Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 06 lipca 2016 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu Wydział VI Gospodarczy

w składzie:

Przewodniczący SSO Zbigniew Krepski

Sędziowie: SO Joanna Rusińska (spr.)

SO Małgorzata Barczak-Sobierajska

Protokolant st. sekr. sądowy Dorota Kwiatkowska

po rozpoznaniu w dniu 06 lipca 2016 r. w Toruniu

na rozprawie

sprawy z powództwa (...). sp. z o.o. w T.

przeciwko (...) (...) sp. z o.o. w B.

o zapłatę

na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Rejonowego w Toruniu z dnia 22 lutego 2016 r., sygn. akt V GC 621/14

uchyla zaskarżony wyrok i przekazuję sprawę Sądowi Rejonowemu w Toruniu do ponownego rozpoznania pozostawiając temu Sądowi rozstrzygnięcie o kosztach postępowania apelacyjnego

Joanna Rusińska Zbigniew Krepski Małgorzata Bartczak- Sobierajska

VI Ga 79/16

UZASADNIENIE

Powód – (...). Sp. z o.o. w T. wniósł do Sądu Rejonowego w Toruniu pozew przeciwko (...) (...) sp. z o.o. w B. z żądaniem zasądzenia od pozwanego kwoty 20 224,89 zł wraz z ustawowymi odsetkami i kosztami procesu. W uzasadnieniu pozwu powód podał, że zawarł z pozwanym umowę ramową, przedmiotem której było świadczenie przez powoda na rzecz pozwanego usług marketingowych. Powód przywołał wystawione z tego tytułu faktury i szczegółowo omówił wymienione w nich pozycje oraz sposób wyliczenia należności.

W dniu 13 stycznia 2014 roku Sąd Rejonowy w Toruniu wydał w sprawie nakaz zapłaty w postępowaniu upominawczym.

Nakaz zapłaty uprawomocnił się co do kwoty 3 075 zł. W pozostałym zakresie został zaskarżony przez pozwanego, który żądał oddalenia powództwa. Pozwany omówił zasady współpracy, odniósł się do każdej z powołanych przez powoda faktur oraz korespondencji stron twierdząc, że żądanie jest niezasadne.

Wyrokiem z dnia 22 lutego 2016 r. Sąd Rejonowy w Toruniu oddalił powództwo (...). sp. z o.o. w T. przeciwko (...) (...) sp. z o.o. w B. o zapłatę kwoty 17.149,89 zł i ustawowych odsetek od kwoty 3.075 zł, zasądzając od powoda na rzecz pozwanego kwotę 2.434 zł tytułem kosztów procesu. Z uzasadniania wyroku wynika, że powód domagał się od pozwanego zapłaty wynagrodzenia za wykonane na podstawie umowy usługi marketingowe, jednak według Sądu I instancji roszczenie nie zostało udowodnione w dochodzonej kwocie.

Powód wniósł apelację skarżąc wyrok Sądu Rejonowego w całości, domagając się jego zmiany poprzez uwzględnienie powództwa, ewentualnie uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania. Powód zarzucił Sądowi I instancji naruszenie art.233 § 1 k.p.c. oraz art.65 k.c. i art.353 ¹ k.c., wskazując m.in. na niewyjaśnienie w motywach zaskarżonego wyroku istotnych okoliczności w sprawie.

Na rozprawie apelacyjnej pozwany wniósł o oddalenie apelacji i zasądzenie od powoda na jego rzecz kosztów postępowania za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Apelacja zasługiwała na uwzględnienie w zakresie, w jakim jej wnioski zmierzały do uchylenia wyroku i przekazania sprawy Sądowi Rejonowemu do ponownego rozpoznania. Wprawdzie zarzut naruszenia art.328 § 2 k.p.c. nie został sformułowany przez skarżącego wprost, jednak naruszenie tego przepisu wynika z uzasadnienia apelacji, w której powód wskazuje na braki argumentacji Sądu I instancji, odnośnie zaskarżonego rozstrzygnięcia.

Na wstępie należy zaznaczyć, że w aktach sprawy znajduje się dokument transkrypcyjny, wydrukowany przy użyciu komputera, na papierze formatu A4, czcionką times new roman, z bardzo ciasną interlinią, bez akapitów i wcięć akapitowych, świateł i jakichkolwiek innych zabiegów graficznej segmentacji tekstu, z wadliwą interpunkcją, oraz z lukami tekstowymi zasygnalizowanymi trzykropkiem. Zapis uzasadnienia ma kształt luźnej, niespójnej wypowiedzi w niejasnej formie stylistycznej, przesyconej operatorami międzyzdaniowymi oraz dotkniętej licznymi błędami językowymi (składniowymi, leksykalnymi i stylistycznymi). Na skutek formy zapisu jest ono nieczytelne i niezrozumiałe.

W postanowieniu z dnia 18 listopada 2015 r., III CSK 237/15 Sąd Najwyższy stwierdził, że uzasadnienie wygłoszone musi być zgodne z przyjętymi normami językowymi oraz odpowiadać podstawowym wymaganiom formalnym stawianym aktom urzędowym (sądowym). Transkrypcja uzasadnienia wygłoszonego powinna spełniać wszystkie wymagania urzędowego dokumentu pisemnego, także w zakresie poprawności językowej i powszechnie przyjętych zasad typografii (OSNC 2016, nr 4, poz.52).

Zgodnie z art.328 § 2 k.p.c., uzasadnienie wyroku powinno zawierać wskazanie podstawy faktycznej rozstrzygnięcia, a mianowicie: ustalenie faktów, które sąd uznał za udowodnione, dowodów, na których się oparł, i przyczyn, dla których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, oraz wyjaśnienie podstawy prawnej wyroku z przytoczeniem przepisów prawa. W orzecznictwie przyjmuje się, iż zarzut naruszenia art. 328 § 2 k.p.c. może być usprawiedliwiony tylko w wyjątkowych okolicznościach, tj. jedynie wtedy, gdy treść uzasadnienia orzeczenia sądu I instancji uniemożliwia całkowicie dokonanie oceny toku wywodu, który doprowadził do wydania orzeczenia lub w przypadku zastosowania prawa materialnego do niedostatecznie jasno ustalonego stanu faktycznego.

Przedstawiona argumentacja zachowuje aktualność także w odniesieniu do tzw. uzasadnienia wygłoszonego, wprowadzonego do postępowania cywilnego ustawą z dnia 29 sierpnia 2014 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1296).

W rozpatrywanej sprawie, takie wyjątkowe okoliczności usprawiedliwiające zarzut naruszenia art.328 § 2 k.p.c. wystąpiły. Rola uzasadnienia sądu I instancji nie ogranicza się tylko do przekonania stron co do słuszności stanowiska sądu i zgodności z prawem orzeczenia, ale jego zadaniem jest także umożliwienie przeprowadzenia kontroli instancyjnej. Spełnia ono także funkcję porządkującą, obligując stosujący prawo sąd do prawidłowej i pełnej rekonstrukcji stanu faktycznego i jego subsumcji do miarodajnej normy prawa materialnego, w następstwie czego dochodzi do jej konkretyzacji w sentencji wyroku. Dlatego też dwie podstawy rozstrzygnięcia: faktyczna i prawna powinny być spójne, tworząc logiczną całość. Tymczasem uzasadnienie zaskarżonego wyroku – przybierające postać transkrypcji – jest w przeważającej części niezrozumiałe i niejasne, a przede wszystkim nieprawidłowo skonstruowane. Brak jest w nim bowiem wyraźnego wyodrębnienia części dotyczącej ustalonego przez Sąd stanu faktycznego, oceny materiału dowodowego oraz części dotyczącej wyjaśnienia podstawy prawnej orzeczenia, które wzajemnie się mieszają.

Materiał dowody w sprawie był obszerny (trzy tomy akt), zaś roszczenie dotyczyło umowy marketingowej (umów), wobec której pozwany podniósł szereg zarzutów dotyczących nie tylko jakości wykonania usług, ale także błędnych rozliczeń. Strony w swoich pismach odnosiły się szczegółowo do każdej z faktur zawierających po kilka pozycji, tak więc wymagane było szczegółowe ustalenie stanu faktycznego i analiza dowodów, której wyniki powinny się znaleźć w uzasadnieniu wyroku. Odnalezienie wyników takiej analizy w transkrypcji uzasadniania wyroku Sądu I instancji jest praktycznie niemożliwe z uwagi na chaotyczne ujęcie stanu faktycznego i dokonania na jego podstawie subsumpcji, która eliminuje właściwą kontrolę instancyjną.

Słusznie wskazuje skarżący, że nie jest wystarczająco wyjaśniona sprawa formy przyjętej przez strony dla akceptacji kosztorysów stanowiących podstawę dla wystawienia faktur za wykonane na rzecz pozwanego usługi marketingowe. W tym zakresie należało dokonać wykładni oświadczeń woli stron na podstawie art.65 k.c., czego Sąd I instancji zaniechał. Ma to natomiast istotne znaczenie w sprawie. Ponadto stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu: ,,wątpliwości co do rzetelności dokumentowania tych czynności dotyczących tych faktur’’, wymagało analizy całości materiału dowodowego i argumentacja Sądu I instancji nie powinno się kończyć na takiej konstatacji, zwłaszcza, że – jak słusznie zarzuca skarżący – pominięto ocenę korespondencji mailowej. Wreszcie, Sąd Rejonowy przyjmując, że doszło do potrąceń nie wyjaśnił, jaki to miało wpływ na roszczenie powoda; w szczególności, czy w ten sposób pozwany akceptował konkretne pozycje z faktur, wynikające także z kwestionowanego przez niego kosztorysu. Skoro bowiem dokonywał potrąceń, to w ten sposób, w sposób dorozumiany uznawał ich zasadność.

Z uwagi na podsumowanie uzasadniania: ,,A więc mając powyższe na uwadze, Sąd oddalił powództwo na podstawie art.498 kc w związku z art.230, a więc tutaj potrącenie i uznanie, że strona powodowa w zakresie umorzenia, w zakresie wierzytelności objętej umorzeniem przyznała te fakty, co do tej wierzytelności na podstawie art.750 kc w związku z art.734 kc i artykułu 6 kc. A więc generalnie strona powodowa nie przedłożyła wiarygodnych dowodów na okoliczności wskazane w uzasadnieniu pozwu’’, także podstawa prawna rozstrzygnięcia nie jest klarowna. Zatem forma transkrypcji uzasadniania, tylko przyczynia się do braku jego zrozumienia przez Sąd odwoławczy. Nie wiadomo bowiem ostatecznie, czy o oddaleniu decydowało potrącenie, czy nieudowodnienie roszczenia, a jeżeli jedno i drugie, to w jakich dokładnie częściach. Wcześniejsze opisanie poszczególnych faktur, kwot i sum potrąconych (jak należy się domyślać na podstawie oświadczenia pozwanego w piśmie z dnia 26.9.2013 r. k.230-233) w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku jest niezrozumiałe. Poza tym, Sąd I instancji nie wyjaśnił, czy w istocie dokonanie potrąceń i w konsekwencji umorzenia wzajemnych zobowiązań było pomiędzy stronami bezsporne, co dopiero powalałoby na uznanie, że pozwany zwolniony był z obowiązku udowodnienia istnienia wzajemnej wierzytelności (art.6 k.c.). Zastosowanie art.230 k.p.c. wymagało natomiast oceny całokształtu materiału dowodowego – zwłaszcza, że pozwany w sprzeciwie powołując dowód z pisma z dnia 26 września 2013 r. (str.7) nie odwołał się wprost do zarzutu potrącania i nie złożył w sprawie zeznań (dowód z przesłuchania stron został ograniczony do zeznań powoda). Powód był zaś konsekwentny co do tego, że kwoty wynagrodzenia ujęte w fakturach są prawidłowe.

Podsumowując, zaskarżony wyrok nie poddaje się kontroli instancyjnej, ponieważ jego uzasadnienie, przede wszystkim z uwagę na formę jest niezrozumiałe i nie zawiera elementów pozwalających na weryfikację stanowiska Sądu I instancji. Jest to zatem uzasadniona przyczyna uchylenia zaskarżonego wyroku i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania, gdyż w tym przypadku należy uznać, iż nie została rozpoznana istota sprawy.

Z przytoczonych wyżej względów, na podstawie art. 386 § 4 k.p.c. oraz art.108 § 2 k.p.c. należało orzec jak w sentencji.

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy Sąd Rejonowy powinien dokonać analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, dokonując ustaleń faktycznych pozwalających na materialnoprawną ocenę roszczenia powoda z uwzględnieniem argumentów podnoszonych w procesie przez pozwanego. Ponadto Sąd ten powinien mieć na uwadze, że uzasadnienie wyroku istnieje już w chwili wydawania orzeczenia i przez to stwarza możliwość wpływu jego wad na treść rozstrzygnięcia (por. postanowienie SN z 18 listopada 2015 r., III CSK 237/15). Dlatego też bez względu na formę uzasadnienia ewentualnego wyroku (art.328 § 1 i § 1 ¹ k.p.c.), powinno ono odpowiadać wymogom art.328 § 2 k.p.c.

Joanna Rusińska Zbigniew Krepski Małgorzata Bartczak - Sobierajska

(...)

Z.

1. (...)

2. (...)

T., dnia 6.07.2016 r.