Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 września 2025 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie: Przewodnicząca: Sędzia Danuta Domańska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 12 września 2025 roku w Toruniu

sprawy G. D.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o ustalenie kapitału początkowego i o wysokość renty rodzinnej

na skutek odwołań G. D.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.:

z dnia 5 lipca 2024 roku znak: (...)

z dnia 31 lipca 2024 roku znak: (...)

I.  umarza postępowanie w zakresie uwzględnionym decyzją z dnia 31 lipca 2024 roku znak: (...),

II.  zmienia zaskarżone decyzje w ten sposób, że zobowiązuje Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. do ustalenia wysokości renty rodzinnej G. D. od dnia 01 czerwca 2024 roku jako 85% emerytury S. L. ustalonej z uwzględnieniem wysokości kapitału początkowego S. L. obliczonego na dzień 1 stycznia 1999 roku przy przyjęciu:

- za okres od 14 listopada 1981 roku do 31 grudnia 1981 roku wysokości wynagrodzenia S. L. w kwocie 5 326,80 zł. ( pięć tysięcy trzysta dwadzieścia sześć złotych, 80/100),

- za okres od 01 stycznia 1982 roku do 22 grudnia 1982 roku wysokości wynagrodzenia S. L. w kwocie 151.386,20 zł. ( sto pięćdziesiąt jeden tysięcy trzysta osiemdziesiąt sześć złotych, 20/100).

III.  oddala odwołania w pozostałej części.

Sędzia Danuta Domańska

IV U 716/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 5 lipca 2024 r. znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił wysokość renty rodzinnej dla G. D. od dnia 1 czerwca 2024 r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, na kwotę 2.285,82 zł. ZUS wskazał, że podstawę obliczenia emerytury osoby zmarłej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie zmarłego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpił zgon. Emeryturę osoby zmarłej stanowi podstawa jej obliczenia podzielona przez średnie dalsze trwanie życia odpowiadające wiekowi przejścia na emeryturę osób w wieku równym wiekowi osoby zmarłej. Po zmianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota skorygowanego i zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 342.751,35 zł, poprzednia wynosiła 342.659,38 zł. Wysokość świadczenia osoby zmarłej została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47.278,35 + 342.751,35) / 216,30 = 1.803,19 zł. Od 1 marca 2024 r. renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej po waloryzacji wynosi 2.038,73 zł x 112,12% = 2.285,82 zł. W decyzji wyjaśniono, że nie uznano – przy wyliczeniu kapitału początkowego – list płac z tytułu zatrudnienia w okresach 1980-1981, 1985-1986, 1986-1989, ponieważ na listach widnieje tylko imię i nazwisko zainteresowanego, brakuje innych danych osobowych jak np. daty urodzenia, pieczątki zakładu pracy, brak też pisma przewodniego z Archiwum. ZUS zaznaczył, że w przypadku nadesłania dokumentu z archiwum uwzględniającego te informacje dokona przeliczenia świadczenia. ZUS poinformował, że uznał listy płac za lata 1996-1998 z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w I., z wyłączeniem kolumny zawierającej kwoty absencji płatnej, gdyż nie można stwierdzić, jakiego rodzaju były to przerwy w zatrudnieniu inne niż zasiłki chorobowe, brak też informacji o okresach tych absencji. Archiwum przesłało kartę zasiłkową z 1 okresem niezdolności do pracy od 16 grudnia 1997 r. do 24 grudnia 1997 r.

W odwołaniu ubezpieczona wskazała, że ZUS informował, że może przesłać brakujące karty wynagrodzeń lub zaświadczenie ERP-7 z wnioskiem o ponowne przeliczenie świadczenia, a kapitał początkowy zostanie ustalony ponownie, ubezpieczona przedłożyła 16 stron dokumentów, ale dowiedziała się, że brakuje pieczątki zakładu pracy i daty urodzenia męża, podczas gdy dokumentacja z archiwum nie może być poprawiana. Ubezpieczona wskazała, że ZUS jest w posiadaniu świadectwa pracy z 2 listopada 1981 r., które zostało przez ubezpieczoną uzupełnione dokumentami z archiwum tj. kartą przebiegu zatrudnienia, w której obok imienia i nazwiska jest zapis przebiegu zatrudnienia z datą 17 lipca 1980 r., czyli z datą zgodną ze świadectwem. Ubezpieczona złożyła też kartę zasiłkową z okresu 17 lipca 1980 r. – 31 października 1981 r., na której jest okres zasiłkowy i data urodzenia S. L.. Co do 1985-1986 w aktach jest świadectwo pracy z 15 października 1986 r. z okresu zatrudnienia 3 czerwca 1985 – 15 października 1986 r. Na karcie pracy jest zapis o zatrudnieniu od 3 czerwca 1985 r. i data zwolnienia 15 października 1985 r. Co do okresu 1986-1989 również jest świadectwo pracy w aktach ZUS z 8 czerwca 1989 r. za okres zatrudnienia 21 października 1986 r. – 8 czerwca 1989 r. Jest wpis na przebiegu zatrudnienia – zatrudniony od 21 października 1986 r., na jednej z kart jest wpis o stawce zaszeregowania zgodny ze świadectwem pracy, na tej samej karcie jest wpis zwolniony 28 czerwca 1989 r., jest też karta zasiłkowa z rokiem urodzenia. Ubezpieczona za niezrozumiałe wskazała odliczenie kolumny zawierającej kwoty absencji płatnej. W piśmie archiwum jest informacja, że od tych kwot istniał obowiązek odprowadzania składek ZUS.

Decyzją z dnia 31 lipca 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. organ rentowy ponownie ustalił wysokość renty rodzinnej dla G. D. od 1 czerwca 2024 r. tj. od daty określonej w przepisach. Po zmianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 398.550,07 zł. Wysokość świadczenia osoby zmarłej została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47.278,35 + 398.550,07) / 216,30 = 2.061,16 zł. Renta rodzinna po waloryzacji wynosi – od 1 czerwca 2024 r. – 2.604,75 zł (2.323,18 zł x 112,12%). W decyzji wyjaśniono, że do wyliczenia kapitału początkowego uwzględniono listy płac z tytułu zatrudnienia w okresach 1980-1981, 1983, 1985-1986, 1986-1989 i przeliczono staż pracy zmarłego na podstawie przedłożonych przez ubezpieczoną dokumentów.

W odwołaniu od powyższej decyzji ubezpieczona wskazała, że w dalszym ciągu okres pracy S. L. w (...) w I. od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. nie został zaliczony do kapitału początkowego, pomimo że legitymacja znajduje się w aktach ZUS i zawiera odpowiednie wpisy, więc stanowi środek dowodowy. Ubezpieczona wniosła o weryfikację i doliczenie tego okresu do kapitału początkowego, wraz z wyrównaniem.

W odpowiedziach na odwołania organ rentowy wniósł o umorzenie postępowania w części objętej decyzją z 31 lipca 2024 r. i oddalenie odwołania w pozostałym zakresie. ZUS wyjaśnił, że w zaskarżonej decyzji uwzględnił następujące kwoty z list płac: w 1996 r.- 1895,92 zł, w 1997 r. - 8160,72 zł, |w 1998 r. -10 502,73 zł. Po zamianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota skorygowanego i zwaloryzowanego kapitalni początkowego wynosi 342751,35 zł. Poprzednia wynosiła 342659,38 zł. W dniu 8 lipca 2024 r. G. D. wystąpiła z wnioskiem o ponowne ustalenie wysokości świadczenia. Do wniosku dołączyła kartoteki zarobkowe zmarłego męża S. L. z tytułu zatrudnienia w niżej wskazanych okresach: od 17 lipca 1980 r. do 31 października 1981 r. w (...) G., od 7 stycznia 1983 r. do 30 kwietnia 1983 r. w (...) T., od 3 czerwca 1985 r. do 15 października 1986 r. w J. Chłodnia (...), od 21 października 1986 r. do 8 czerwca 1989 r. (...) G..

Organ rentowy wyjaśnił ponadto, że do ponownego ustalenia kapitału początkowego zmarłego S. L. w decyzji z 30 lipca 2024 r. uwzględnił następujące wynagrodzenia z kartotek zarobkowych: 1980 r. - 44029,00 zł, 1981 r. - 87187,00 zł +1089,00 zł = 88276,00 zł, 1983 r. - 42125,00 zł, 1985 r. - 103479,00 zł, 1986 r. - 163552,00 zł, 1986 r. - 57292,00 zł, 1987 r. - 287429,00 + 6707,00 zł = 294136,00 zł, 1988 r. - 521431,00 zł, 1989 r. - 335154,00 zł. Ustalony ponownie na dzień 1 stycznia 1999 r. kapitał początkowy wyniósł 99 630,30 zł. Następnie decyzją z 31 lipca 2024 r. organ rentowy ponownie ustalił wysokość renty rodzinnej od 1 czerwca 2024 r. Po zmianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota skorygowanego i zwaloryzowanego kapitału początkowego wyniosła 398550,07 zł

Wysokość świadczenia osoby zmarłej została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47278,35 + 398550,07): 216,30 = 2061,16 zł. Wysokość świadczenia od 1 czerwca 2024 r. to 2604,75 zł

W piśmie z 7 października 2024 r. ubezpieczona wskazała na niezrozumiałe informacje w decyzjach. Wniosek z 8 lipca 2024 r. dotyczył - poza uznaniem kartotek zarobkowych - także prośby o weryfikację okresu zatrudnienia w (...) i doliczenie tego okresu, jednak w tym zakresie brak stanowiska ZUS. Organ rentowy, będąc w posiadaniu przedstawionych dokumentów nadal zalicza minimalne wynagrodzenie za ten okres, zamiast przyjąć je według wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej. Nie ma też informacji dotyczących dokumentów z prac w Kopalni(...) co do półtorakrotnych dniówek z 1974 r. i 1975 r. Ubezpieczona powołała się na podstawy wymiaru świadczenia na podstawie akt osobowych. ZUS odmawia ubezpieczonej informacji odnośnie okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym przez zmarłego S. L.. Ubezpieczona ma wątpliwości co do prawidłowości wyliczenia kapitału początkowego. Wskazała, iż S. L. złożył w dniu 11 marca 2019 r. zaświadczenie (...), które jest nieprecyzyjne i niejasne. Brak jest wpisu dotyczącego ukończenia ZSZ w latach 1968-1971. Odbywali praktyki, więc uczniowie byli ubezpieczeni i otrzymywali wynagrodzenie. Ubezpieczona nie wie też, dlaczego ZUS przyjął okres 6 grudnia 1989 r. – 31 grudnia 1989 r., a nie jak zeznawali świadkowie od sierpnia 1989 r. do grudnia 1990 r. ( vide: pismo ubezpieczonej na k. 58 akt sądowych).

W piśmie z 11 grudnia 2024 r. ubezpieczona wskazała, że odmówiono jej wydania informacji z konta S. L. odnośnie zgłoszeń do ubezpieczeń społecznych oraz powtórzyła dotychczasową argumentację ( vide: pismo ubezpieczonej na k. 58 akt sądowych).

Na rozprawie w dniu 22 stycznia 2025 r. ubezpieczona wskazała, iż sporne w sprawie pozostają kwestia absencji płatnej w zakładzie (...), wysokość wynagrodzenia w (...) I. z legitymacji ubezpieczeniowej, okres szkoły zawodowej przy Kopalni, okres zatrudnienia w Zakładzie (...) ( vide: protokół elektroniczny rozprawy z 22.01.2025 r. od 00:03:10 do 00:38:45).

Sąd ustalił, co następuje:

S. L. w dniu 11 marca 2019 r. złożył wniosek o emeryturę.

Decyzją z dnia 5 kwietnia 2019 r. ZUS Oddział w T. ustalił kapitał początkowy na dzień 1 stycznia 1999 r. na kwotę 85.658,65 zł. Nie uwzględniono okresów: 12 października 1972 r., ponieważ okres zwolnienia z pracy z tytułu powołania do służby wojskowej do dnia jej rozpoczęcia w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. nie jest wymieniony jako okres składkowy lub nieskładkowy; od 15 października 1974 r. do 3 listopada 1974 r. - przerwa po wojsku; 10 lipca 1975 r., 22 lipca 1975 r., 20 lipca 1976 r., 22 lipca 1976 r. - nieobecność nieusprawiedliwiona; od 3 czerwca 1994 r. do 30 listopada 1995 r. z uwagi na zaleganie z opłaceniem składek.

Decyzją z dnia 8 kwietnia 2019 r. ZUS Oddział w T. przyznał S. L. prawo do emerytury od 1 marca 2019 r. w kwocie 1.802,76 zł. Podstawę obliczenia emerytury stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek (47.278,35 zł) i kapitału początkowego (342.659,38 zł) zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowiła równowartość kwot będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia (216,30 miesięcy), dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę. Wyliczenia zostały dokonane zgodnie z art. 26 ustawy emerytalnej.

Dowód: - wniosek emerytalny - k. 1-4 akt emerytalnych,

- decyzja kapitałowa - k. 5 akt kpu,

- decyzja emerytalna – k. 38 akt emerytalnych.

S. L. zmarł 25 maja 2019 r.

Bezsporne.

Decyzją (...) Oddziału w T. z dnia 27 sierpnia 2020 r. ubezpieczonej została przyznana renta rodzinna od 1 sierpnia 2020 r. w kwocie 1.591,85 zł.

Podstawę obliczenia emerytury osoby zmarłej stanowiła kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie zmarłego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpił zgon. Emeryturę osoby zmarłej stanowi podstawa jej obliczenia podzielona przez średnie dalsze trwanie życia odpowiadające wiekowi przejścia na emeryturę osób w wieku równym wiekowi osoby zmarłej. Przyjęto kwotę składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji 47.278,35 zł, kwotę zwaloryzowanego kapitału początkowego 342.659,38 zł, średnie dalsze trwanie życia 216,30 miesięcy, wyliczona kwota emerytury 1.802,76 zł (47.278,35 + 342.659,38) / 216,30; kwota po waloryzacji 1.872,76 zł. Od 1 sierpnia 2020 r. r. renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej po waloryzacji wynosi 1872,76 zł x 85% = 1.591,85 zł.

Dowód: decyzja – k. 14 akt rentowych.

W piśmie z 29 maja 2024 r. ZUS poinformował ubezpieczoną, że do ustalenia kapitału początkowego zmarłego S. L. przyjęto następujące okresy:

- od 28 czerwca 1971 r. do 3 marca 1975 r. - zatrudnienie w Kopalni (...) w D. (w tym okres służby wojskowej od 24 października 1972 r. do 14 października 1974 r.);

- od 14 kwietnia 1975 r. do 30 września 1976 r. - okres zatrudnienia w Zakładach (...);

- od 25 lutego 1977 r. do 14 lipca 1980 r. - okres zatrudnienia w (...) Zakładach (...);

- od 17 lipca 1980 r. do 31 października 1981 r. - okres zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w G.;

- od 14- listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. - okres zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w I.;

- od 1 kwietnia 1983 r. do 31 maja 1985 r. - osoba współpracująca z M. D.;

- od 3 czerwca 1985 r. do 15 czerwca 1986 r. - okres zatrudnienia w (...) C.w G.;

- od 21 października 1986 r. do 8 czerwca 1989 r. - okres zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w G.;

- od 1 stycznia 1991 r. do 30 listopada 1995 r. - okres działalności gospodarczej;

- od 16 września 1996 r. do 31 grudnia 1998 r. - okres zatrudnienia w (...) sp. z o.o.

Przyjęto wynagrodzenia minimalne obowiązujące w tym okresie za następujące okresy zatrudnienia: w Kopalni (...) w D., w (...) Zakładach (...), w Państwowym Ośrodku (...) w G., w Państwowym Ośrodku (...) w I., w (...) Chłodnia w G. w (...) sp. z o.o.

Dowód: - pismo ZUS – k. 32 akt rentowych.

W dniu 14 czerwca 2024 r. ubezpieczona złożyła wniosek o przeliczenie renty rodzinnej, dołączając: kserokopie list płac za lata 1980-1981 i 1985- 1989, kserokopie list płac i kart zasiłkowych za okres zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w I. od 16 września 1996 r. do 19 sierpnia 2002 r.

Decyzją z dnia 4 lipca 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił wysokość kapitału początkowego na kwotę 85 681,64.

Do przeliczenia kapitału początkowego nie uwzględniono list płac oraz kart zasiłkowych za lata 1980-1981, 1986-1989, 1985-1986, gdyż na listach płac widnieje tylko imię i nazwisko zmarłego, brakuje większej ilości danych osobowych tj. np. data urodzenia, pieczątka zakładu pracy itp. Brak również pism przewodnich z Archiwów.

Ponadto na listach za lata 1997-1998 nie uwzględniono składnika ,,absencja”, gdyż nie można stwierdzić, jakiego rodzaju są to przerwy w zatrudnieniu inne niż zasiłki chorobowe. Brak również informacji o okresach tych absencji. Poinformowano, że w przypadku nadesłania dokumentu z Archiwum uwzględniającego ww. informacje ZUS dokona przeliczenia kapitału początkowego (wraz z wnioskiem).

Dowód: - wniosek z dokumentacją – k. 34-45 akt rentowych,

- decyzja kapitałowa – k. 12 akt kpu.

Zaskarżoną decyzją z dnia 5 lipca 2024 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. ponownie ustalił wysokość renty rodzinnej G. D. od dnia 1 czerwca 2024 r. tj. od miesiąca zgłoszenia wniosku, na kwotę 2.285,82 zł. Podstawę obliczenia emerytury osoby zmarłej stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składki i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie zmarłego do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym nastąpił zgon. Emeryturę osoby zmarłej stanowi podstawa jej obliczenia podzielona przez średnie dalsze trwanie życia odpowiadające wiekowi przejścia na emeryturę osób w wieku równym wiekowi osoby zmarłej. Po zmianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota skorygowanego i zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 342.751,35 zł, poprzednia wynosiła 342.659,38 zł. Wysokość świadczenia osoby zmarłej została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47.278,35 + 342.751,35) / 216,30 = 1.803,19 zł. Od 1 marca 2024 r. renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej po waloryzacji wynosi 2.038,73 zł x 112,12% = 2.285,82 zł. W decyzji wyjaśniono, że nie uznano – przy wyliczeniu kapitału początkowego – list płac z tytułu zatrudnienia w okresach 1980-1981, 1985-1986, 1986-1989, ponieważ na listach widnieje tylko imię i nazwisko zainteresowanego, brakuje innych danych osobowych jak np. daty urodzenia, pieczątki zakładu pracy, brak też pisma przewodniego z Archiwum. ZUS zaznaczył, że w przypadku nadesłania dokumentu z archiwum uwzględniającego te informacje dokona przeliczenia świadczenia. ZUS poinformował, że uznał listy płac za lata 1996-1998 z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o. w I., z wyłączeniem kolumny zawierającej kwoty absencji płatnej, gdyż nie można stwierdzić, jakiego rodzaju były to przerwy w zatrudnieniu inne niż zasiłki chorobowe, brak też informacji o okresach tych absencji. Archiwum przesłało kartę zasiłkową z 1 okresem niezdolności do pracy od 16 grudnia 1997 r. do 24 grudnia 1997 r.

Dowód: - zaskarżona decyzja – k. 51 akt rentowych.

W dniu 8 lipca 2024 r. ubezpieczona złożyła kolejny wniosek o przeliczenie renty rodzinnej. Ubezpieczona dołączyła dokumenty uzyskane od (...) Urzędu Wojewódzkiego za okres pracy w (...) Zakładach (...) od 7 stycznia 1983 r. do 30 kwietnia 1983 r. (świadectwo pracy z wynagrodzeniem 34 zł + premia regulaminowa i karta zarobkowa z wynagrodzeniami: styczeń 1.100 zł, 7.605 zł; luty 8.813 zł, marzec 11.463 zł, kwiecień 8.636 zł.). Przedłożyła także zaświadczenie PUP w I. z 2 lipca 2024 r., w którym zostało wskazane, że w okresie od 23 września 2002 r. do 31 października 2002 r. i od 27 maja 2003 r. do 24 sierpnia 2004 r. S. L. był zarejestrowany jako bezrobotny w PUP w I..

Ubezpieczona przedłożyła również oświadczenie z 10 lipca 2024 r. o braku dokumentów dotyczących zatrudnienia S. L. w Zakładzie (...) jako pomocnika stolarza w pełnym wymiarze czasu pracy od października 1989 r. do grudnia 1990 r., dołączając zeznania świadków: W. B. zatrudnionego od 29 października 1989 r. do 22 kwietnia 1991 r. oraz S. B. zatrudnionego w okresie sierpień 1989 r. – grudzień 1990 r.

Ubezpieczona przedstawiła zaświadczenie z 27 czerwca 2024 r., w którym wskazano, że S. L. był zatrudniony w Spółce (...) w B. Oddziale w R. w (...) w W. w pełnym wymiarze czasu pracy od 28 czerwca 1971 r. do 23 października 1972 r. i od 31 października 1974 r. do 3 marca 1975 r. (anulowano zaświadczenie z 14 lutego 2019 r). Zaznaczono, że za okres zatrudnienia były odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne ZUS. Dołączyła świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 27 czerwca 2024 r. za okres od 28 czerwca 1971 r. do 3 marca 1975 r.

Ubezpieczona przedłożyła również zaświadczenie o zatrudnieniu, świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach i wykaz dniówek przepracowanych w wymiarze półtorakrotnym w okresie zatrudnienia od 28 czerwca 1971 r. do 3 marca 1975 r. w (...)w W.. W piśmie z 27 czerwca 2024 r. poinformowano, że brak jest możliwości wystawienia druku Rp-7 za okres pracy w (...) w latach 1971-1975 z uwagi na brak dokumentacji płacowej.

Ubezpieczona powołała się na wpisy w legitymacji ubezpieczeniowej na k. 84-85, gdzie wskazano Państwowy Ośrodek (...) w I., początek zatrudnienia 14 listopada 1981 r., ustanie zatrudnienia 22 grudnia 1982 r. oraz zarobek za okres grudzień 1981 r. – listopad 1982 r. – 156.713 zł, przeciętny miesięczny zarobek 13.059 zł.

Wniosła o zweryfikowanie okresu zatrudnienia S. L. w (...) I. od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia1982 r. – S. L. dołączył świadectwo pracy wraz z umową o pracę i aneksem ze stawką zaszeregowania (uzyskane z Archiwum) oraz legitymację ubezpieczeniową z wpisem na str. 84-85 poświadczającym okres zatrudnienia i wysokość zarobków w (...) I..

Dowód: - wniosek– k. 56 akt rentowych,

- zaświadczenie z 2.07.2024 r. – k. 58 akt rentowych,

- pismo – k. 59 akt rentowych,

- świadectwo pracy – k. 60 akt rentowych,

- karta wynagrodzeń – k. 61 akt rentowych,

- oświadczenie – k. 64 akt rentowych,

- zeznania – 65, 67 akt rentowych,

- świadectwo pracy W. B. – k. 66 akt rentowych,

- umowa o pracę S. B. – k. 68 akt rentowych,

- zaświadczenie – k. 72 akt rentowych,

- świadectwo pracy w szczególnych warunkach – k. 73 akt rentowych,

- zaświadczenie o dniówkach – k. 74 akt rentowych,

- legitymacja ubezpieczeniowa - k. 5 akt rentowych.

Zgodnie z potwierdzeniem ZUS Wydziału (...) i Składek z 23 lipca 2024 r. co do okresu zatrudnienia w M. K. L., A. M. wskazano okres od 6 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. z podstawą wymiaru składek za 1989 r. 106.600 zł i ze wskazaniem, że od kwietnia 1990 r. pracodawca odprowadzał składki bezimienne.

Dowód: - potwierdzenie – k. 77 akt rentowych.

Zaskarżoną decyzją z dnia 31 lipca 2024 r. ZUS Oddział w T. ponownie ustalił wysokość renty rodzinnej od 1 czerwca 2024 r. tj. od daty określonej w przepisach. Po zmianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 398.550,07 zł. Wysokość świadczenia osoby zmarłej została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47.278,35 + 398.550,07) / 216,30 = 2.061,16 zł. Renta rodzinna po waloryzacji wynosi – od 1 czerwca 2024 r. 2.604,75 zł (2.323,18 zł x 112,12%). W decyzji wyjaśniono, że do wyliczenia kapitału początkowego uwzględniono listy płac z tytułu zatrudnienia w okresach 1980-1981, 1983, 1985-1986, 1986-1989 i przeliczono staż pracy zmarłego na podstawie przedłożonych przez ubezpieczoną dokumentów.

Dowód: - zaskarżona decyzja – k. 88 akt emerytalnych.

Z pozyskanych w toku postępowania sądowego akt osobowych wynika, że S. L. otrzymał świadectwo pracy z 22 grudnia 1982 r. wystawione przez Państwowy Ośrodek (...) w I. za okres zatrudnienia od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. Zgodnie z umową o pracę z 14 listopada 1981 r. wynagrodzenie określono jako przewidziane w uzp dla pracowników z 24 grudnia 1981 r. W umowie wskazano, iż do chwili przeprowadzenia weryfikacji ustala się VII kat. zaszeregowania osobistego, tj. 19,30 zł/ godz.

Na wniosku w sprawie zatrudnienia zawarto informację o wynagrodzeniu w kwocie 19,30 zł na godzinę. Zgodnie z angażem z 31 sierpnia 1982 r. S. L. od 1 września 1982 r. otrzymywał wynagrodzenie 26 zł za godzinę.

Dowód: - dokumentacja osobowa S. L. z Państwowego Ośrodka (...) w I. - k. 68 akt sądowych.

Z pozyskanych w toku postępowania sądowego akt osobowych wynika, że w (...) sp. z (...). w O. Zakładzie w I. S. L. był zatrudniony od 16 września 1996 r. do 19 sierpnia 2002 r. jako tapicer na pełny etat, przy czym świadectwo pracy za ten okres było przedłożone przez wyżej wymienionego do wniosku o emeryturę. Zgodnie z umową o pracę z 13 września 1996 r. określono stawkę godzinową wynagrodzenia 2,26 zł + premia frekw. 15%. W umowie o pracę z 2 marca 1998 r. kwota wynagrodzenia wzrosła do 2,49 zł za godzinę. Według umowy z 26 marca 1998 r. stawka godzinowa wyniosła 2,54 zł. Od 1 sierpnia 1998 r. wynagrodzenie wynosiło 2,87 zł za godzinę pracy, a od 2 października 1998 r. 2,87 zł. Za ten okres pozyskane zostały kartoteki wynagrodzeń, w których wskazywana była absencja płatna bez informacji, czy od tego składnika wynagrodzenia odprowadzane były składki na ubezpieczenia społeczne.

Dowód: - dokumentacja osobowa ubezpieczonego - k. 80 akt sądowych,

- świadectwo pracy – k. 25 akt emerytalnych.

W piśmie z 1 października 2024 r. ZUS wyjaśnił, że decyzją o ustaleniu kapitału początkowego z 5 kwietnia 2019 r., do stażu pracy zaliczył okres zatrudnienia od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. z tytułu zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w I. oraz do wyliczenia kapitału początkowego przyjął wynagrodzenie minimalne za wskazany okres.

( vide: pismo ZUS – k. 37 akt sądowych)

W piśmie z 2 grudnia 2024 r. organ rentowy wyjaśnił, że decyzją z 4 lipca 2024 r. w kapitale początkowym uwzględniono jedynie zarobki z list płac za lata 1996-1998 z tytułu zatrudnienia w (...) sp. z o.o., a rentę rodzinną przeliczono decyzją z 5 lipca 2024 r. z datą od 1 czerwca 2024 r. Następnie decyzją z dnia 30 lipca 2024 r. uwzględniono do kapitału początkowego zarobki z przedłożonych list płac z (...) G. za lata 1980-1981 i 1986-1989, z (...) za 1983 r. i J. Chłodnia za lata 1985-1986. Ponadto skorygowano staż pracy S. L. z tytułu zatrudnienia w (...) na podstawie przedłożonego zaświadczenia od 28 czerwca 1971 r. do 23 października 1972 r. oraz od 31 października 1974 r. do 3 marca 1975 r.

Organ rentowy wyjaśnił, że zgodnie z art. 51 ust. 1 ustawy emerytalnej przelicznik 1,5 za każdy rok pracy górniczej wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy stosuje się wyłącznie przy ustalaniu wysokości emerytur górniczych.

Na okoliczność zatrudnienia zmarłego męża w Zakładzie (...) ubezpieczona przedłożyła zeznania świadków, ale ze względu na rozbieżności, do stażu pracy przyjęto okres zatrudnienia na podstawie potwierdzenia ubezpieczenia przez Wydział Ubezpieczeń i Składek tj. od 6 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r., a do podstawy wymiaru przyjęto kwotę składki za 1989 r. w wysokości 106.600 zł. S. L. nie widniał na deklaracjach złożonych przez płatnika składek w okresie od 01/1990 do 03/1990, a od 04/1990 zakład pracy rozliczał się na deklaracjach bezimiennych.

W kwestii zaliczenia okresu zatrudnienia oraz zarobków S. L. w (...) I. na podstawie wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej ZUS wskazał, że okres pracy od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. uwzględniono do stażu pracy decyzją o ustaleniu kapitału początkowego z 5 kwietnia 2019 r., a do podstawy wymiaru za ww. okres przyjęto minimalne wynagrodzenie ze względu na brak wpisu wynagrodzenia osobno za 1981 r. oraz 1982 r. W legitymacji ubezpieczeniowej zakład pracy wpisał łączny zarobek od grudnia 1981 r. do listopada 1982 r. – 15.6713 zł.

Odnośnie uwzględnienia okresu nauki S. L. w latach 1968-1971 ZUS wskazał, że okres nauki nie został uwzględniony w stażu pracy, ponieważ nie przedłożono żadnych dokumentów stwierdzających praktyczną naukę zawodu oraz w informacji o okresach składkowych i nieskładkowych ERP-6 nie wskazano zakładu pracy, w którym odbywał praktykę, co stanowiłoby podstawę do potwierdzenia okresu ubezpieczenia.

Nadmieniono, że G. D. otrzymała wykaz okresów składkowych i nieskładkowych pismem z 29 maja 2024 r. na wniosek zgłoszony 24 maja 2024 r.

( vide: pismo ZUS – k. 54- akt sądowych)

W piśmie z 22 stycznia 2025 r. ZUS wyjaśnił, że wynagrodzenie za okres zatrudnienia w Przedsiębiorstwie (...) od 1996 r. do 1998 r. pochodzi z list płacowych z dnia 10 czerwca 2024 r. przekazanych przez Spółdzielnie Pracy i (...) w O., ZUS nie uwzględnił kolumny o nazwie „absencja płatna”, ponieważ nie można ustalić, co się kryje pod tym pojęciem.

ZUS nie uwzględnił w podstawie wymiaru kwoty wskazanej w Państwowym Ośrodku (...) w I. z legitymacji ubezpieczeniowej, bowiem wskazano wynagrodzenie za okres od grudnia 1981 r. do listopada 1982 r., a należy przedstawić zarobki za poszczególne lata.

Zatrudnienie w Zakładzie (...) w G. trwało zdaniem organu rentowego od 6 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r., gdyż potwierdza to dokumentacja zebrana w aktach rentowych – S. L. figurował w kartotekach tylko w ww. okresie, mimo że jeszcze od stycznia 1990 r. do marca 1990 r. płatnik nie rozliczał się bezimiennie.

Co do okresu pracy osób młodocianych, należy to potwierdzić odpowiednim dokumentem, a sam wpis w książeczce wojskowej potwierdzający naukę w szkole przy kopalni nie jest wystarczający.

Uwzględnione okresy składkowe i nieskładkowe po 31 grudnia 1998 r.:

Początek	Koniec	Okres	Płatnik
01.01.1999	19.08.2002	składkowy	M. C.
08.04.2000	08.04.2000	nieskładkowy
02.12.2002	31.12.2002	składkowy	(...)
01.01.2003	24.03.2003	składkowy	(...)
09.07.2003	08.07.2004	składkowy	PUP w I. (zasiłek dla osób bezrobotnych)
02.08.2004	28.02.2005	składkowy	(...)
27.08.2005	31.12.2005	składkowy	(...) S.A. (w likwidacji)
18.01.2006	10.02.2006	składkowy	(...) S.A. (w likwidacji)
11.06.2007	18.08.2007	składkowy	(...) S.A. (praca penalna)
24.07.2008	31.03.2009	składkowy	(...) S.A. (w likwidacji)

( vide: pismo ZUS – k. 76 akt sądowych)

W aktach emerytalnych S. L. znajduje się jego legitymacja ubezpieczeniowa, w której widnieje wpis na str.85 poświadczający okres jego zatrudnienia od 14.11.1981r. do 22.12.1982r. w charakterze montera - mechanika maszyn i urządzeń. Wskazano zarobek razem brutto za okres: XII 81 - XI 82 w kwocie 156.713 zł., a przeciętny miesięczny zarobek z powyższego okresu w kwocie 13 059 zł.

Dowód: - legitymacja ubezpieczeniowa S. L. - k.5 plik I akt ZUS.

Zarządzeniem z dnia 12 czerwca 2025r. Sąd zarządził sporządzenie kserokopii dokumentów znajdujących się w aktach osobowych S. L. z (...) w I. ( k. 89 akt sądowych) i doręczyć je pełnomocnikowi ZUS . Sąd zobowiązał pełnomocnika ZUS do

a)  ustosunkowania się do przekazanej kserokopii dokumentacji dotyczącej S. L., a w szczególności do:

- wniosku w sprawie zatrudnienia S. L. z dnia 14.11.1981r. ze stawką wynagrodzenia zasadniczego 19,30 zł./godz.

- umowy o pracę z dnia 14.11.1981r. ze stawką wynagrodzenia zasadniczego 19,30 zł./ godz.,

- angażu z dnia 31.08.1982r. ze stawką wynagrodzenia zasadniczego 26,00 zł./godz. od dnia 01.09.1982r.

b)  oraz do ponownego hipotetycznego wyliczenia wskaźnika wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego i wysokości kapitału początkowego oraz wysokości emerytury S. L., ponadto do wyliczenia wysokości renty rodzinnej dla ubezpieczonej G. D. w dwóch wariantach:

I.  wariant ( zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy):

przy uwzględnieniu za lata 1981-1982 zarobków S. L. wynikających z :

-

wniosku w sprawie zatrudnienia i umowy o pracę ze wskazaną stawką godzinową 19,30 zł./godz. – w okresie od 14 listopada 1981 r. do 31 sierpnia 1982 r.,

-

z angażu z 31 sierpnia 1982 r. ze wskazaną stawką godzinową 26,00 zł./godz. – w okresie od 01 września 1982 r. do 22 grudnia 1982 r.

II.  wariant ( zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy):

-

przy uwględnieniu za okres od 14 listopada 1981 r. do 31 grudnia 1981 r. wysokości wynagrodzenia według stawki godzinowej 19,30 zł./godz. a za okres od 1 stycznia 1982 r. do 22 grudnia 1982 r. wynagrodzenia wynikającego z wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej tj. 156.713,00 zł. pomniejszonego o wyliczoną kwotę wynagrodzenia za okres od 14 listopada 1981 r. do 31 grudnia 1981 r.

przy przyjęciu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy.

/ vide - zarządzenie Sądu z dnia 12.06.2025r. - k. 96, 96v. akt/

Hipotetyczne wyliczenie wysokości kapitału początkowego i emerytury S. L. oraz renty rodzinnej G. D. przedstawia się następująco:

1. w wariancie I przy uwzględnieniu za lata 1981-1982 zarobków S. L. wynikających z wniosku w sprawie zatrudnienia i umowy o pracę ze wskazaną stawką godzinową 19,30 zł – w okresie od 14 listopada 1981 r. do 31 sierpnia 1982 r. oraz z angażu z 31 sierpnia 1982 r. ze wskazaną stawką godzinową 26 zł – w okresie od 1 września 1982 r. do 22 grudnia 1982 r., przy przyjęciu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy:

- hipotetyczne wyliczenie kapitału początkowego:

⚫

obliczenie wartości współczynnika:

gdzie podane wartości oznaczają: 73,40 % - wartość współczynnika; 45 - ukończony wiek w dniu 31 grudnia 1998 r.; 17 - wiek - w pełnych ukończonych latach (zmarły został objęty ubezpieczeniem społecznym przed osiągnięciem 18 lat); 65 - wiek emerytalny; 8313 - łączna liczba okresów składkowych i nieskładkowych do 31 grudnia 1998 r. określona w dniach; 9000 - wymagany staż 25 lat określony w dniach

⚫

obliczenie wartości kapitału początkowego:

293,01 zł x 73,40% = 215,07 zł (276 miesięcy składkowych x 1,3%): 12 x 873,55 zł (podstawa wymiaru) = 261,19 zł; razem = 476,26 zł

476,26 x 209 (średnie dalsze trwanie życie) = 99538,34 zł.

Tak wyliczony kapitał początkowy byłby mniej korzystny niż wynikający z zaskarżonej decyzji.

- hipotetyczne obliczenie wysokości emerytury: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę.

⚫

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 47 278,35 zł

⚫

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 398 182,12 zł

⚫

średnie dalsze trwanie życia wynosi 216,30 m-cy

⚫

wyliczona kwota emerytury wynosi 2059,46 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47278,35 + 398182,12) / 216,30 = 2059,46 zł.

- hipotetyczne wyliczenie renty rodzinnej:

renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej wynosi 85% świadczenia osoby zmarłej: 85% x 2059,46 zł = 1750,54 zł; renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej wynosiłaby łącznie: 1750,54 zł; po waloryzacjach od 1 marca 2025 r. wysokość renty rodzinnej wynosiłaby 2651,34 zł i byłaby niższa od dotychczas wypłacanej;

2. w wariancie II przy uwzględnieniu za okres od 14 listopada 1981 r. do 31 grudnia 1981 r. wysokości wynagrodzenia według stawki godzinowej 19,30 zł, a za okres od 1 stycznia 1982 r. do 22 grudnia 1982 r. wynagrodzenia wynikającego z wpisu w legitymacji ubezpieczeniowej tj. 156.713 zł, pomniejszonego o wyliczoną kwotę wynagrodzenia za okres od 14 listopada 1981 r. do 31 grudnia 1981 r., przy przyjęciu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy:

- hipotetyczne wyliczenie kapitału początkowego:

⚫

obliczenie wartości współczynnika:

gdzie podane wartości oznaczają: 73,40 % - wartość współczynnika; 45 - ukończony wiek w dniu 31.12.1998 r.; 17 - wiek - w pełnych ukończonych latach (zmarły został objęty ubezpieczeniem społecznym przed osiągnięciem 18 lat); 65 - wiek emerytalny; 8313 - łączna liczba okresów składkowych i nieskładkowych do 31.12.1998 r. określona w dniach; 9000 - wymagany staż 25 lat określony w dniach;

⚫

obliczenie wartości kapitału początkowego:

293,01 zł x 73,40% = 215,07 zł

(276 miesięcy składkowych x 1,3%): 12 x 968,78 zł (podstawa wymiaru) = 289,67 zł; razem =504,74 zł

504,74 zł x 209 miesięcy (średnie dalsze trwanie życie) = 105 490,66 zł;

- hipotetyczne obliczenie wysokości emerytury: podstawę obliczenia emerytury stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kapitału początkowego z uwzględnieniem waloryzacji składek i kapitału początkowego zewidencjonowanych na koncie do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata emerytury. Emerytura stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury przez średnie dalsze trwanie życia, dla osób w wieku równym wiekowi przejścia na emeryturę,

⚫

kwota składek zewidencjonowanych na koncie z uwzględnieniem waloryzacji wynosi 47 278,35 zł

⚫

kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wynosi 421 993,17 zł

⚫

średnie dalsze trwanie życia wynosi 216,30 m-cy

⚫

wyliczona kwota emerytury wynosiłaby 2 169,54 zł

Wysokość emerytury została obliczona zgodnie z zasadami określonymi w art. 26 ustawy emerytalnej: (47278,35 + 421 993,17) / 216,30 = 2 169,54 zł.

- hipotetyczne wyliczenie renty rodzinnej:

renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej wynosi 85% świadczenia osoby zmarłej: 85% x 2169,54 zł = 1844,11 zł; renta rodzinna dla 1 osoby uprawnionej wynosiłaby łącznie: 1844,11 zł. Po waloryzacjach od 1 marca 2025 r. wysokość renty rodzinnej wynosiłaby 2793,08 zł.

Kapitał początkowy i emerytura zmarłego S. L. zgodnie z wyliczeniami według wariantu II byłyby wyższe niż w zaskarżonych decyzjach, a w konsekwencji wyliczona kwota renty rodzinnej byłaby wyższa od dotychczas pobieranej.

( vide: pismo ZUS z dnia 10.07.2025r. z załącznikami – k. 104-114 akt sądowych).

Wynagrodzenie S. L. za okres od 14 listopada 1981 roku do 31 grudnia 1981 roku przy przyjęciu stawki godzinowej 19,30 zł/ godz. w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi 5. 326,80 zł. Wynagrodzenie S. L. za okres od 01 stycznia 1982 roku do 22 grudnia 1982 roku ( po odjęciu kwoty 5 326,80 zł. od kwoty wskazanej w legitymacji ubezpieczeniowej , tj. kwoty 156 713,00 zł.) wynosi 151.386,20 zł.

Dowód: - legitymacja ubezpieczeniowa S. L. - k. 5 plik I akt ZUS,

- wyliczenie dokonane przez organ rentowy w załączniku do pisma z dnia 10.07.2025r. - k. 107 akt.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny został ustalony na podstawie dokumentów znajdujących się w aktach sądowych niniejszej sprawy oraz w aktach prowadzonych przez organ rentowy, których moc dowodowa ani prawdziwość treści nie była kwestionowana przez żadną ze stron, nie budziły one także wątpliwości Sądu.

Należy zauważyć, że w toku postępowania zostały pozyskane akta osobowe S. L. z okresów zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) w I. od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. oraz w (...) sp. z o.o. w O. Zakładzie w I. od 16 września 1996 r. do 19 sierpnia 2002 r. Zgodnie z umową o pracę z 14 listopada 1981 r., zawartą z Państwowym Ośrodkiem (...), wynagrodzenie S. L. określono jako przewidziane w uzp dla pracowników z 24 grudnia 1981 r., w kwocie 19,30 zł/godz. do chwili przeprowadzenia weryfikacji. Na wniosku w sprawie zatrudnienia zawarto informację o wynagrodzeniu również w kwocie 19,30 zł na godzinę. W aktach osobowych nie ma informacji o weryfikacji wynagrodzenia, aż do 1 września 1982 roku.

Zgodnie bowiem z angażem z 31 sierpnia 1982 r. S. L. od 1 września 1982 r. otrzymywał wynagrodzenie 26,00 zł za godzinę. Ponadto w jego legitymacji ubezpieczeniowej została wskazana łączna kwota wynagrodzenia za okres od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. - 156.713,00 zł. Nie ulega więc wątpliwości, że taką kwotę łączną wynagrodzenia za wskazany w legitymacji okres S. L. otrzymał.

Z kolei zgodnie z umową o pracę zawartą z (...) sp. z o.o. z 13 września 1996 r. określono stawkę godzinową wynagrodzenia na 2,26 zł + premia frekw. 15%. W umowie o pracę z 2 marca 1998 r. kwota wynagrodzenia wzrosła do 2,49 zł za godzinę. Według umowy z 26 marca 1998 r. stawka godzinowa wyniosła 2,54 zł. Od 1 sierpnia 1998 r. wynagrodzenie wynosiło 2,87 zł za godzinę pracy, a od 2 października 1998 r. 2,87 zł. Za ten okres pozyskane zostały jednak kartoteki wynagrodzeń, które wskazywały na konkretne kwoty pensji otrzymywanej przez S. L.. Ubezpieczona w toku postępowania sądowego nie przedłożyła innych dokumentów z okresu ubezpieczenia S. L., w tym m.in. umowy o naukę zawodu czy świadectwa poświadczającego pracę w charakterze ucznia zawodu, dokumentów wskazujących wysokość wynagrodzeń otrzymywanych w (...) w I. za poszczególne miesiące zatrudnienia, dokumentów poświadczających dłuższy okres zatrudnienia w Zakładzie (...) czy dokumentów na okoliczność absencji płatnej w zakładzie (...).

Należy zauważyć, że ubezpieczona w toku postępowania administracyjnego przedłożyła pisemne zeznania dwóch świadków mających potwierdzić dłuższy okres zatrudnienia S. L. w zakładzie pracy M. K. L., A. M., to jednak w toku postępowania sądowego nie zaoferowała dowodów z zeznań świadków. Wymaga wyjaśnienia, że zeznania świadków nie stanowią wiarygodnego dowodu na okoliczność dat granicznych zatrudnienia, gdyż ciężko oczekiwać, aby współpracownicy dokładnie pamiętali okres zatrudnienia ubezpieczonego. Poza tym zgodnie z potwierdzeniem ZUS Wydziału Ubezpieczeń i Składek z 23 lipca 2024 r. co do okresu zatrudnienia w M. K. L., A. M. wskazano okres od 6 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. z podstawą wymiaru składek za 1989 r. 106.600 zł, z wyjaśnieniem, że od kwietnia 1990 r. pracodawca odprowadzał składki bezimienne. Pomimo tego za okres od stycznia do marca 1990 r. S. L. nie został wykazany w deklaracjach rozliczeniowych.

Odnosząc się do okoliczności spornych w niniejszej sprawie trzeba wyjaśnić, że ubezpieczona początkowo w sposób ogólny formułowała zarzuty względem zaskarżonych decyzji wskazując, iż ma wątpliwości co do prawidłowości wyliczenia kapitału początkowego zmarłego S. L. oraz zarzucała, że ZUS nie przekazał jej informacji odnośnie okresów podlegania ubezpieczeniom społecznym S. L. . Na rozprawie w dniu 22 stycznia 2025 r. ubezpieczona wskazała ostatecznie, iż sporne w sprawie pozostają kwestia absencji płatnej w zakładzie (...), wysokość wynagrodzenia w (...) I. z legitymacji ubezpieczeniowej, okres szkoły zawodowej przy Kopalni, okres zatrudnienia w Zakładzie (...).

Przechodząc do rozważań prawnych na tle niniejszej sprawy należy wskazać, że zgodnie z 73 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 1631– zwanej dalej „ustawą”), renta rodzinna wynosi dla jednej osoby uprawnionej - 85% świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu. Za kwotę świadczenia, które przysługiwałoby zmarłemu, uważa się kwotę emerytury, z zastrzeżeniem ust. 3 i 3a, lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy (ust. 2).

Zgodnie z art. 173 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., którzy przed dniem wejścia w życie ustawy opłacali składki na ubezpieczenie społeczne lub za których składki opłacali płatnicy składek, ustala się kapitał początkowy. Kapitał początkowy stanowi równowartość kwoty obliczonej według zasad określonych w art. 174 pomnożonej przez wyrażone w miesiącach średnie dalsze trwanie życia ustalone zgodnie z art. 26 ust. 3 dla osób w wieku 62 lat (art. 173 ust. 2 ustawy); jego wartość ustala się na dzień wejścia w życie ustawy (art. 173 ust. 3 ustawy) tj. na dzień 1 stycznia 1999 r. (art. 196 ustawy).

Stosownie do art. 174 ust. 2 ustawy, przy ustalaniu kapitału początkowego przyjmuje się przebyte przed dniem wejścia w życie ustawy:

1) okresy składkowe, o których mowa w art. 6,

2) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 5,

3) okresy nieskładkowe, o których mowa w art. 7 pkt 1-3 i 6-12, w wymiarze nie większym niż określony w art. 5 ust. 2.

Kapitał początkowy wynosi:

1) 24 % kwoty bazowej,

2) po 1, 3 % podstawy jego wymiaru za każdy rok okresów składkowych i okresu nieskładkowego o którym mowa w art. 7 pkt 5,

3) po 0, 7 % podstawy jego wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych, wskazanych w art. 174 ust. 2 pkt 3 (art. 53 ust. 1 w zw. z art. 174 ust. 1 – 2a ustawy).

Do obliczenia kapitału początkowego przyjmuje się kwotę bazową wynoszącą 100 % przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w II kwartale kalendarzowym 1998 r. (art. 174 ust. 7 ustawy), przy czym jej część wynoszącą 24 % tej kwoty mnoży się przez współczynnik proporcjonalny do wieku ubezpieczonego oraz okresów składkowego i nieskładkowego osiągniętego do dnia 31 grudnia 1998 r. (art. 174 ust. 8 zd. 1 ustawy). Współczynnik ten oblicza się według wzoru:

gdzie: „p” – oznacza współczynnik; „wiek ubezpieczonego” – wiek w dniu 31 grudnia 1998 r.; „wiek emerytalny” – 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn; „staż ubezpieczeniowy” – udowodniony okres składkowy i nieskładkowy, zaś „wymagany staż” – 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (art. 174 ust. 8 zd. 2 ustawy).

Według natomiast art. 174 ust. 3 ustawy, podstawę wymiaru kapitału początkowego ustala się na zasadach określonych w art. 15, 16, 17 ust. 1 i 3 oraz art. 18, z tym że okres kolejnych 10 lat kalendarzowych ustala się z okresu przed dniem 1 stycznia 1999 r. Podstawę taką stanowi ustalona w sposób określony w ust. 4 i 5 przeciętna podstawa wymiaru składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe lub na ubezpieczenie społeczne na podstawie przepisów prawa polskiego w okresie kolejnych 10 lat kalendarzowych, wybranych przez zainteresowanego z ostatnich 20 lat kalendarzowych (art. 15 ust. 1 w zw. z art. 174 ust. 3 ustawy). Jeżeli nie można ustalić podstawy wymiaru składek w okresie pozostawania
w stosunku pracy wskazanym do ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego, za podstawę wymiaru składek przyjmuje się kwotę obowiązującego w tym okresie minimalnego wynagrodzenia pracowników, proporcjonalnie do okresu podlegania ubezpieczeniu i wymiaru czasu pracy (art. 15 ust. 2a w zw. z art. 174 ust. 3 ustawy).

W celu ustalenia podstawy wymiaru kapitału początkowego:

1) oblicza się sumę kwot podstaw wymiaru składek i kwot, o których mowa w ust. 3, w okresie każdego roku z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,

2) oblicza się stosunek każdej z tych sum kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonej za dany rok kalendarzowy, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,

3) oblicza się średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru kapitału początkowego, nie wyższy jednak niż 250 %

4) mnoży się przez ten wskaźnik kwotę bazową (art. 15 ust. 4 i 5 w zw. z art. 174 ust. 3 ustawy).

Jak stanowi art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy okresami składkowymi są okresy ubezpieczenia, a w myśl art. 6 ust. 2 pkt 11 pkt a) ustawy za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne: m.in. zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową.

W pierwszej kolejności należy wskazać, że w toku postępowania - w związku z przedstawieniem dokumentów przez ubezpieczoną - organ rentowy uznał za zasadne uwzględnienie przy obliczeniu kapitału początkowego kwot wynikających z list płac z tytułu zatrudnienia w okresach 1980-1981, 1983, 1985-1986, 1986-1989, przeliczono staż pracy zmarłego na podstawie przedłożonych przez ubezpieczoną dokumentów. Po zmianie kapitału początkowego na koncie osoby zmarłej, kwota zwaloryzowanego kapitału początkowego wzrosła do 398.550,07 zł, a wysokość emerytury zmarłego do 2.604,75 zł (od 1 czerwca 2024 r.). Wobec tego Sąd umorzył niniejsze postępowanie w części uwzględnionej decyzją z dnia 31 lipca 2024 r. - na mocy art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. (punkt I sentencji wyroku). Zgodnie z art. 477 ¹³ § 1 k.p.c. zmiana przez organ rentowy zaskarżonej decyzji lub wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności zaskarżonego orzeczenia przed rozstrzygnięciem sprawy przez sąd - przez wydanie decyzji lub orzeczenia uwzględniającego w całości lub w części żądanie strony - powoduje umorzenie postępowania w całości lub w części. Poza tym zmiana lub wykonanie decyzji lub orzeczenia nie ma wpływu na bieg sprawy. Wymienioną decyzją ZUS przeliczył rentę rodzinną ubezpieczonej w związku ze zmianą kapitału początkowego i wysokości emerytury zmarłego S. L., na skutek czego świadczenie wzrosło, a więc ZUS częściowo uwzględnił roszczenie ubezpieczonej, co uzasadniało umorzenie postępowania w tej części.

Odwołania ubezpieczonej podlegały uwzględnieniu – na mocy art. 477 ¹⁴ § 2 k.p.c. – jedynie częściowo (punkt II sentencji wyroku) tj. w zakresie żądania uwzględnienia do kapitału początkowego wynagrodzeń z okresu zatrudnienia S. L. w (...) I. za lata 1981-1982.

Należy w tym miejscu wyjaśnić, że jak wskazuje się w orzecznictwie (wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 października 2008 r., III AUa 560/08, LEX nr 468584) w sprawie, w której przedmiotem jest prawo do świadczenia rentowo-emerytalnego lub wysokość tego świadczenia, wymaga się dowodów niebudzących wątpliwości, spójnych oraz precyzyjnych - potwierdzających czy uprawdopodobniających w stopniu graniczącym z pewnością nie tylko fakt zatrudnienia, ale i pozostałe okoliczności związane ze świadczeniem pracy. Na podobnym stanowisku stanął Sąd Apelacyjny w Szczecinie z dnia 4 grudnia 2007 r. (III AUa 676/07, LEX nr 468576) przesądzając, iż uprawienia w zakresie kapitału początkowego wymagają jednoznacznych i precyzyjnych dowodów, którego to waloru co do zasady nie posiadają dowody z zeznań świadków przy braku miarodajnej pracowniczej dokumentacji źródłowej.

Wynagrodzenie stanowiące podstawę wymiaru składki musi być wykazane przez osobę ubezpieczoną w sposób pewny. Chodzi przy tym o ustalenie wynagrodzenia konkretnego pracownika i nie o wynagrodzenie hipotetyczne (jakie mógłby otrzymywać), lecz o ustalenie (na podstawie wszystkich zaoferowanych środków dowodowych i z zachowaniem zasad prowadzenia dowodów) wynagrodzenia, które w rzeczywistości otrzymywał. Nie jest zatem wystarczające ustalenie otrzymywanego wynagrodzenia w sposób przybliżony czy prawdopodobny. Ciężar udowodnienia konkretnych kwot, które zostały wypłacone tytułem wynagrodzenia w określonych latach spoczywa na ubezpieczonym. Wysokość zarobków, której pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jako fakt mający istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy może być w postępowaniu przed sądem udowadniany wszelkimi środkami dowodowymi (postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. III USK 369/23, Legalis nr 3071592).

Należy nadmienić, iż w myśl § 22 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 11 października 2011 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe (Dz. U. z 2011 r., Nr 237, poz. 1412) środkiem dowodowym stwierdzającym okresy zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania oraz spółdzielczej umowy o pracę jest świadectwo pracy, zaświadczenie płatnika składek lub innego właściwego organu, wydane na podstawie posiadanych dokumentów lub inny dokument, w tym w szczególności: 1) legitymacja ubezpieczeniowa; 2) legitymacja służbowa, legitymacja związku zawodowego, umowa o pracę, wpis w dowodzie osobistym oraz pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. W toku postępowania sądowego powyższe ograniczenia dowodowe w przedmiocie podstawy ustalania wysokości świadczeń nie występują, bowiem postępowanie dowodowe toczy się według reguł postępowania cywilnego (por.: wyrok SN z 25 lipca 1997 r., II UKN 186/97 OSNP 1998/11/342; wyrok SN z 28 listopada 1997 r., II UKN 362/97 OSNP 1998/18/552, wyrok SN z 14 czerwca 2006 r., I UK 115/06 OSNP 2007/17-18/257; wyrok SN z 7 grudnia 2006 r., I UK 179/06 LEX nr 342283).

Organ rentowy za okres zatrudnienia w Państwowym Ośrodku (...) od 14 listopada 1981 r. do 22 grudnia 1982 r. przyjął kwoty obowiązującego wówczas wynagrodzenia minimalnego. Ubezpieczona nie zgodziła się ze stanowiskiem ZUS w tym zakresie. Sąd podzielił stanowisko ubezpieczonej.

Należy zauważyć, że w toku postępowania sądowego zostały pozyskane akta osobowe z powyższego okresu zatrudnienia. Na wniosku w sprawie zatrudnienia pracownika z 14 listopada 1981 r. zostało ujęte wynagrodzenie w kwocie 19,30 zł za godzinę pracy, na dole dokumentu znajduje się podpis dyrektora z zatwierdzeniem wskazanych warunków pracy. Tożsama kwota wynagrodzenia została ujęta w umowie o pracę S. L. z 14 listopada 1981 r. Powyższe oznacza, iż tak ustalone wynagrodzenie zostało zaakceptowane i przyznane S. L., a więc od 14 listopada 1981 r. otrzymywał wynagrodzenie określone stawką godzinową w wysokości co najmniej 19,30 zł, przy przyjęciu pełnego wymiaru czasu pracy. Sąd uznał, że takie wynagrodzenie S. L. otrzymywał do dnia 31 grudnia 1981 roku. Była to kwota, zgodnie z wyliczeniem organu rentowego, w wysokości 5. 326,80 zł. Sąd kierował się tym, że był to początek zatrudnienia S. L., poza tym brak jest w aktach osobowych dokumentu wskazującego na datę przeprowadzenia weryfikacji wynagrodzenia ( umowa o prace przewidywała stawkę 19,30 zł./ godz. do chwili przeprowadzenia weryfikacji).

Ze świadectwa pracy wynikało, że ostanie wynagrodzenie S. L. wynosiło 26,00 zł za godzinę pracy, wraz z dodatkiem mieszkaniowym 400,00 zł i ekwiwalentem za deputat węglowy 417,00 zł miesięcznie. Brak było podstaw do przyjęcia takich stawek wynagrodzeń od początku zatrudnienia, ponieważ w świadectwie pracy wskazywane jest wynagrodzenie ostatnio osiągnięte, a więc dotyczące ostatniego miesiąca pracy i brak podstaw, aby uznać, iż w takiej wysokości było wypłacane od początku zatrudnienia. W umowie o pracę ustalono wynagrodzenie na poziomie 19,30 zł za godzinę, brak było informacji o ewentualnych dodatkach do wynagrodzenia i ich wysokości. Wobec tego w ocenie Sądu możliwe było uwzględnienie przy wyliczeniu kapitału początkowego S. L. kwoty wynagrodzenia wynikającej z wniosku o zatrudnienie i umowy o pracę tj. 19,30 zł za okres od początku zatrudnienia 14 listopada 1981 r. do końca roku tj. do 31 grudnia 1981 r. Sąd miał na uwadze, że w dokumentach podawano wskazaną wysokość wynagrodzenia do czasu weryfikacji, co mogło oznaczać okres próbny, a dopiero z początkiem roku często następuje wzrost wynagrodzeń. W ocenie Sądu zasadne było więc wyliczenie wynagrodzenia S. L. poprzez przyjęcie kwoty wynagrodzenia wynikającej z wniosku o zatrudnienie i umowy o pracę tj. 19,30 zł za okres od początku zatrudnienia 14 listopada 1981 r. do końca roku tj. do 31 grudnia 1981 r. i następnie odjęcie tej kwoty od wysokości wynagrodzenia wskazanego w legitymacji ubezpieczeniowej za cały okres zatrudnienia tj. 156.713,00 zł. W konsekwencji pozwoliło to na ustalenie wynagrodzenia za okres od 14 listopada 1981 r. do 31 grudnia 1981 r. oraz wynagrodzenia za kolejny rok tj. od 1 stycznia 1982 r. do 22 grudnia 1982 r.

Sąd miał na uwadze to, że S. L. faktycznie otrzymał kwotę wskazaną w legitymacji ubezpieczeniowej, a ustalenia Sądu nie kreują wyższej kwoty wynagrodzenia. Dokumenty znajdujące się w aktach osobowych pozwalają, przy zachowaniu logicznych zasad, na obliczenie wysokości wynagrodzenia S. L. w sposób wskazany w punkcie II wyroku. Wynagrodzenie za okres od 14.11.1981r. do 31.12.1981r. - przy przyjęciu stawki godzinowej wynosi kwotę 5. 326,80 zł. Od ogólnej kwoty wynagrodzenia wskazanej w legitymacji ubezpieczeniowej, tj. kwoty 156.713,00 zł. należy odjąć kwotę 5. 326,80 zł, co pozwoli na uzyskanie kwoty wynagrodzenia za dalszy okres zatrudnienia, tj. od 01.01.1982r. do 22.12.1982r. Przyjęcie minimalnego wynagrodzenia za okres zatrudnienia w (...) w I. naruszyłoby zasady słuszności i stanowiłoby nadmierny formalizm.

Zdaniem ZUS nie można przyjąć za listopad i grudzień 1981 r. stawek godzinowych, a za 1982 r. kwoty z legitymacji z całego okresu zatrudnienia, pomniejszonej o kwoty wyliczone z angażu, gdyż takie działanie jest nielogiczne i niezgodne z przepisami prawa. To na zakładzie pracy ciążył obowiązek dokonywania prawidłowych wpisów w legitymacji ubezpieczeniowej i niezgodne z prawem jest żonglowanie wynagrodzeniami w zależności od potrzeb. Jeżeli odwołująca nie zgadza się ze stanowiskiem organu rentowego może przedłożyć listy płac za sporny okres. Rzecz w tym, że ubezpieczona nie była w posiadaniu list płac, z których wynikałyby kwoty wszystkich wynagrodzeń wypłaconych jej mężowi. Takie dokumenty nie znajdowały się również w pozyskanych w toku postępowania dokumentach ze spornego okresu zatrudnienia. Jak już wyżej zostało wskazane, środkiem dowodowym może być legitymacja ubezpieczeniowa, umowa o pracę czy nawet pisma kierowane przez pracodawcę do pracownika w czasie trwania zatrudnienia. Takimi dowodami dysponował Sąd w niniejszym postępowaniu, a postępowanie dowodowe toczy się według reguł postępowania cywilnego. Wobec tego krzywdzące dla ubezpieczonej byłoby przyjęcie wynagrodzeń minimalnych za okres zatrudnienia w (...) w I., w sytuacji gdy w toku postępowania pozyskana została dokumentacja, z której wynikało, iż wynagrodzenie jej męża w tym okresie zatrudnienia zdecydowanie przekraczało kwoty wynagrodzeń minimalnych i na podstawie informacji z akt osobowych było możliwe odtworzenie wysokości tych wynagrodzeń, tym bardziej, że w legitymacji ubezpieczeniowej widniała łączna kwota wynagrodzeń za cały sporny okres pracy, z tym że obejmowała ona cały 1982 r. i 1,5 miesiąca roku poprzedniego, co dla ZUS stanowiło przeszkodę dla przyjęcia tego wynagrodzenia, gdyż nie wskazywało konkretnych wynagrodzeń za każdy miesiąc pracy. Zdaniem Sądu przyjęcie kwoty wynagrodzenia wynikającej z wniosku o zatrudnienie i umowy o pracę tj. 19,30 zł./ godz. za okres od początku zatrudnienia 14 listopada 1981 r. do końca roku tj. do 31 grudnia 1981 r. i następnie odjęcie tej kwoty od wysokości wynagrodzenia wskazanego w legitymacji ubezpieczeniowej za cały okres zatrudnienia tj. od kwoty 156.713,00 zł jawi się jako rozwiązanie logiczne i sprawiedliwe dla ubezpieczonej. Rzeczywiście to pracodawca powinien zadbać o odpowiednie dokumentowanie wynagrodzeń, ale należy mieć na uwadze, że sporny okres zatrudnienia przypadał na czas, kiedy wymagania formalne związane z zatrudnieniem pracownika nie były dopełniane tak, jak ma to miejsce współcześnie. Poza tym pracownik nie powinien ponosić negatywnych konsekwencji będących wynikiem działań pracodawcy. Nie można było w niniejszej sprawie pominąć informacji z akt osobowych S. L. i bezrefleksyjnie przyjmować wynagrodzeń minimalnych za ten okres zatrudnienia.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w pkt II sentencji wyroku.

W pozostałej części odwołania ubezpieczonej podlegały oddaleniu jako bezzasadne – na mocy art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. – o czym orzeczono w pkt III sentencji wyroku.

Ubezpieczona w toku postępowania kwestionowała przyjęty przez ZUS okres zatrudnienia S. L. w zakładzie pracy (...) od 6 grudnia do 31 grudnia 1989 r. wskazując, że ten okres zatrudnienia był dłuższy tj. od sierpnia 1989 r. do grudnia 1990 r. W postępowaniu administracyjnym przedstawiła na dowód tego zeznania dwóch świadków, którzy mieli pracować razem ze S. L., przy czym świadkowie ci nie byli zgodni co do podanego przez ubezpieczoną okresu zatrudnienia. Ubezpieczona nie przedłożyła na tę okoliczność innych dowodów, a przede wszystkim nie przedstawiła żadnej dokumentacji osobowej. Organ rentowy uzyskał natomiast potwierdzenie Wydziału Ubezpieczeń i Składek z 23 lipca 2024 r. co do okresu zatrudnienia w M. K. L., A. M., w którym wskazano okres zatrudnienia od 6 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. z podstawą wymiaru składek za 1989 r. 106.600 zł i ze wskazaniem, że od kwietnia 1990 r. pracodawca odprowadzał składki bezimienne. (potwierdzenie – k. 77 akt rentowych). Wobec tego brak podstaw do przyjęcia, iż zatrudnienie u powyższego pracodawcy trwało dłużej. Istotne, że od stycznia do marca 1990 r. pracodawca jeszcze nie rozliczał się bezimiennie, a mimo to nie wskazał S. L. w dokumentach rozliczeniowych, co wskazuje na brak zatrudnienia w tym okresie. Nielogiczne wydaje się, że S. L. byłby zgłoszony w grudniu 1989 r., a już od stycznia 1990 r. pracodawca zaniechałby jego zgłoszenia. Organ rentowy zasadnie przyjął okres zatrudnienia w M. K. L., A. M. od 6 grudnia 1989 r. do 31 grudnia 1989 r. z podstawą wymiaru składek za 1989 r. 106.600 zł, jak wynika to z uzyskanego potwierdzenia. Ubezpieczona zaś nie przedstawiła dowodów wskazujących na dłuższy okres zatrudnienia w tym zakładzie pracy.

Odnosząc się do zatrudnienia w (...) sp. z o.o., przedłożone zostały kartoteki zarobkowe za ten okres pracy S. L.. Organ rentowy przyjął wynikające z nich kwoty wynagrodzeń, z pominięciem kwot wskazanych w rubryce ,,absencja płatna”. Słusznie organ rentowy wskazał, iż nie jest wiadome, jakiego rodzaju było to wynagrodzenie i czy stanowiło podstawę wymiaru składek. Jak już wyżej zostało wskazane, przy ustalaniu wysokości kapitału początkowego i świadczenia wymaga się dowodów niebudzących wątpliwości.

Ubezpieczona powoływała się również na wpis w książeczce wojskowej, w której wskazano na ukończenie przez S. L. 3-letniej (...) w 1971 r. (k. 28 akt emerytalnych). Zdaniem ubezpieczonej S. L. był zatrudniony w kopalni jako uczeń zawodu i okres ten powinien zostać uwzględniony przy wyliczaniu kapitału początkowego. Za wyjątkiem wpisu w książeczce wojskowej brak dowodów na okoliczność zatrudnienia S. L. w charakterze ucznia zawodu w latach 1968-1971. Ubezpieczona nie przedłożyła umowy o naukę zawodu ani świadectwa pracy, brak też w tym przedmiocie wzmianki w aktach osobowych z późniejszych okresów zatrudnienia zmarłego męża ubezpieczonej. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 1a ustawy emerytalnej za okresy składkowe uważa się również przypadające przed dniem 15 listopada 1991 r. okresy, za które została opłacona składka na ubezpieczenie społeczne albo za które nie było obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne - zatrudnienia po ukończeniu 15 lat życia na obszarze Państwa Polskiego - w wymiarze nie niższym niż połowa pełnego wymiaru czasu pracy, jeżeli w tych okresach pracownik pobierał wynagrodzenie lub zasiłki z ubezpieczenia społecznego: chorobowy, macierzyński lub opiekuńczy albo rentę chorobową. W realiach niniejszej sprawy byłoby więc możliwe zaliczenie jako okresu składkowego okresu pracy w charakterze ucznia zawodu, jednakże brak w tym przedmiocie jakichkolwiek dowodów, poza wpisem w książeczce wojskowej wskazującym na ukończenie nauki w zasadniczej szkole zawodowej.

W tym stanie rzeczy orzeczono jak w pkt III sentencji wyroku.

Sędzia Danuta Domańska