Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 września 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Rafał Krawczyk (spr.)
Sędziowie:	SSO Małgorzata Kończal SSO Włodzimierz Jasiński
Protokolant:	st. sekr. sądowy Izabela Bagińska

po rozpoznaniu w dniu 4 września 2013 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Prokuratora Rejonowego Prokuratury (...)w T. działającego na rzecz M. D.

przeciwko D. C.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda

od wyroku zaocznego Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 9 maja 2013 r.

sygn. akt I C 1569/12

I.  zmienia zaskarżony wyrok w ten sposób, że zasądza od pozwanego D. C. na rzecz M. D. kwotę 500 (pięćset) złotych z ustawowymi odsetkami od dnia 7 grudnia 2012 r. do dnia zapłaty oraz nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 30 (trzydzieści) złotych tytułem opłaty sądowej od pozwu, od której powód był zwolniony;

II.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Toruniu kwotę 30 (trzydzieści) złotych tytułem opłaty sądowej od apelacji, od której powód był zwolniony.

Sygnatura akt: VIII Ca 340/13

UZASADNIENIE

Prokurator Prokuratury Rejonowej (...)w T. działając na rzecz M. D. wniósł o zasądzenie od D. C. kwoty 500 zł z odsetkami od 7 grudnia 2012 r. tytułem zadośćuczynienia za naruszenie dóbr osobistych.

Wyrokiem zaocznym z dnia 9 maja 2013 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił powództwo oraz obciążył Skarb Państwa kosztami postępowania od których uiszczenia powód był zwolniony. Podstawą tego orzeczenia były następujące ustalenia faktyczne: pozwany znieważył funkcjonariusza policji M. D. w czasie wykonywania przezeń obowiązków służbowych, za co został prawomocnie skazany. W wyroku skazującym sąd zobowiązał go do przeproszenia M. D., a treść tego orzeczenia została uzgodniona przez Prokuratora Prokuratury Rejonowej(...)z pozwanym.

Oceniając powyższe Sąd I instancji uznał, iż powód nie udowodnił, że naprawienie szkody przez nakazanie pozwanemu przeproszenia M. D. nie było wystarczające do naprawienia wyrządzonej mu krzywdy. Z akt karnych płynął zaś odmienny wniosek. W toku postępowania karnego treść orzeczenia została uzgodniona przez pozwanego i Prokuratora, który wówczas uznał przeproszenie za adekwatną rekompensatę za krzywdę. Gdyby bowiem stał na odmiennym stanowisku, powinien domagać się także zadośćuczynienia pieniężnego. Sąd Rejonowy uznał taką postawę za nielojalną. Nadto Sąd ten wskazał, iż nie zostało wykazane, aby szkoda M. D. była większa niż ustalono w procesie karnym; wykazany zakres naruszenia jego dóbr osobistych nie był znaczny, wobec czego orzeczenie obowiązku przeproszenia pokrzywdzonego było wystarczające. Jak ocenił Sąd I instancji, roszczenie budzi też sprzeciw z punktu widzenia art. 5 k.c. z uwagi na wcześniejsze uzgodnienie przez Prokuratora zakresu zadośćuczynienia z pozwanym, gdyż po ustaleniu sposobu naprawienia krzywdy , po niepełna roku zgłosił dalsze żądania. Sąd wskazał też, że w okolicznościach sprawy bardziej adekwatne jest naprawienie krzywdy w drodze przeprosin.

Prokurator wywiódł apelację od powyższego wyroku, zarzucając

1.  naruszenie przepisów postępowania:

-

art. 328 § 2 k.p.c. przez sporządzenie uzasadnienia składającego się jedynie z rozważań prawnych, nie zawierającego jakichkolwiek ustaleń faktycznych ani oceny dowodów, przez co tok rozumowania sądu nie poddaje się kontroli instancyjnej jak i stron procesu,

-

art. 339 § 2 k.p.c., art., 230 k.p.c., art., 233 § 1 k.p.c., art. 11 k.p.c. .i art. 3 k.p.c. przez naruszenie zasady kontradyktoryjności i odmowę uznania za miarodajne okoliczności faktycznych przytoczonych przez stronę powodową, mimo że pozwany nie kwestionował żądania pozwu, zaś przytoczone w pozwie okoliczności jak i dowody na ich poparcie były bezsporne, nie budziły wątpliwości i nie zostały przytoczone w celu obejścia prawa, a nadto fakty te wynikały z prawomocnego wyroku skazującego w sprawie VIII K 733/12, którego ustaleniami sąd był związany

2. naruszenie prawa materialnego:

-

art. 24 § 1 k.c i art. 448 k.c. przez dowodne uznanie, że prokurator przemilczał fakt orzeczenia wyrokiem karnym obowiązku przeproszenia poszkodowanego, a nadto, że obwiązek przeproszenia pokrzywdzonego rekompensuje wszystkie jego krzywdy i z tego powoda zadośćuczynienie powodowi się nie należy, pomimo że istniały przesłanki do zasądzenia zadośćuczynienia w żądanej wysokości, mimo orzeczonego środka probacyjnego, zwłaszcza że pozwany nie kwestionował zasady ani wysokości żądania

-

art. 5 k.c. poprzez uznanie z urzędu, że roszczenie stanowi nadużycie prawa podmiotowego i uznanie dopuszczenia się przez stronę powodową nielojalności procesowej, podczas gdy pozwany w ogóle nie podniósł tego zarzutu, uzgodnienie kary i środków karnych nastąpiło miedzy oskarżycielem publicznym i oskarżonym (pozwanym) a nie poszkodowanym, który nie miał prawa wziąć w nim udziału, a przez to nie mógł wpłynąć na takie orzeczenie obowiązków, które zrekompensowałoby w pełni jego krzywdę.

Wskazując na powyższe skarżący wniósł o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa w całości, o obciążenie pozwanego kosztami postępowania za obie instancje, ewentualnie o jego uchylenie i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania przy uwzględnieniu kosztów postępowania odwoławczego.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył co następuje.

Apelacja Prokuratora zasługiwała na uwzględnienie. Powództwo było bowiem bezdyskusyjnie uzasadnione.

Lakoniczne ustalenia faktyczne Sądu I instancji, sprowadzające się do faktu wydania przeciwko pozwanemu wyroku skazującego i przytoczenia jego treści, nie odzwierciedlały treści przeprowadzonych dowodów, w szczególności z dokumentów zawartych w aktach sprawy karnej VIII K 733/12 Sądu Rejonowego w Toruniu. Dlatego też Sąd Okręgowy, w oparciu o protokoły przesłuchań poszkodowanego oraz dalszych świadków ustalił dodatkowo, że w nocy w 19 na 20 lutego 2012 r. M. D. w trakcie służby patrolowej, legitymując zatrzymane osoby, wśród nich pozwanego, został przez niego znieważony skrajnie wulgarnymi słowami; pozwany znajdował się wówczas pod wpływem alkoholu - 0,79 mg/dm ^{( 3)} (zeznania świadków I. R. k. 7, M. B. k. 13v, M. D. k. 17v, protokół użycia alkotestu k. 3 akt VIII K 733/12).

Zachowanie pozwanego stanowiło wręcz modelowy przykład naruszenia dóbr osobistych (czci) i co oczywiste było bezprawne, co otwiera drogę do dochodzenia rekompensaty w trybie art. 24 k.c. w zw. z art. 448 k.p.c.

Nieuprawnione było oddalenie powództwa a limine z uwagi na rzekomą nielojalność Prokuratora, której wyrazem miałoby być uzgodnienie ze sprawcą naruszenia treści wyroku i rezygnacja z żądania kwoty pieniężnej w postępowaniu karnym. Skutki pertraktacji pokrzywdzonego z Prokuratorem wyczerpywały się na płaszczyźnie prawnokarnej, a ponadto pokrzywdzony M. D. nie brał w nich udziału, zatem niezgłoszenie żądania świadczenia pieniężnego w jego toku nie może przemawiać na jego niekorzyść. Przeciwny tok rozumowania prowadziłby do konkluzji, że we wszystkich procesach odszkodowawczych poprzedzonych wyrokiem skazującym sprawcę, poszkodowanemu można by stawiać zarzut nielojalności i twierdzić, że powinien był swych roszczeń dochodzić w ramach postępowania karnego.

Jest oczywiste, że wybór sposobu, w jaki ma zostać naprawiona krzywda, nie może abstrahować od ciężaru gatunkowego naruszonego dobra, okoliczności i skutków deliktu. Przy naruszeniach błahych, dających się usprawiedliwić okolicznościami, do pomyślenia jest uznanie za wystarczające do usunięcia jego skutków przeprosin ze strony sprawcy. Natomiast w przypadku ciężkiej zniewagi funkcjonariusza publicznego pełniącego obowiązki – policjanta dokonującego legitymowania, przy dużym natężeniu złej woli sprawcy oraz bez cienia prowokacji ze strony pokrzywdzonego, mamy do czynienia z rażącym naruszeniem dobra osobistego. Wskazuje na to również i fakt, że czyn ten wypełnił znamiona przestępstwa. Założenie o nieadekwatności zadośćuczynienia pieniężnego w tych okolicznościach sprawia wrażenie umniejszania przez Sąd I instancji wagi czynu, którego dopuścił się pozwany. Podkreślenia wymaga też, że choć policjant podejmujący czynności służbowe musi liczyć się z obraźliwymi słowami, to nie jest pozbawiony ochrony swojego dobrego imienia. Jeżeli zaś zniewaga była bezpośrednio związana z jego czynnościami służbowymi jako funkcjonariusza publicznego, to rekompensata nie może być pozorna i sprowadzać się do nic nie wnoszących przeprosin, które dotychczas nie padły.

Kwota jakiej domagał się na rzecz pokrzywdzonego Prokurator nie jest wygórowana i z pewnością nie pozostaje w dysproporcji do naruszanego dobra osobistego i wynikłej stąd krzywdy.

Mając na uwadze powyższe Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok zaoczny i uwzględnił w całości powództwo na podstawie art. 448 k.c. w zw. z art. 24 § 1 k.c. wraz odsetkami od daty wyznaczonej w wezwaniu do zapłaty na podstawie art. 481 § 1 k.c. (art. 386 § 1 k.p.c.).

Na podstawie art. 113 ust. 1 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (t.j.Dz.U. z 2010 r. Nr 90 poz. 594 ze zm.) w zw. z art. 98 § 1 i 2 k.p.c. Sąd Okręgowy obciążył pozwanego opłatami sądowymi za I i II instancję, których nie miał obowiązku uiścić Prokurator.