyjnego wykonania przyszłego orzeczenia, lecz natychmiastowe dostarczenie uprawnionemu środków utrzymania. W tym zakresie zabezpieczenie prowadzi do „prowizorycznego” zaspokojenia uprawnionego, a zakaz z art. 731 k.p.c. nie ma zastosowania. Niemniej uwzględnienie wniosku o zabezpieczenie powództwa w omawianym wypadku nie jest równoznaczne z zobowiązaniem do uiszczenia uprawnionemu kwoty w wysokości żądanej w pozwie, aczkolwiek sytuacja taka nie jest wykluczona. Tak więc przesłanką do udzielania zabezpieczenia roszczenia alimentacyjnego jest w istocie konieczność uprawdopodobnienia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego (art. 135 §1 k.r.o. in fine).

Uprawdopodobnienie roszczenia oznacza natomiast uzasadnienie zgłoszonych twierdzeń, dające przekonanie o ich prawdopodobieństwie; z uprawdopodobnieniem roszczenia mamy do czynienia wówczas, gdy jest ono wiarygodne, istnieje słuszna podstawa do przyjęcia, że istnieje i jest wymagalne (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z dnia 7 sierpnia 1997 r., I ACz 735/97, Lex nr 32272). Postępowanie zabezpieczające jest wolne od rygorów postępowania dowodowego (art. 243 k.p.c.), jednak nie może opierać się na samych nie popartych niczym twierdzeniach strony.

Odnosząc się do zgłoszonego w pozwie żądania, wskazać trzeba, że podstawę roszczenia alimentacyjnego dziecka stanowi art. 133 § 1 krio zaś jego granice określa
art. 135 § 1 krio, zgodnie z którym zakres świadczeń alimentacyjnych zależy
od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego; w myśl § 2 alimentacja może przybrać formę osobistych starań
o utrzymanie lub wychowanie dziecka.

Zaznaczyć trzeba ponadto, że Sąd Okręgowy podziela ugruntowany w orzecznictwie pogląd, zgodnie z którym rodzic powinien podzielić się z dzieckiem nawet najmniejszym dochodem, podkreślając jedynie, że wymagane jest przy tym zachowanie podobieństwa stopy życiowej rodzica i dziecka. W wyroku z dnia 24 marca 2000 r. (I CKN 1538/99, Lex nr 51629), SN także stwierdził, że trudna sytuacja materialna rodziców, nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Zmuszeni są oni dzielić się z dziećmi nawet bardzo szczupłymi dochodami, chyba że takiej możliwości są pozbawieni w ogóle.
W powołanym orzeczeniu SN wskazał nawet, że w sytuacjach skrajnych, zwłaszcza
o charakterze przejściowym, sprostanie obowiązkowi alimentacyjnemu wymagać nawet będzie poświęcenia części składników majątkowych. Pogląd ten znalazł odzwierciedlenie także w orzecznictwie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 11 stycznia 2017 r., III AUa 1400/16, LEX nr 2265668 , III AUa 71/16; Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 26 maja 2016 r., LEX nr 2107446).

Mając na uwadze powyższe, zarzuty zażalenia uznać należało za bezzasadne. Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że na obecnym etapie postępowania przyznana w ramach zabezpieczenia roszczenia kwota alimentów jest odpowiednia. W szczególności nie mogą odnieść skutku twierdzenia skarżącej, co do niewskazania przez Sąd I instancji podstawy faktycznej rozstrzygnięcia uzasadniającej zabezpieczenia powództwa w kwocie 450 zł miesięcznie. Na aktualnym etapie postępowania nie jest bowiem konieczne ustalenie faktów, lecz jedynie ich uprawdopodobnienie. Sąd I instancji wskazał ponadto w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia na okoliczności stanowiące podstawę zaskarżonego orzeczenia, w tym zwłaszcza dotyczące uprawnionej, co do jej wieku, kontynuowania nauki oraz deklarowanych kosztów utrzymania. O ile koszty te na obecnym etapie postępowania nie poddają się w całości weryfikacji pozwalającej na przyjęcie ich jako podstawy faktycznej orzeczenia, o tyle już tylko z punktu widzenia zasad doświadczenia życiowego oczywistym jest, że powódka z uwagi na wiek (18 lat) i kontynuowanie nauki, nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać i wymaga wsparcia finansowego rodziców. Z tego punktu widzenia przyznana w ramach zabezpieczenia roszczenia kwota nie budzi wątpliwości, tym bardziej, że skarżąca w istocie nie kwestionuje w treści zażalenia żadnych konkretnych, wskazywanych przez powódkę kosztów utrzymania. Koszt samej tylko bursy wynosi natomiast 320 zł miesięcznie (zgodnie z niekwestionowanymi przez pozwaną twierdzeniami powódki). Jednocześnie nie budzi wątpliwości, mając na względzie wiek powódki (18 lat), że kontynuowanie przez nią nauki jest nie tylko uzasadnione, ale wręcz pożądane i w związku z tym nie jest ona w stanie podjąć zatrudnienia pozwalającego na samodzielne utrzymanie się.

Dodać należy, w kontekście wysokości udzielonego powódce zabezpieczenia, że – jak wynika z dotychczasowego przebiegu postępowania – pozwana nie sprawuje osobistej opieki nad powódką, nie czyni starań w jej wychowaniu, w tym zakresie obowiązki wypełnia jedynie ojciec powódki. W świetle art. 135 § 2 kro, tego rodzaju starania stanowią formę spełniania świadczeń alimentacyjnych. Tym bardziej zasadnym jest zatem, aby w kosztach utrzymania powódki partycypowała także jej matka.

Odnosząc się do sytuacji materialnej pozwanej, podkreślenia wymaga, że – jak już wskazano na wstępie – trudna sytuacja materialna rodziców, nie zwalnia ich od obowiązku świadczenia na potrzeby dzieci. Pozwana natomiast posiada, mimo iż niewielki, to stały miesięczny dochód. Kwestia ponoszonych przez nią usprawiedliwionych kosztów utrzymania będzie niewątpliwie przedmiotem wnikliwego badania przez Sąd Rejonowy. Na obecnym etapie postępowania pozwana nie przytoczyła jednak okoliczności, pozwalającej na przyjęcie, że koszty te są szczególnie wysokie, niestandardowe (np. w związku ze specjalistycznym leczeniem). Z tego względu przyznana w ramach zabezpieczenia kwota świadczenia alimentacyjnego, nie może być uznana za wygórowaną w stosunku do dochodów pozwanej.

Oceny tej nie zmieniają załączone do zażalenia kserokopie dokumentów. Oprócz dowodu opłacenia składki na ubezpieczenie OC, przedstawiają one rachunki wystawiane na K. P., ze wskazaniem adresu tożsamego z adresem zamieszkania pozwanej. Wskazuje to na to, że pozwana nie prowadzi samodzielnie gospodarstwa domowego, lecz wspólnie z inną osobą, która powinna partycypować w kosztach jego utrzymania. Okoliczność ta niewątpliwie ma wpływ na sytuację materialną powódki. Dodać przy tym należy, że pozwana nie wyjaśniła w zażaleniu, kim jest osoba figurująca na załączonych rachunkach. Niemniej jednak, mając na względzie zasady doświadczenia życiowego, powołane wnioski, co do wspólnego prowadzenia przez pozwaną gospodarstwa domowego z inną jeszcze osobą uznać należy, na obecnym etapie postępowania, za uzasadnione. Tym samym brak jest podstaw dla przyjęcia, że pozwana samodzielnie ponosi deklarowane w zażaleniu koszty utrzymania domu.

Co do podnoszonych przez skarżącą twierdzeń, odnośnie J. F., mającego być synem J. F. – byłego męża pozwanej, ojca powódki, to kwestia ta nie ma, w świetle powołanych rozważań, wpływu na ocenę zaskarżonego postanowienia. Z pewnością zaś wymaga ona wyjaśnienia przez Sąd Rejonowy, podobnie jak sprawa alimentacji pozostałych dzieci ojca powódki.

Mając na uwadze powyższe, zażalenie skarżącej uznać należało za niezasadne.

Zastrzec trzeba, że powyższa ocena ma jedynie charakter wstępny,
a okoliczności, które legły u jej podstaw, będą przedmiotem postępowania dowodowego
i szczegółowej analizy Sądu. W szczególności Sąd I instancji ustali rzeczywiste możliwości zarobkowe/dochody i wydatki pozwanej, ojca powódki, a także rzeczywistą wysokość kosztów zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb uprawnionej. Stąd też na obecnym etapie sprawy nie można przesądzić o ostatecznym rozstrzygnięciu.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy oddalił zażalenie jak w sentencji (art. 385 k.p.c. w zw. z art. 397 § 2 zd. 1 k.p.c.).

Sąd Okręgowy nie orzekł o kosztach postępowania zażaleniowego, gdyż rozstrzygnięcie w tym przedmiocie powinno zostać zawarte w orzeczeniu kończącym postępowanie
w sprawie wydanym przez Sąd I instancji (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia
16 lutego 2011 r. II CZ 203/10, Lex nr 738399).

/SSO Jadwiga Siedlaczek/ /SSO Małgorzata Kończal/ /SSO Katarzyna Borowy/