Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 kwietnia 2013 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu VIII Wydział Cywilny Odwoławczy

w składzie:

Przewodniczący:	SSO Małgorzata Kończal (spr.)
Sędziowie:	SSO Włodzimierz Jasiński SSO Jadwiga Siedlaczek
Protokolant:	sekr. sądowy Natalia Wilk

po rozpoznaniu w dniu 24 kwietnia 2013 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa Z. W.

przy udziale interwenienta ubocznego Gminy Miasta T.

przeciwko Ł. C.

o opróżnienie i wydanie lokalu mieszkalnego

na skutek apelacji pozwanego

od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu

z dnia 12 października 2012 r.

sygn. akt I C 273/12

1.  oddala apelację,

2.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki kwotę 60 zł (sześćdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego w instancji odwoławczej.

3.  przyznaje ze Skarbu Państwa - Sądu Rejonowego w Toruniu adwokatowi T. C. wynagrodzenie w kwocie 60 zł (sześćdziesiąt złotych) plus 23% podatku VAT za udzielenie pozwanemu pomocy prawnej z urzędu w postępowaniu odwoławczym.

Sygn. akt VIII Ca 123/13

UZASADNIENIE

Wyrokiem z dnia 12 października 2013r. Sąd Rejonowy w Toruniu nakazał pozwanemu Ł. C. , aby wraz z rzeczami opróżnił i opuścił lokal mieszkalny numer (...) położony w T. przy ul. (...), wskazał, że przyczyną nakazania opróżnienia lokalu jest stosowanie przemocy w rodzinie, ustalił, że pozwanemu nie przysługuje prawo do lokalu socjalnego, nie obciążył pozwanego kosztami pomocy prawnej udzielonej powódce z urzędu, nakazał wypłacić ze Skarbu Państwa wynagrodzenie na rzecz pełnomocników powódki i pozwanego za udzielenie pomocy prawnej z urzędu i nie obciążył stron nie uiszczonymi kosztami sądowymi.

Sąd Rejonowy ustalił, że lokal mieszkalny położony w T. przy ul. (...) jest własnością Gminy Miasta T. i pozostaje w zarządzie Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej w T.. W dniu 20 września 2001 r. Z. W. i A. C. (pozostający wówczas w związku małżeńskim) zawarli z Gminą M. T. umowę najmu w/w lokalu. W przedmiotowym lokalu wraz z małżonkami zamieszkał syn A. C.-Ł. C.. Z. W. doznawała przemocy fizycznej i psychicznej ze strony męża. Nad powódką znęcał się psychicznie również jej pasierb - pozwany. Ł. C. wobec Z. W. zachowywał się agresywnie, zwłaszcza pod wpływem alkoholu. Popychał ją, kierował wobec niej groźby oraz używał słów wulgarnych i obelżywych. W związku z tym, że Z. W. stała się ofiarą przemocy, na początku 2009 r., w trakcie awantury z byłym mężem, uciekła z przedmiotowego lokalu. Swoje rzeczy zabrała w obecności policjantów. Znalazła się pod opieką Miejskiego Ośrodka (...) w T. i korzystała z pomocy specjalistów do spraw przeciwdziałania przemocy. Przeciwko A. C. wszczęto postępowanie karne i wyrokiem Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 21 października 2009 r. sygn. akt X K 617/09 został on skazany za znęcanie się psychiczne i fizyczne nad powódką. W międzyczasie Z. W. wniosła przeciwko A. C. pozew o przywrócenie naruszonego posiadania i pozew o rozwód. Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z dnia 19 kwietnia 2010 r. sygn. akt I C 588/09, rozwiązał związek małżeński Z. W. (poprzednie nazwisko C.) i A. C. przez rozwód z winy A. C. i orzekł eksmisję A. C. z lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...) bez prawa do lokalu socjalnego.

Po uprawomocnieniu się wyroku A. C. dobrowolnie nie opuścił lokalu. Na wniosek Z. W. zostało wszczęte postępowanie egzekucyjne KM 14/11. W toku podjętych czynności egzekucyjnych, w dniu 5 marca 2012 r. Komornik dokonał wprowadzenia Z. W. do lokalu mieszkalnego położonego w T. przy ul. (...). Powódka została wprowadzona do jednego z dwóch pokoi znajdujących się w przedmiotowym mieszkaniu z uwagi na to, że drugi z nich był zajmowany przez Ł. C. i jego konkubinę S. D..

Na dzień dzisiejszy w lokalu tym mieszka jedynie Ł. C., S. D. wyprowadziła się. Natomiast Z. W. nie zamieszkuje w nim z obawy przed pasierbem i byłym mężem, który odwiedza swojego syna. Z. W. w dalszym ciągu pozostaje pod opieką Miejskiego Ośrodka (...) w T. i korzysta z porad specjalistów do spraw przeciwdziałania przemocy.

Ł. C. ma 25 lat. Obecnie pracuje w (...) S.A. na stanowisku kontrolera leków, w pełnym wymiarze czasu pracy za wynagrodzeniem ok. 1.200,00 zł brutto.

Sąd Rejonowy uznał, że zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego Dz.U. z 2005 r., Nr 31, poz. 266 j.t./. współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Celem i funkcją takiej regulacji jest zapewnienie współuprawnionemu prawa do korzystania z lokalu w warunkach, gdy drugi z uprawnionych, wbrew zasadom współżycia społecznego, uniemożliwia mu takie zamieszkiwanie, a stopień natężenia /nasilenia/ złej woli w zachowaniu ma postać rażącą w znaczeniu obiektywnym. Stwierdził dalej Sąd Rejonowy, że z okoliczności wskazywanych przez powódkę wynikało, że obawia się wspólnego zamieszkiwania z pozwanym z uwagi na jego agresywne zachowanie względem jej osoby. Opisywane przez powódkę postępowanie pozwanego znalazło potwierdzenie w zgromadzonym w sprawie materiale dowodowym. Nadto z akt sprawy wynika, że zachowanie to przybierało postać przemocy psychicznej. Pozwany stosował wobec powódki groźby oraz używał słów wulgarnych i obelżywych.

W takim stanie rzeczy, Sąd Rejonowy uznał, iż pozwany swoim nagannym postępowaniem uniemożliwia powódce wspólne zamieszkiwanie i to postępowanie należy zakwalifikować jako rażące. Nie bez znaczenia jest też fakt, iż były mąż powódki odwiedza pozwanego w przedmiotowym mieszkaniu, co może także stwarzać zagrożenie dla powódki.

Natomiast sam fakt niezamieszkiwania powódki w przedmiotowym lokalu, wbrew twierdzeniom strony pozwanej, nie stanowi negatywnej przesłanki do skorzystania z uprawnienia przysługującego na podstawie art. 13 ust. 2 w/w ustawy i na mocy tego przepisu nakazał pozwanemu, aby wraz z rzeczami opróżnił lokal mieszkalny oznaczony numerem (...) położony w T. przy ul. (...).

W ocenie Sądu Rejonowego , w niniejszej sprawie ma zastosowanie regulacja zawarta w art. 17 w/w ustawy. Ponieważ powódka doznawała przemocy ze strony pozwanego i ze względu na tę przemoc obawia się powrotu do lokalu, do którego przysługuje jej tytuł prawny, Sąd na podstawie art. 17 ust. 2, wskazał w pkt 2 wyroku przyczynę nakazania opróżnienia lokalu jako stosowanie przemocy w rodzinie i na podstawie art. 17 ust. 1 w zw. z art. 13 ust.2 ustawy o ochronie praw lokatorów uznał, że nie ma podstaw do przyznania pozwanemu prawa do otrzymania lokalu socjalnego.

Apelację od tego wyroku złożył pozwany, zaskarżając wyrok w zakresie punktów 1-3 i zarzucając mu:

I. sprzeczność istotnych ustaleń Sądu z treścią zebranego w sprawie materiału, polegającą na przyjęciu, iż:

1. pozwany Ł. C. znęcał się psychicznie nad powódką oraz zachowywał się agresywnie względem niej, zwłaszcza pod wpływem alkoholu, podczas gdy całościowa i wnikliwa analiza materiału sprawy nakazuje przyjąć, iż pozwany nie nadużywa alkoholu oraz praktycznie nie miał kontaktu z pozwaną, jak również nie zachowywał się wobec niej rażąco nagannie,

II. naruszenie prawa procesowego:

2.  naruszenie art. 217 § 2 kpc w zw. z art. 227 kpc poprzez ich błędne zastosowanie, polegające na nieuwzględnieniu wniosku dowodowego o przesłuchanie A. C., podczas gdy świadek ten, jako jedyny poza stronami, ma bezpośrednią wiedzę w przedmiocie stosunków pomiędzy pozwanym a powódką, jak również nieuwzględnienie wniosku dowodowego o opinię (...) oraz pracodawcy pozwanego, dzięki którym pozwany wykazałby brak nadużywania alkoholu oraz agresywności,

3.  naruszenie art. 233 § 1 kpc poprzez przekroczenie granic swobody oceny dowodów i wykazanie się dowolnością w przyjęciu, iż zeznania M. G. oraz Z. W. zasługują na danie im wiary, podczas gdy były to zeznania skrajnie jednostronne i nieobiektywne, oraz praktyczne pominięcie zeznań sąsiadów - J. K. (1) i J. K. (2) oraz członków rodziny pozwanego - G. C. i K. W., które to zeznania pozwalały na przyjęcie nieagresywności pozwanego oraz nienadużywania przez niego alkoholu,

z ostrożności procesowej, na wypadek nieuwzględnienia powyższych zarzutów, zarzucił także:

III. naruszenie prawa materialnego tj. art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21.06.2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy oraz o zmianie Kodeksu cywilnego, poprzez jego błędne zastosowanie, polegające na orzeczeniu eksmisji przy braku rażąco nagannego zachowania uniemożliwiającego wspólne zamieszkiwanie.

Skarżący wniósł o:

1.  zmianę zaskarżonego wyroku w zakresie objętym zaskarżeniem poprzez oddalenie powództwa w całości oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. T. C. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu w postępowaniu apelacyjnym,

ewentualnie, na wypadek nieuwzględnienia powyższego wniosku

2.  o uchylenie zaskarżonego wyroku w części objętej zaskarżeniem i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji oraz zasądzenie od Skarbu Państwa na rzecz Kancelarii Adwokackiej adw. T. C. kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej pozwanemu w postępowaniu apelacyjnym.

W odpowiedzi na apelację powódka wniosła o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego udzielonego z urzędu, które nie zostały opłacone zarówno w części jak i w całości.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja jako bezzasadna nie zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy w pełni podziela wszystkie ustalenia poczynione przez Sąd I instancji i przyjmuje je za własne.

Odnosząc się do zarzutów apelacji należy wskazać, że jeżeli chodzi o zarzuty dotyczące naruszenia przepisów prawa procesowego, a sprowadzające się do kwestionowania ustalenia przez Sąd I instancji, że pozwany nadużywa alkoholu i zachowuje się wobec powódki w sposób rażąco naganny, to nie znajdują one potwierdzenia w materiale dowodowym. Oceniając zgromadzony materiał dowodowy Sąd Rejonowy nie przekroczył granic swobodnej oceny dowodów wynikającej z art. 233§1 k.p.c., wywiedzione wnioski są logiczne, zgodne z zasadami doświadczenia życiowego. Jak wynika z utrwalonego w tym zakresie orzecznictwa, dokonanie oceny materiału dowodowego jest rzeczą sądu, a sam fakt odmiennej oceny materiału dowodowego przez skarżącego, bez wykazania uchybień w tym zakresie sądu meriti nie stanowi o skuteczności postawionego zarzutu i jawi się jako gołosłowna polemika z poprawną oceną materiału dowodowego. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 12 .10.2012r. w sprawie I ACa 209/12 (LEX nr 1223145) stwierdził między innymi, że „Sąd ocenia wiarygodność i moc dowodów według własnego przekonania, na podstawie wszechstronnego rozważenia zebranego materiału. Taka ocena, dokonywana jest na podstawie przekonań sądu, jego wiedzy i posiadanego doświadczenia życiowego, a nadto winna uwzględniać wymagania prawa procesowego oraz reguły logicznego myślenia, według których sąd w sposób bezstronny, racjonalny i wszechstronny rozważa materiał dowodowy jako całość, dokonuje wyboru określonych środków dowodowych i - ważąc ich moc oraz wiarygodność - odnosi je do pozostałego materiału dowodowego. Skuteczne postawienie zarzutu naruszenia art. 233 § 1 k.p.c. wymaga wykazania, że sąd uchybił zasadom logicznego rozumowania lub doświadczenia życiowego, to bowiem jedynie może być przeciwstawione uprawnieniu sądu do dokonywania swobodnej oceny dowodów. Nie jest natomiast wystarczające przekonanie strony o innej niż przyjął sąd wadze (doniosłości) poszczególnych dowodów i ich odmiennej ocenie niż ocena sądu.” Sąd Okręgowy w pełni podziela to stanowisko.

Jeżeli chodzi o zarzut dotyczący nieuwzględnienia wniosku dowodowego o przesłuchanie w charakterze świadka ojca pozwanego A. C., to wprawdzie Sąd I instancji oddalił ten wniosek uzasadniając, że nie miał on znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy podczas, gdy wskazane we wniosku okoliczności miały znaczenie dla rozstrzygnięcia, ale ostatecznie przeprowadzenie tego dowodu było zbędne, gdyż nie mogło doprowadzić do innej oceny materiału dowodowego. Przeprowadzone dowody dawały bowiem dostateczną podstawę do ustaleń poczynionych przez Sąd Rejonowy i nawet potwierdzenie stanowiska pozwanego przez świadka A. C. nie mogło w efekcie doprowadzić do oddalenia powództwa. Odnosi się to również do oddalenia wniosków dowodowych o informacje w Wojskowej Komisji Uzupełnień i w zakładzie pracy pozwanego. Sąd Rejonowy w sposób przekonujący wyjaśnił, dlaczego oddalił te wnioski i Sąd Okręgowy w pełni przychyla się do tej argumentacji.

Skoro Sąd I instancji nie uchybił przepisom prawa procesowego przy rozpoznaniu sprawy i prawidłowo ocenił materiał dowodowy, czego efektem było ustalenie rażąco nagannego postępowania pozwanego wobec powódki, nie może odnieść zamierzonego efektu zarzut dotyczący naruszenia prawa materialnego tj. art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2005r. Nr 31, poz. 266), poprzez jego błędne zastosowanie. Art.13 ust. 2 wskazanej wyżej ustawy stanowi, że współlokator może wytoczyć powództwo o nakazanie przez sąd eksmisji małżonka, rozwiedzionego małżonka lub innego współlokatora tego samego lokalu, jeżeli ten swoim rażąco nagannym postępowaniem uniemożliwia wspólne zamieszkiwanie. Nie można mówić o naruszeniu powyższego przepisu, jeżeli zostały spełnione wszystkie jego przesłanki.

Należy nadto zwrócić uwagę na okoliczność, która dodatkowo wskazuje na zasadność powództwa i jednocześnie bezzasadność apelacji. Okoliczność ta nie była przedmiotem rozważań Sądu I instancji, a mianowicie tytuł prawny do zajmowania lokalu przez pozwanego. Z okoliczności sprawy wynika bowiem, że pozwany zajmuje lokal bez tytułu prawnego. Na pytanie Sądu Okręgowego o tytuł prawny pozwanego do zajmowania lokalu, pełnomocnik pozwanego wskazał umowę użyczenia zawartą między ojcem pozwanego (w czasie, gdy jeszcze w lokalu mieszkał) a pozwanym. Umowa użyczenia natomiast może zostać rozwiązana w każdym czasie. Powódka będąc najemcą lokalu, domagając się eksmisji pozwanego, wypełniła przesłanki art. 716 k.c. Trudno bowiem uznać, że ojciec pozwanego użycza lokalu swojemu synowi w sytuacji, gdy sam utracił prawo do jego zajmowania. Dlatego również z tego powodu żądanie eksmisji pozwanego było uzasadnione.

W tym stanie rzeczy Sąd Okręgowy uznał, że argumenty apelacji nie podważają słuszności rozstrzygnięcia Sądu I instancji i apelację jako bezzasadną na podstawie art. 385 k.p.c. należało oddalić.

O kosztach procesu w instancji odwoławczej orzeczono na mocy art. 98k.p.c. Sąd Okręgowy na podstawie §10 pkt 1 oraz §13 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 września 2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu (Dz. U. Nr 163, poz. 1348) przyznał adw. T. C. wynagrodzenie za udzielenie pozwanemu pomocy prawnej z urzędu.