Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 30 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodnicząca: Sędzia Danuta Domańska

Protokolant: st. sekr. sąd. Emilia Witkowska - Marciniak

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2024 roku w Toruniu

sprawy P. K.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o prawo do emerytury pomostowej

na skutek odwołania P. K.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

z dnia 27 maja 2024 roku (...)

I.  zmienia zaskarżoną decyzję w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonemu P. K. prawo do emerytury pomostowej od dnia 27 kwietnia 2024 roku;

II.  nie stwierdza odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji.

Sędzia Danuta Domańska

Sygn. akt IV U 649/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 27 maja 2024 roku znak: (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. odmówił ubezpieczonemu P. K. prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że odmówił przyznania emerytury pomostowej, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz po dniu 31 grudnia
2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Organ rentowy uwzględnił do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze okresy zatrudnienia od 1 września 2001 r. do 8 września 2007 r. oraz od 10 września 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. z wyłączeniem okresów nieskładkowych, tj. łącznie 7 lat i 17 dni.

Do pracy wykonywanej w warunkach szczególnych nie zostały zaliczone okresy:

1)  od 22 września 1988 r. do 31 grudnia 1991 r. oraz od 1 stycznia 1992 r. do 31 sierpnia 2001 r., ponieważ pracodawca w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach nie wymienił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r.,

2)  od 1 stycznia 2009 r. do 17 października 2011 r., ponieważ ubezpieczony nie został zgłoszony w ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych.

Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku, organ rentowy przyjął za udowodnione 43 lata, 2 miesiące i 20 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 3 miesiące i 10 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 44 lata i 6 miesięcy.

W odwołaniu od powyższej decyzji P. K. wniósł o zmianę zaskarżonej decyzji i przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

W uzasadnieniu ubezpieczony wskazał, że w okresie zatrudnienia w (...) S.A.,
a następnie P.W. (...) sp. z o. o. stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę w szczególnych warunkach na stanowisku spawacza. Była to praca w warunkach szkodzących zdrowiu, w oparach środków chemicznych, często w zbiornikach zanieczyszczonych szkodliwymi substancjami chemicznymi. Obecnie nie jest możliwe poprawienie kwestionowanego przez organ rentowy świadectwa wykonywania prac
w szczególnych warunkach z 31 sierpnia 2001 r. z uwagi na likwidację P.W. (...) sp. z o. o. Ubezpieczony uzyskał ponadto informację, że akta osobowe z ww. zakładów pracy zostały utracone.

Po 31 grudnia 2008 r. ubezpieczony był zatrudniony w (...) S.A.
i w (...) S.A. W tych zakładach wykonywał pracę w szczególnych warunkach
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, a konkretnie pracę wskazaną w załączniku nr 1 do tej ustawy poz. 28 „prace bezpośrednio przy spawaniu łukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo malej kubaturze, z utrudnioną wentylacją. Prace takie wykonywał w pełnym wymiarze czasu pracy, co najmniej przez kilkanaście dni (w (...) S.A. m. in. w silosach oraz okresowo w podziemnych tunelach, zaś w (...) S.A. w urządzeniach okrętowych od wewnątrz).

Zdaniem ubezpieczonego nie może być tak, że pracownik ponosi negatywne konsekwencje wadliwego wystawienia świadectwa pracy przez pracodawcę, który z powodu likwidacji nie może już swojego błędu naprawić. Co więcej, ZUS nie był władny podważać świadectwa pracy w zakresie, w którym wskazano na wykonywanie pracy w warunkach szczególnych z powołaniem się na przepisy zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego
i Lekkiego nr 7 z 7 lipca 1987 r. Zarządzenie to, jako akt prawny wydany na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r., jest prawidłową i wystarczającą podstawą do uznania, że ubezpieczony pracował we wskazanym okresie czasu w warunkach szczególnych. Ubezpieczony powołał się również na uchwałę Sądu Najwyższego z 18 maja 2022 r, III UZP 2/22, w której wskazano, że do uzyskania emerytury pomostowej nie potrzebna jest praca po 2008 r. przynajmniej przez jeden miesiąc, może być mniej. Wystarczy, że ubezpieczony pracował w szczególnych warunkach w wybrane dni,
a w pozostałe wykonywał czynności o charakterze niekwalifikowanym.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy podtrzymał stanowisko zawarte w zaskarżonej decyzji i wniósł o oddalenie odwołania.

Na rozprawie 9 września 2024 r. ubezpieczony wniósł o przyznanie prawa do emerytury pomostowej od 27 kwietnia 2024 r., tj. od ukończenia 60 roku życia.

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

W toku aktywności zawodowej P. K. (ur. (...)) stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy pracował w okresie od 22 września 1988 r. do 31 maja 2000 r. w (...) S.A. w T. . Następnie, od 1 czerwca 2000 r. do 31 sierpnia 2001 r. kontynuował zatrudnienie w P.W. (...) Sp. z o. o. w T. . Przejście zakładu pracy nastąpiło na podstawie art. 23 ¹ k.p.

Przez cały okres zatrudnienia ubezpieczony wykonywał prace spawacza. Ukończył kursy spawania elektrycznego, gazowego, w osłonie CO2, w osłonie argonu, stali wysokostopowych, aluminium i jego stopów. Pracował w wydziale (...), w którym rozpoczynała się produkcja włókna. Wydział (...) pracował w ruchu ciągłym. Określany był jako „niebezpieczny”. Podczas prac wykonywanych w wydziale wytwarzał się metanol, co powodowało zagrożenie wybuchem. Do obowiązków ubezpieczonego należało spawanie (gazowo, elektrycznie, za pomocą migu i migomatu) uszkodzonych rurociągów, zbiorników, pomp, spawanie nowych odcinków z instalacji z metalu. Większość prac wykonywał bezpośrednio na hali produkcyjnej, gdyż uszkodzone elementy były zamontowane na stałe. Nie było możliwości ich wymontowania. Jedynie sporadycznie ubezpieczony wykonywał prace w warsztacie (przygotowawcze lub spawalnicze), który był oddalony od hali produkcyjnej o około 200 metrów. W trakcie przestoju zakładu pracy, zatrzymania technologii lub w razie awarii zdarzało się, że ubezpieczony wykonywał pracę spawalnicze wewnątrz reaktorów o średnicy 5 – 6 metrów i wysokości do 20 metrów. W zbiornikach znajdowały się składane półki.

Ubezpieczony pracował w wymiarze co najmniej 8 godzin dziennie. W przypadku awarii lub przestoju w zakładzie pracy czas jego pracy wydłużał się do 12 godzin dziennie. Zakład pracy funkcjonował w systemie trzyzmianowym. W wydziale (...) pracowały cztery brygady. W skład każdej z nich wchodził 1 – 2 spawaczy. Każda z brygad pracowała na pierwszej zmianie i miała przydzielony inny obiekt. Podczas drugiej i trzeciej zmiany spawacze pełnili dyżury domowe. Byli wzywani do pracy w razie wystąpienia awarii.

Dowód: - świadectwa pracy – k. 6A akt osobowych na k. 59 akt sądowych (koperta),

- kserokopia książki spawacza – k. 4A akt osobowych na k. 59 akt sądowych

(koperta),

- zeznania świadka W. C. (1) na rozprawie w dniu 9.09.2024 roku –

protokół elektroniczny od 00:11:26 do 00:32:13,

- zeznania świadka H. C. na rozprawie w dniu 9.09.2024 roku –

protokół elektroniczny od 00:37:25 do 00:51:39,

- przesłuchanie ubezpieczonego – elektroniczny protokół rozprawy z dnia

30.10.2024 r. od 00:23:34 do 00:56:12.

W świadectwie pracy z 31 sierpnia 2001 r. wystawionym przez P.W. I. odnotowano – w rubryce dotyczącej pracy w szczególnych warunkach – że taki rodzaj pracy ubezpieczony wykonywał w okresie od 22 września 1988 r. do 31 grudnia 1991 r. jako ślusarz (Wykaz A, Dział XIV, poz. 25, pkt 1), od 1 stycznia 1992 r. do 31 maja 2000 r. jako spawacz (Wykaz A, Dział XIV, poz. 12, pkt 1) oraz od 1 czerwca 2000 r. do 31 sierpnia 2001 r. jako spawacz (Wykaz A, dział XIV, poz. 12, pkt 1).

Pracodawca wystawił też P. K. świadectwo wykonywania prac w szczególnych warunkach z 31 sierpnia 2001 r., w którym zaświadczył, że w okresach:

1)  od 22 września 1988 r. do 31 grudnia 1991 r. i od 1 stycznia 1992 r. do 31 maja
2000 r.,

2)  od 1 czerwca 2000 r. do 31 sierpnia 2001 r.

stale i w pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał prace w I kategorii zatrudnienia na stanowisku:

1)  ślusarz (wykaz A, dział XIV, poz. 25 pkt 1), spawacz (wykaz A, dział XIV, poz. 12 pkt 1);

2)  spawacz (wykaz A, dział XIV, poz. 12 pkt 1)

wykazu stanowiącego załącznik nr 1 do Zarządzenia Ministra Przemysłu Chemicznego
i Lekkiego nr 7 z dnia 7 lipca 1978 r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładzie pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego.

Dowód: - świadectwa pracy – k. 6A akt osobowych na k. 59 akt sądowych (koperta),

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 6 akt emerytalnych.

W (...) S.A. w T., a następnie w P.W. (...) Sp. z o. o. w T. zatrudnieni byli także:



H. C. – odpowiednio w okresie od 1 października 1974 r. do 31 maja 2000 r. oraz od 1 czerwca 2000 r. do 31 sierpnia 2001 r. jako ślusarz;



W. C. (1) – odpowiednio w okresie od 11 września 1974 r. do 31 maja 2000 r. oraz od 1 czerwca 2000 r. do 31 sierpnia 2001 r. jako ślusarz.

Dowód: - świadectwo pracy świadka H. C. – k. 11, 13 akt emerytalnych

świadka,

- świadectwo pracy świadka W. C. (1) – k. 9 akt emerytalnych

świadka,

- zeznania świadka W. C. (1) na rozprawie w dniu 9.09.2024 roku –

protokół elektroniczny od 00:11:26 do 00:32:13,

- zeznania świadka H. C. na rozprawie w dniu 9.09.2024 roku –

protokół elektroniczny od 00:37:25 do 00:51:39.

W dniu 19 marca 2004 r. ubezpieczony uzyskał świadectwo kwalifikacyjne
w zakresie eksploatacji obsługi, konserwacji, napraw i montażu sieci i instalacji cieplnych
o przesyle ciepła powyższej 50kW, przemysłowych urządzeń odbiorczych pary i gorącej wody, pom, ssawy, wentylatorów i dmuchawy o mocy powyżej 50 kW, urządzeń do składowania, magazynowania i rozładunku paliw (ponad 100 Mg), pieców przemysłowych
o mowy powyżej 50 kW.

Dowód: - świadectwo kwalifikacyjne – k. 1A akt osobowych na k. 59 akt sądowych

(koperta).

W okresie od 10 września 2007 r. do 17 października 2011 r. ubezpieczony pracował
w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) Zakładach (...)
(...) S.A. w T..

Zakład pracy zajmował się produkcją maszyn i urządzeń młyńskich. W zakładzie znajdowała się jedna hala produkcyjna, na której pracowało około 100 pracowników. Na hali produkcyjnej znajdowało się wydzielone miejsce do wykonywania prac spawalniczych. Było oznaczone na podłodze żółtą farbą i oddzielone specjalnymi ekranami od pozostałych pracowników. Ekrany były metalowe. Miały wysokość około 2 metrów. Między podłogą
a ekranami był prześwit około 30 centymetrów. Miejsce przeznaczone do spawania nie posiadało wentylacji. Spawacze pracowali na jedną zmianę. Podzieleni byli na brygady.
W skład każdej brygady wchodziło 1 – 2 spawaczy, brygadzista i ślusarze. Każda brygada miała przydzielony teren, na którym wykonywała prace.

Ubezpieczony pracował na stanowisku spawacza. Do jego obowiązków należało spawanie w pomieszczeniach o małej kubaturze, które umieszczone były na hali produkcyjnej, w miejscu przeznaczonym do spawania, tj. filtrocyklonach, maszynach młyńskich, szafach, śrutownikach, rurach. Filtrocyklony miały średnicę około 1,5 – 2 metrów oraz wysokość 2 – 3 metry. Były wykonane z metalu. Miały okrągły lub owalny kształt.
W celu wykonania prac spawalniczych ubezpieczony musiał wejść do środka filtrocyklonów lub maszyn młyńskich. Przebywał tam przez całą dniówkę roboczą. Miał jedynie 15 minut przerwy na śniadanie. Do małych pomieszczeń nie można było dojść palnikiem, spawanie musiało odbyć się łukowo elektrodą. W spawanych pomieszczeniach nie było wentylacji.
W trakcie pracy panował hałas, zaś w powietrzu było duże zadymienie.

Ubezpieczony spawał też w ściany w szafach do przesiewania mąki, szafy były szerokie do 1 m. długie do 6 m., wysokie do 3 m. Nie było tam wentylacji. Ubezpieczony spawał też wewnątrz śrutowników, rur, ledwie się w nich mieścił.

Około 10 razy w roku ubezpieczony był kierowany przez zakład pracy na delegację. Jeździł wówczas do zakładów młyńskich, w których wystąpiła awaria. Ubezpieczony spawał maszyny młyńskie i silosy, które służyły do przechowywania zboża. Silosy miały 5 metrów szerokości i 10 metrów wysokości. Ubezpieczony wchodził do nich od góry, przez włazy. Raz zdarzyło się, że w trakcie delegacji ubezpieczony został skierowany do pracy w kopalni. Wykonywał wówczas prace spawalnicze przy montażu wentylacji w tunelu, w którym biegł taśmociąg.

W dniu 13 października 2011 r. ubezpieczony przebywał na urlopie bezpłatnym.

W okresach od 20 stycznia 2009 r. do 26 stycznia 2009 r., 28 maja 2010 r., od
7 grudnia 2010 r. do 28 grudnia 2010 r., od 14 marca 2011 r. do 18 marca 2011 r. oraz od
5 kwietnia 2011 r. do 17 kwietnia 2011 r. ubezpieczony przebywał na zwolnieniu chorobowym.

Dowód: - świadectwa pracy – k. 8A akt osobowych na k. 59 akt sądowych (koperta), k. 4C

akt osobowych na k. 84 akt sądowych (koperta),

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 9A akt osobowych

na k. 59 akt sądowych (koperta), k. 3C akt osobowych na k. 84 akt sądowych,

- umowy o pracę - k. 12B, 15B, 18B, akt osobowych na k. 84 akt sądowych (koperta),

- kartoteki zarobków – k. 21 – 31 akt emerytalnych,

- zeznania świadka A. W. - elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 9.09.2024 r. od 00:55:59 do 01:23:20,

- zeznania świadka E. Ś. - elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 30.10.2024 r. od 00:04:43 do 00:21:03,

- przesłuchanie ubezpieczonego – elektroniczny protokół rozprawy z dnia 30.10.2024 r. od 00:23:34 do 00:56:12.

W świadectwie pracy ubezpieczonego z 17 października 2011 r. odnotowano –
w rubryce dotyczącej pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze – że taki rodzaj pracy ubezpieczony wykonywał w okresie od 10 września 2007 r. do
17 października 2011 r. jako spawacz.

Pracodawca wystawił też ubezpieczonemu świadectwo wykonywania pracy
w szczególnych warunkach z 17 października 2011 r., w którym wskazał, że w okresie od
10 września 2007 r. do 17 października 2011 r. ubezpieczony stale w i pełnym wymiarze czasu pracy wykonywał pracę przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowo – wodorowym wymienione w Wykazie A, Dział XIV, poz. 12 rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace
w warunkach szczególnych i w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8 z 1983 r., poz. 43) na stanowisku spawacz wymienionym w Wykazie A, Dział XIV, poz. 12 pkt 8 załącznika nr 1 do Zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z 30 marca 1985 r.
(Dz. Urzędowy MHiPM nr 1 – 3 z 1985 r.).

Dowód: - świadectwa pracy – k. 8A akt osobowych na k. 59 akt sądowych (koperta),

- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach – k. 9A akt osobowych

na k. 59 akt sądowych (koperta).

W (...) S.A. w T. zatrudnieni byli także:



A. W. – w okresie od 1980 r. do 2017 r. jako ślusarz, brygadzista
i spawacz;



E. Ś. – w okresie 1979 r. do 2000 r. jako ślusarz i spawacz.

Dowód: - zeznania świadka A. W. - elektroniczny protokół rozprawy

z dnia 9.09.2024 r. od 00:55:59 do 01:23:20,

- zeznania świadka E. Ś. - elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 30.10.2024 r. od 00:04:43 do 00:21:03,

W okresie od 19 października 2011 r. do 30 kwietnia 2002 r. ubezpieczony pracował
w pełnym wymiarze czasu pracy w (...) S.A. w T.. Zakład pracy zajmował się produkcją urządzeń okrętowych oraz wykonywaniem prac na platformach podwiertniczych.

Ubezpieczony pracował na dwie zmiany na stanowisku spawacza w wydziale P4. Był to wydział produkcyjny, w którym wytwarzano maszyny i dźwigi do portów. Do jego obowiązków należało spawanie konstrukcji stalowych metodą MAG, MIG oraz elektrodą łukową od zwykłej elektrody w otulinie (proszek, środek metalowy, który jest przewodnikiem prądu). Ubezpieczony wykonywał też cięcia termiczne elektrodą do żłobienia, używał też palnika acetylenowo – tlenowego. Spawał przede wszystkim w pomieszczeniach o malej kubaturze, tj. „dziuplach” i bębnach. Spawanie takie odbywało się przez całą dniówkę roboczą, z krótkimi przerwami wymuszonymi wysoką temperaturą panującą wewnątrz pomieszczenia (metal spawny musiał mieć minimalną temperaturę 150 stopni). Dziuple miały średnicę około 1,5 – 2 metry. Bębny były produkowane na statki. Miały około 1 metr średnicy i 3 metry długości. Należało pospawać je od środka i dopasować dno, tak żeby były zamknięte. Poza tym, zdarzało się, że ubezpieczony spawał dźwigi na hali produkcyjnej.

W okresach od 12 lipca 2012 r. do 31 lipca 2012 r., od 8 października 2015 r. do
31 października 2015 r., od 1 listopada 2015 r. do 3 listopada 2015 r., od 12 maja 2017 r. do 31 maja 2017 r., od 7 lipca 2017 r. do 31 lipca 2017 r., od 1 sierpnia 2017 r. di 31 sierpnia 2017 r., 1 września 2017 r., od 13 grudnia 2017 r. do 31 grudnia 2017 r., od 29 maja 2018 r. do 31 maja 2018 r., od 1 czerwca 2018 r. do 12 czerwca 2018 r., 30 listopada 2018 r. oraz od 1 grudnia 2018 r. do 28 grudnia 2018 r. ubezpieczony przebywał na zwolnieniach chorobowych.

Dowód: - kartoteki płac – k. 39 – 58 akt sądowych,

- świadectwo pracy – k. 32 akt emerytalnych,

- zeznania świadka D. I. - elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 9.09.2024 r. od 01:26:51 do 01:37:29,

- zeznania świadka M. L. - elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 9.09.2024 r. od 01:40:21 do 01:53:08,

- przesłuchanie ubezpieczonego – elektroniczny protokół rozprawy z dnia

30.10.2024 r. od 00:23:34 do 00:56:12.

W (...) S.A. w T. zatrudnieni byli także:



D. I. – w okresie od 1995 r. do 2018 r. jako spawacz;



M. L. – w okresie 1997 r. do 2020 r. jako spawacz.

Dowód: - zeznania świadka D. I. - elektroniczny protokół rozprawy

z dnia 9.09.2024 r. od 01:26:51 do 01:37:29,

- zeznania świadka M. L. - elektroniczny protokół rozprawy
z dnia 9.09.2024 r. od 01:40:21 do 01:53:08,

W dniu 18 kwietnia 2024 r. P. K. złożył do organu rentowego wniosek o przyznanie prawa do emerytury pomostowej.

Zaskarżoną decyzją z dnia 27 maja 2024 r. organ rentowy odmówił ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej. W uzasadnieniu wskazał, że odmówił przyznania emerytury pomostowej, ponieważ ubezpieczony nie udowodnił okresu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszącego co najmniej 15 lat oraz po dniu 31 grudnia
2008 r. nie wykonywał prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy pomostowej. Organ rentowy uwzględnił do pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze okresy zatrudnienia od 1 września 2001 r. do 8 września 2007 r. oraz od 10 września 2007 r. do 31 grudnia 2008 r. z wyłączeniem okresów nieskładkowych, tj. łącznie 7 lat i 17 dni. Do pracy wykonywanej
w warunkach szczególnych nie zostały zaliczone okresy: 1) od 22 września 1988 r. do
31 grudnia 1991 r. oraz od 1 stycznia 1992 r. do 31 sierpnia 2001 r., ponieważ pracodawca
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach nie wymienił charakteru pracy ściśle według wykazu, działu i pozycji Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego
1983 r., 2) od 1 stycznia 2009 r. do 17 października 2011 r., ponieważ ubezpieczony nie został zgłoszony w ZUS jako pracownik zatrudniony w warunkach szczególnych. Na podstawie dowodów dołączonych do wniosku, organ rentowy przyjął za udowodnione 43 lata, 2 miesiące i 20 dni okresów składkowych oraz 1 rok, 3 miesiące i 10 dni okresów nieskładkowych, tj. łącznie 44 lata i 6 miesięcy.

Dowód: - wniosek – 1 akt emerytalnych,

- zaskarżona decyzja ZUS – k. 42 akt emerytalnych.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny w oparciu o okoliczności bezsporne, dowody z dokumentów znajdujących się w aktach sądowych, aktach organu rentowego ubezpieczonego oraz świadków, oraz aktach osobowych ubezpieczonego, a także w oparciu o dowód z zeznań świadków: W. C. (1), H. C., A. W., D. I., M. L. i E. Ś. oraz dowód z przesłuchania P. K. w charakterze strony.

Sąd dał wiarę dowodom z dokumentów, gdyż były jasne, pełne, rzetelne, a nadto żadna ze stron nie kwestionowała ich autentyczności i mocy dowodowej, a także nie budziły one wątpliwości Sądu . Należy przy tym nadmienić, iż organ rentowy kwestionował świadectwa pracy w szczególnych warunkach wystawione ubezpieczonemu za okresy zatrudnienia w (...) S.A. w T. (następnie, od 1 czerwca 2000 r., w P.W. (...) Sp. z o. o. w T.) oraz w (...) Zakładach (...)
(...) S.A. w T., ale okoliczność ta miała charakter drugorzędny. W niniejszym postępowaniu Sąd samodzielnie dokonywał ustaleń w zakresie, czy prace rzeczywiście wykonywane przez ubezpieczonego w spornych okresach można było kwalifikować jako prace w szczególnych warunkach w rozumieniu przepisów Rozporządzenia Rady Ministrów
z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego oraz wzrostu emerytur i rent inwalidzkich dla pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz.U. 1983 nr 8 poz. 43; dalej określane jako „rozporządzenie”) oraz ustawy
z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 164 z późn. zm. - dalej jako „ustawa pomostowa”).

Sąd przyznał walor wiarygodności zeznaniom świadków, ponieważ były jasne, logiczne i szczere, a nadto korespondowały wzajemnie ze sobą, jak i z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym. Świadkowie pracowali z ubezpieczonym, ich okresy zatrudnienia pokrywały się ze sobą, wobec czego mieli niekwestionowaną wiedzę co do organizacji pracy i funkcjonowania zakładów pracy w spornych okresach, a przede wszystkim co do czynności wykonywanych przez ubezpieczonego i ich charakteru. Świadkowie W. C. (1) i H. C. pracowali z ubezpieczonym w (...) S.A. oraz
w P.W. (...) Sp. z o. o. Potwierdzili, że ubezpieczony wykonywał wyłącznie prace spawacza w wydziale (...). Do jego obowiązków należało spawanie (gazowo, elektrycznie, metodą MIG i MAG) uszkodzonych rurociągów, zbiorników, pomp oraz spawanie nowych odcinków z instalacji z metalu. Świadkowie stanowczo wskazali, że większość tych prac ubezpieczony wykonywał bezpośrednio na hali produkcyjnej. W warsztacie wykonywał jedynie prace przygotowawcze oraz sporadycznie prace spawalnicze. Świadkowie wskazali również, że ubezpieczony pełnił dyżury domowe, podczas których w razie wystąpienia
w zakładzie pracy awarii mógł zostać wezwany do jej usunięcia.

Świadkowie A. W. i E. Ś. pracowali z ubezpieczonym w (...) S.A. Zeznali zgodnie, że do obowiązków ubezpieczonego należało spawanie w pomieszczeniach o małej kubaturze, które umieszczone były na hali produkcyjnej, w miejscu przeznaczonym do spawania,
tj. filtrocyklonach, maszynach młyńskich, szafach, śrutownikach, rurach. Filtrocyklony miały średnicę około 1,5 – 2 metry oraz wysokość 2 – 3 metry. Były wykonane z metalu. W celu wykonania prac spawalniczych ubezpieczony musiał wejść do środka filtrocyklonów lub maszyn młyńskich. Przebywał tam przez całą dniówkę roboczą. Miał jedynie 15 minut przerwy na śniadanie. W spawanych pomieszczeniach nie było wentylacji.

Świadkowie D. I. i M. L. pracowali z ubezpieczonym

w (...) S.A. Wskazali, że do obowiązków ubezpieczonego należało spawanie konstrukcji stalowych. Z relacji świadków wynikało, że spawanie odbywało się przede wszystkim w pomieszczeniach o malej kubaturze, tj. „dziuplach” i bębnach. Spawanie takie odbywało się przez całą dniówkę roboczą
z krótkimi przerwami wymuszonymi wysoką temperaturą panującą wewnątrz pomieszczenia (metal spawny musiał mieć minimalną temperaturę 150 stopni). Dziuple miały średnicę około 1,5 – 2 metry. Bębny miały około 1 metr średnicy i 3 metry długości. Należało pospawać je od środka i dopasować dno, tak żeby były zamknięte. Poza tym, zdarzało się, że ubezpieczony spawał dźwigi na hali produkcyjnej.

Sąd przyznał również walor wiarygodności przesłuchaniu ubezpieczonego, ponieważ jego zeznania były stanowcze, logiczne i spójne, jak również korespondowały z pozostałym zebranym w sprawie materiałem dowodowym, w szczególności z zeznaniami świadków. Ubezpieczony zeznał dodatkowo, że w trakcie zatrudnienia w (...) około 10 razy
w roku był kierowany przez zakład pracy na delegację. Jeździł wówczas do zakładów młyńskich, gdzie spawał maszyny młyńskie i silosy, które służyły do przechowywania zboża. Silosy miały 5 metrów szerokości i 10 metrów wysokości. Ubezpieczony wchodził do nich od góry, przez włazy. Raz zdarzyło się też, że w trakcie delegacji został skierowany do pracy
w kopalni. Wykonywał wówczas prace spawalnicze przy montażu wentylacji w tunelu,
w którym biegł taśmociąg.

W świetle powyższego stanu faktycznego odwołanie ubezpieczonego okazało się zasadne, skutkujące zmianą zaskarżonej decyzji.

Zgodnie z treścią art. 4 ustawy pomostowej, prawo do emerytury pomostowej,
z uwzględnieniem art. 5-12, przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

1.  urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;

2.  ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

3.  osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

4.  ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9
i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

5.  przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych;

6.  po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub
o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;

Warunkiem skutecznego ubiegania się o emeryturę pomostową, w świetle wykładni językowej art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, jest zatem m.in. legitymowanie się określonym stażem pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze
w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych lub w rozumieniu dotychczasowych przepisów oraz kontynuowanie pracy w tych warunkach po wejściu w życie ustawy, a więc po dniu 31 grudnia 2008 r., jednak w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy.

W przedmiotowej sprawie ubezpieczony spełnił warunki określone w art. 4 pkt 1 oraz 3 - 5 ustawy o emeryturach pomostowych, albowiem urodził się on po dniu 31 grudnia
1948 r., ukończył 60 lat i legitymuje się okresem składkowym i nieskładkowym przekraczającym 25 lat oraz przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze.

Przyczyną odmowy przyznania ubezpieczonemu prawa do emerytury pomostowej było uznanie przez ZUS, że ubezpieczony nie wykazał stażu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze wynoszącego ponad 15 lat oraz po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywał pracy w warunkach szczególnych lub w szczególnym charakterze
w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, a praca wykonywana do 31 grudnia 2008 r. nie kwalifikuje się do pracy w warunkach szczególnych lub
w szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ustawy o emeryturach pomostowych.

Istota sporu w niniejszym postępowaniu koncentrowała się zatem ostatecznie wokół ustalenia, czy praca świadczona przez ubezpieczonego w okresach: 1) od 22 września 1988 r. do 31 sierpnia 2001 r. w (...) S.A., a następnie w P.W. (...) Sp. z o. o., 2) od
1 stycznia 2009 r. do 17 października 2011 r. w (...) oraz 3) od 19 października
2011 r. do 30 kwietnia 2020 r. w (...) S.A. była pracą w szczególnych warunkach, a w konsekwencji czy ubezpieczony spełnił ostatnią przesłankę do przyznania prawa do emerytury pomostowej.

Odnosząc się do pierwszego ze spornych okresów Sąd wskazuje, że według § 1 ust. 1 rozporządzenia stosuje się je do pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w § 4 – 15 rozporządzenia oraz
w wykazach stanowiących załącznik do rozporządzenia, zwanych dalej „wykazami”. Właściwi ministrowie, kierownicy urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze w porozumieniu z Ministrem Pracy, Płac i Spraw Socjalnych mieli ustalić
w podległych i nadzorowanych zakładach pracy stanowiska pracy, na których były wykonywane prace w szczególnych warunkach, wymienione w wykazach A i B (§ 1 ust. 2 rozporządzenia).

Stosownie zarazem do § 2 ust. 1 rozporządzenia, okresami pracy uzasadniającymi prawo do świadczeń na zasadach określonych w rozporządzeniu są okresy, w których praca w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze jest wykonywana stale
i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danym stanowisku pracy. Okresy pracy, o których mowa w ust. 1, stwierdza zakład pracy, na podstawie posiadanej dokumentacji,
w świadectwie wykonywania prac w szczególnych warunkach, wystawionym według wzoru stanowiącego załącznik do przepisów wydanych na podstawie § 1 ust. 2 rozporządzenia, lub w świadectwie pracy (§ 2 ust. 2 rozporządzenia). Przy ustalaniu okresów pracy, o których mowa w § 2, uwzględnia się również okresy takiej pracy (służby), wykonywanej przed dniem wejścia w życie rozporządzenia (§ 19 ust. 1 rozporządzenia). Ponadto, prace dotychczas zaliczone do I kategorii zatrudnienia w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 4 maja 1979 r. w sprawie pierwszej kategorii zatrudnienia (Dz. U. z 1979 r. Nr 13, poz. 86 i z 1981 r. Nr 32, poz. 186) uważa się za prace wykonywane w szczególnych warunkach, o których mowa w § 4 (§ 19 ust. 2 rozporządzenia).

Wypada w tym miejscu podkreślić, że dla oceny, czy pracownik pracował w szczególnych warunkach, nie ma istotnego znaczenia nazwa zajmowanego przez niego stanowiska, tylko rodzaj powierzonej mu pracy. Praca w szczególnych warunkach to praca wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy (przez 8 godzin dziennie, jeżeli pracownika obowiązuje taki wymiar czasu pracy) w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (zob. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 14 września 2007 r., III UK 27/07, OSNAP 2008/21-22/325; z dnia 19 września 2007 r., III UK 38/07, OSNAP 2008/21-22/329; z dnia 6 grudnia 2007 r., III UK 66/07, LEX nr 483283; z dnia 22 stycznia 2008 r., I UK 210/07, OSNAP 2009/5-6/75, z dnia 24 marca
2009 r., I PK 194/08, LEX nr 528152 i z dnia 1 czerwca 2010 r., II UK 21/10, LEX nr 619638).

Decydujące znaczenie – w analizie charakteru pracy ubezpieczonego z punktu widzenia uprawnień emerytalnych – ma możliwość jej zakwalifikowania pod którąś z pozycji wspomnianego załącznika do rozporządzenia Rady Ministrów z 7.02.1983r. W świetle art. 32 ust. 4 ustawy pracami w szczególnych warunkach nie są bowiem wszelkie prace wykonywane w narażeniu na kontakt z niekorzystnymi dla zdrowia pracownika czynnikami, lecz jedynie takie, które zostały rodzajowo wymienione w rozporządzeniu oraz w załącznikach do niego, co wyraźnie zostało podkreślone w § 1 ust. 1 rozporządzenia. Zatem nawet wykonywanie pewnych czynności w trudnych dla organizmu warunkach, jeżeli nie można ich zakwalifikować pod jedną z pozycji z wykazu, uniemożliwia traktowania takiego zatrudnienia jako mającego znaczenie z punktu widzenia prawa do emerytury, o jakim mowa w art. 184 (w zw. z art. 32 ustawy) (por. wyrok Sądu Najwyższego z 1 czerwca 2010 r., sygn. akt II UK 21/10, Lex nr 619638; wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia 6 sierpnia 2013 r., III AUa 1757/12, Lex nr 1363266). Praca w warunkach szkodliwych nie jest bowiem tożsama z pracą
w szczególnych warunkach (zob. wyrok SA w Białymstoku z 1 lutego 2018 r., III AUa 608/17, Legalis nr 1717339). Za prace w szczególnych warunkach nie uważa się nadto prac wykonywanych w bezpośrednim sąsiedztwie stanowisk wymienionych w wykazach A i B (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 23 listopada 2004 r., I UK 15/04, OSNAP 2005/11/161 oraz z dnia 20 października 2005 r., I UK 41/05, OSNAP 2006/19-20/306).

Nie wlicza się zarazem do okresów pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze pracy, którą pracownik tylko częściowo wykonywał w sposób opisany w załącznikach do rozporządzenia, a równocześnie – w ramach dobowej miary czasu pracy – świadczył prace nie oddziaływujące szkodliwie na jego organizm. Tak zatrudniony pracownik nie spełniał bowiem koniecznego warunku dla uzyskania wcześniejszych uprawnień emerytalnych, jaki stanowi stałe wykonywanie pracy szkodliwej w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na zajmowanym stanowisku (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 2008 r., II UK 306/07, OSNAP 2009/21-22/290; z dnia
12 lipca 2011 r., II UK 2/11, LEX nr 989128). W przypadku więc jednoczesnego wykonywania prac wymienionych w rozporządzeniu z niewymienionymi, nawet gdy stosunek tych prac jest nieproporcjonalnie wysoki na rzecz tych pierwszych, przekreśla to możliwość uznania za pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, jako nie wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy (por. wyrok SA w Gdańsku z dnia
25 września 2013 r., III AUa 106/13, LEX nr 1381334).

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania prawne przede wszystkim należy stwierdzić, że zasadniczo stanowisko pracy spawacza należy do stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach. Jest ono wymienione w wykazie A Dział XIV „Prace różne” pod pozycją 12 (Prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym) załącznika do Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. (Dz. U. 1983 r., Nr 83, poz. 43). Ponadto jest ono wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia nr 3 Ministra Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego z dnia 30 marcu 1985 r. w sprawie stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w zakładach pracy resortu hutnictwa i przemysłu maszynowego (Dz. Urz. MG z 1985 r., nr 1, poz. 1) w dziale XIV „ Prace różne”, pod pozycją 12 punkt 8 – spawacz. Stanowisko to jest też wskazane w załączniku nr 1 do Zarządzenia Ministra przemysłu Chemicznego i Lekkiego nr 7 z dnia 07 lipca 1978r. w sprawie prac wykonywanych w szczególnych warunkach w zakładzie pracy resortu przemysłu chemicznego i lekkiego w dziale XIV ,, Prace różne” pod poz. 12 pkt. 1 - spawacz.

W ocenie Sądu Okręgowego zgromadzony w sprawie materiał dowodowy pozwolił również jednoznacznie ustalić, iż ubezpieczony w okresie zatrudnienia od 22 września 1988 r. do 31 sierpnia 2001 r. (12 lat, 11 miesięcy i 10 dni – z pominięciem okresów urlopów bezpłatnych i zwolnień chorobowych) w (...) S.A., a następnie w P.W. (...) Sp. z o. o. pracował stale i pełnym wymiarze czasu pracy jako spawacz. W ocenie Sądu okoliczność ta znalazła pełne potwierdzenie w zeznaniach świadków W. C. (2) i H. C. oraz samego ubezpieczonego. Przez cały okres zatrudnienia ubezpieczony spawał (gazowo, elektrycznie) uszkodzone rurociągi, zbiorniki, pompy oraz nowe odcinki z instalacji z metalu. Większość prac wykonywał bezpośrednio na hali produkcyjnej, gdyż uszkodzone elementy były zamontowane na stałe. Nie było możliwości ich wymontowania. Jedynie sporadycznie wykonywał prace w warsztacie (przygotowawcze lub spawalnicze), który był oddalony od hali produkcyjnej o około 200 metrów.

Mając zatem na uwadze powyższe należało uznać, że łącznie z okresem uznanym przez organ rentowy, tj. 7 lat i 17 dni, ubezpieczony legitymuje się ponad 15 – letnim okresem zatrudnienia w warunkach szczególnych.

Wobec tego dalszego ustalenia wymagało jedynie to, czy pracę wykonywaną przez ubezpieczonego po 1 stycznia 2009 r. można zakwalifikować do prac wykonywanych
w szczególnych warunkach w rozumieniu przywołanej już ustawy o emeryturach pomostowych.

Prace w szczególnych warunkach - zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych - to prace związane z czynnikami ryzyka wymienionymi w art. 3 ust. 2 ustawy, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego, w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.

Z kolei prace o szczególnym charakterze - zgodnie z art. 3 ust. 3 ustawy o emeryturach pomostowych - to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.

Z kolei w załączniku nr 1w pozycji 28 ustawy o emeryturach pomostowych jako prace w szczególnych warunkach wskazano prace bezpośrednio przy spawaniu lukowym lub cięciu termicznym w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze, z utrudniona wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.).

Podkreślenia wymaga, że praca spawacza wskazana pod pozycją 28 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych została zdefiniowana znacznie węziej niż „prace przy spawaniu i wycinaniu elektrycznym, gazowym, atomowowodorowym” wymienione
w wykazie A (dział XIV „Prace różne” poz. 12) stanowiącym załącznik do rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, do którego odwołuje się przepis art. 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach
z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntowane jest stanowisko, że w świetle przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. wystarczające do uznania określonych czynności za „prace przy spawaniu” jest to, aby były one realizowane
w przebiegu procesu spawania (np. wyrok z dnia 29 stycznia 2008 r. I UK 192/07, OSNP 2009/5-6/79). Sąd Najwyższy stwierdził nawet, że użycie przez ustawodawcę określenia „przy spawaniu” zamiast określenia „spawacz” pozwala objąć nimi także prace wykonywane w przebiegu procesu spawania przez pracowników niebędących spawaczami.

Podobnie w wyroku z dnia 8 czerwca 2011 r. I UK 393/10 (LEX nr 950426) Sąd Najwyższy wyjaśnił, że za prace przy spawaniu mogą być uznane prace wykonywane nie tylko przez osoby zatrudnione na stanowisku spawacza, pod warunkiem jednak, że uczestniczą one w procesie spawania, co wskazuje na to, iż chodzi nie tyle o nazwę stanowiska pracy, co o charakter wykonywanych czynności.

Natomiast prace bezpośrednio przy spawaniu wymienione pod pozycją 28 załącznika nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych, których wykonywanie stanowiło konieczny warunek nabycia przez ubezpieczonego prawa do emerytury pomostowej, zawężone zostały tylko do prac spawalniczych wykonywanych w ściśle określonych warunkach - pomieszczeniach. Zatem nie tylko sam rodzaj czynności, ale i miejsce ich wykonywania mają w tym wypadku decydujące znaczenie. Dla uznania, że praca wskazana pod tą pozycją jest wykonywana w szczególnych warunkach nie wystarczy więc wykonywanie prac spawalniczych w pełnym wymiarze czasu pracy, to jest codziennie i przez całą przewidzianą dla pracownika dniówkę roboczą, co wynika z art. 3 ust. 4 tej ustawy (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 19 stycznia 2016 r., I UK 269/15, Legalis nr 1433135).

Ustawodawca zdecydował się zaliczyć do prac w warunkach szczególnych tylko te prace spawacza, które wykonywane są w pomieszczeniach o „bardzo malej kubaturze,
z utrudnioną wentylacją” i mimo, że nie wskazał konkretnych danych liczbowych dotyczących wielkości kubatury pomieszczenia, określił tę kubaturę jako „bardzo małą”,
a ponadto wskazał przykłady takich pomieszczeń (podwójne dna statków, zbiorniki, rury).

Mając powyższe na uwadze Sąd wskazuje, że ze zgromadzonego materiału dowodowego wynikało, że w okresach zatrudnienia od 1 stycznia 2009 r. do 17 października 2011 r. w (...) oraz od 19 października 2011 r. do 30 kwietnia 2020 r.
w (...) S.A. ubezpieczony w niektóre dni, przez co najmniej 8 godzin wykonywał prace spawalnicze w pomieszczeniach o małej kubaturze, czyli prace wymienione w pkt 28 załącznika nr 1 do ustawy pomostowej. W (...) ubezpieczony spawał filtrocyklony, maszyny młyńskie, szafy, śrutowniki, rury. Filtrocyklony miały średnicę około 1,5 – 2 metry oraz wysokość 2 – 3 metry. Były wykonane z metalu. W celu wykonania prac spawalniczych ubezpieczony musiał wejść do środka filtrocyklonów lub maszyn młyńskich. W spawanych pomieszczeniach nie było wentylacji. Z kolei w (...) S.A. do obowiązków ubezpieczonego należało spawanie konstrukcji stalowych o malej kubaturze, tj. „dziupli” i bębnów. Dziuple miały średnicę około 1,5 – 2 metry. Bębny miały około 1 metr średnicy i 3 metry długości. Należało pospawać je od środka i dopasować dno, tak żeby były zamknięte. Również w tym zakładzie spawane pomieszczenia nie posiadały wentylacji.

Uwadze Sądu nie uszło, że wyżej opisane prace ubezpieczony wykonywał
w poszczególne dniówki robocze, nie codziennie. Sąd wyjaśnia jednak, że przesłanka z art. 3 ust. 4 ustawy pomostowej nie jest tożsama z warunkiem, którym posługiwał się § 2 ust. 1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43 z późn. zm.). Pierwszy przepis wymaga tylko wykonywania pracy w szczególnych warunkach „w pełnym wymiarze czasu pracy”, wcześniejsza regulacja sankcjonowała natomiast pracę w szczególnych warunkach wykonywaną „stale i w pełnym wymiarze czasu pracy obowiązującym na danych stanowisku pracy”. Oznacza to, że „stałość” wykonywania pracy w szczególnych warunkach nie jest już zmienną określającą prawo do emerytury pomostowej.

Po drugie, w uchwale siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 18 maja 2022 r.,
III UZP 2/22, OSNP 2023 Nr 1, poz. 6, przesądzono, że nabycie prawa do emerytury pomostowej nie jest uzależnione od wykonywania, po dniu 31 grudnia 2008 r., pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przez okres przynajmniej jednego miesiąca (art. 4 pkt 6 ustawy). Stanowisko to zostało wprawdzie wyrażone w obliczu rozbieżności orzecznictwa Sądu Najwyższego co do konieczności przepracowania „przynajmniej jednego miesiąca” w szczególnych warunkach, to jednak odnosiło się do analogicznego stanu faktycznego. W sprawie tej ubezpieczony co do zasady wykonywał prace kierowcy samochodu ciężarowego, a jedynie w wybranych dniach „od 1 do 7 czerwca 2016 r., od 14 do 21 września 2016 r. oraz od 22 do 29 listopada 2016 r.” zajmował się przewozem towarów niebezpiecznych, czyli świadczył w pełnym wymiarze czasu pracy pracę określoną w poz. 10, załącznika nr 2 do ustawy pomostowej. W kontekście takiego stanu faktycznego Sąd Najwyższy podniósł, że „na przesłanki nabycia prawa do emerytury pomostowej należy patrzeć w sposób całościowy i umieszczać je w pewnym kontekście związanym z sytuacją życiową pracownika. Skupienie się jedynie na okresie wykonywania pracy przez ubezpieczonego po 31 grudnia 2008 r. i wyprowadzanie wniosków dotyczących warunków spełnienia przesłanek nabycia prawa do emerytury pomostowej, określonych
w art. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, powoduje zatracenie pewnego kontekstu, do którego uchwycenia konieczne jest szersze spojrzenie na cel wprowadzenia analizowanych przepisów.

Nie można bowiem tracić z pola widzenia, że samo wykonywanie pracy
w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze po 31 grudnia 2008 r. przez okres krótszy niż miesiąc nie spowoduje nabycia prawa do emerytury pomostowej. Niezbędne jest również spełnienie pozostałych przesłanek, w tym 15-letniego stażu pracy w warunkach szczególnych lub o szczególnym charakterze. Nie można skupiać się jedynie na tym, że praca szczególna po 31 grudnia 2008 r. przez okres krótszy niż miesiąc nie obciąża wystarczająco organizmu pracownika, aby przyznać mu emeryturę pomostową, bowiem jest zbyt krótkotrwała. Trzeba mieć na względzie, że jest to tylko końcowy okres pracy pracownika, dopełniający niejako jego wcześniejszą, wieloletnią pracę w warunkach szczególnie obciążających dla organizmu pracownika. Nawet to, że pewne prace nie są już uznawane za prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze (z różnych powodów, bowiem może to wynikać ze zmian w technologii, warunkach pracy dostępnych środkach bezpieczeństwa) nie powoduje, że możemy pominąć tę pracę wykonywaną w latach poprzednich, gdy była ona uznawana za pracę szczególną i skupić się jedynie na krótkotrwałym okresie pracy po 31 grudnia 2008 r.”

W uzupełnieniu, trzeba dodać, że wyrokiem z dnia 14 grudnia 2022 r., Sąd Najwyższy w sprawie III USKP 99/21 (LEX nr 3456245), w której doszło do wydania uchwały III UZP 2/22, oddalił skargę kasacyjną organu rentowego, czyli uznał za prawidłowe rozstrzygnięcie Sądu pierwszej instancji (zaakceptowane przez Sąd Apelacyjny), że ubezpieczonemu pracującemu w wybrane dni po 31 grudnia 2008 r. w szczególnych warunkach przysługuje prawo do emerytury pomostowej wobec spełnienia przesłanki z art. 4 pkt 6 ustawy.

Mając na uwadze przedstawione argumenty, należy stwierdzić, że pogląd organu rentowego, który odmówił uznania, że ubezpieczony po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w warunkach szczególnych, jest nietrafny. Ze zwrotu "w pełnym wymiarze czasu pracy", którym posługuje się art. 3 ust. 4 ustawy pomostowej, nie da się wyprowadzić wniosku o konieczności wykonywania pracy w szczególnych warunkach „codziennie
w okresie spornym”. Element „stałości” wykonywania pracy kwalifikowanej po dniu
31 grudnia 2008 r. nie ma charakteru normatywnego. Wystarczające jest, że ubezpieczony będzie pracował w szczególnych warunkach przez wybrane dniówki. Staje się to zrozumiałe, jeśli weźmie się pod uwagę, że określenie „w pełnym wymiarze czasu pracy” odnosi się do standardowej miary czasu pracy. Ów „wymiar” odwzorowywany jest sekwencjami przewidzianymi przez przepisy działu VI Kodeksu pracy. Praca w pełnym wymiarze czasu pracy, to praca przynajmniej przez 8 godzin na dobę, ale także przez przeciętnie 40 godzin pracy, w przeciętnie pięciotygodniowym tygodniu pracy, przypadającym w okresie rozliczeniowym. W rezultacie, jeśli przepis (art. 3 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych) nakazuje traktować za pracowników wykonujących prace w szczególnych warunkach wyłącznie pracowników realizujących po dniu wejścia w życie ustawy prace z ust. 1 ustawy w prace „w pełnym wymiarze czasu pracy”, to rozsądne jest przyjęcie, że warunek ten spełnia ubezpieczony, który przynajmniej przez jedną dniówkę (8 godzin na dobę) realizował wyłącznie prace wymienione w załączniku nr 1 i nr 2 do ustawy. Z pozycji tej przesłanki bez znaczenia pozostaje zjawisko „rozwarstwienia”, czyli sytuacja, w której ubezpieczony realizuje prace w szczególnych warunkach tylko w wybrane dni, a w pozostałe wykonuje czynności o charakterze niekwalifikowanym.

Sąd uznał więc, że ubezpieczony pracował w szczególnych warunkach w rozumieniu punktu 28 zał. nr 1 do ustawy o emeryturach pomostowych w (...) S.A. w T. i w (...) S.A. w T..

Wobec zatem faktu, że ubezpieczony spełnił przesłankę pracy w szczególnych warunkach po 31 grudnia 2008 r., a także pozostałe przesłanki uprawniające go do emerytury pomostowej, Sąd z mocy art. 477 ¹⁴ §2 k.p.c., zmienił zaskarżoną decyzję
i przyznał P. K. prawo do emerytury pomostowej od dnia 27 kwietnia 2024 r. (zgodnie z zgodnie z art. 129 ust. 1 ustawy o emeryturach i rentach z FUS
w zw. z art. 28 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych - punkt I sentencji wyroku).

Mając na uwadze, że ustalenie faktycznych warunków pracy ubezpieczonego zostało poczynione dopiero na etapie postępowania sądowego na podstawie dowodów, którymi organ rentowy nie dysponował ( zeznania świadków, dokumenty w aktach osobowych ubezpieczonego), Sąd nie stwierdził odpowiedzialności organu rentowego za nieustalenie ostatniej okoliczności niezbędnej do wydania decyzji na podstawie art. 118 ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS w zw. z art. 28 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych (punkt II sentencji wyroku).

Sędzia Danuta Domańska