Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 24 października 2024 roku

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący: Sędzia Danuta Domańska

po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 października 2024 roku w Toruniu

sprawy z odwołania P. S.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o należności z tytułu składek

na skutek odwołania P. S.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

z dnia 02 maja 2024 roku nr (...)

I.  oddala odwołanie;

II.  nie obciąża ubezpieczonego P. S. kosztami zastępstwa procesowego organu rentowego.

Sędzia Danuta Domańska

Sygn. akt IV U 647/24

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 2 maja 2024 r. nr (...) Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. – działając na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 oraz art. 32 ustawy z dnia 13 października1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2024 r., poz. 497), stwierdził, że P. S. jako osoba prowadząca działalność gospodarczą na dzień 12 lipca 2023 r. posiadał należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy, które wraz z należnymi odsetkami za zwłokę naliczonymi na 12 lipca 2023 r. wynosiły łącznie 12 255,81 zł, w tym:

1)  z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne w ramach zakresów numerów deklaracji 01 – 39:

Okres zaległości	Rodzaj należności	Termin płatności	Kwota należności	Kwota odsetek za zwłokę
2020 – 03	składka	10 – 04 – 2020	147,66 zł	53,00 zł
2020 - 04	składka	11 – 05 – 2020	915,46 zł	325,00 zł
2020 – 05	składka	10 – 06 – 2020	915,46 zł	319,00 zł
2020 – 06	składka	10 – 07 – 2020	915,46 zł	313,00 zł
2020 – 07	składka	10 – 08 – 2020	915,46 zł	306,00 zł
2020 – 08	składka	10 – 09 – 2020	915,46 zł	300,00 zł
2020 – 09	składka	12 – 10 – 2020	915,46 zł	294,00 zł
2020 – 10	składka	10 – 11 – 2020	915,46 zł	288,00 zł
2020 – 11	składka	10 – 12 – 2020	915,46 zł	282,00 zł
2020 - 12	składka	11 – 01 – 2021	915,46 zł	276,00 zł
2021 - 01	składka	10 – 02 – 2021	297,12 zł	87,00 zł
Łącznie zakres deklaracji i fundusz:			8 683,92 zł	2 843,00 zł

2)  z tytułu składek na Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy w ramach zakresów numerów deklaracji 01 – 39:

Okres zaległości	Rodzaj należności	Termin płatności	Kwota należności	Kwota odsetek za zwłokę
2020 – 03	składka	10 – 04 – 2020	12,39 zł	0,00 zł
2020 - 04	składka	11 – 05 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 05	składka	10 – 06 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 06	składka	10 – 07 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 07	składka	10 – 08 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 08	składka	10 – 09 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 09	składka	12 – 10 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 10	składka	10 – 11 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 – 11	składka	10 – 12 – 2020	76,84 zł	0,00 zł
2020 - 12	składka	11 – 01 – 2021	76,84 zł	0,00 zł
2021 - 01	składka	10 – 02 – 2021	24,94 zł	0,00 zł
Łącznie zakres deklaracji i fundusz:			728,89 zł	0,00 zł

W odwołaniu od powyżej decyzji ubezpieczony wniósł o jej zmianę i ustalenie, że nie posiadał zobowiązań za okres od marca 2020 r. do stycznia 2021 r. w opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy. W uzasadnieniu wskazał, że podleganie ubezpieczeniom społecznym nie jest przez niego kwestionowane, gdyż zostało prawomocnie rozstrzygnięte przez sądy. Wyjaśnił, że był zgłoszony do ubezpieczeń społecznych z tytułu stosunku pracy od 1 stycznia 2012 r. Następnie od 1 lutego 2015 r. został zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu uczestnictwa w spółce partnerskiej. Od 27 czerwca 2019 r. – w związku z ujawnioną chorobą serca (kardiomiopatia przerostowa z zawężeniem odpływu LK i wysokim gradientem spoczynkowym, dyslipidemia) ubezpieczony przebywał nieprzerwanie na zwolnieniu lekarskim. W tym czasie przeszedł zabieg wszczepienia kardiowertera defibrylatora ICD. Decyzją z 17 stycznia 2020 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do zasiłku rehabilitacyjnego od 25 grudnia 2019 r. do 19 grudnia 2020 r. W trakcie przebywania na świadczeniu rehabilitacyjnym ustał stosunek pracy ubezpieczonego. Decyzją z 23 marca 2021 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. W tej sytuacji - zdaniem ubezpieczonego - żądanie zapłaty składek we wskazanym wymiarze za okres od marca 2020 r. do stycznia 2021 r., tj. w okresie potwierdzonej niezdolności do pracy, jest niezgodne z prawem i wysoko krzywdzące.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o oddalenie odwołania oraz
o zasądzenie od ubezpieczonego kosztów postępowania sadowego według norm przepisanych wraz z odsetkami. W uzasadnieniu wskazał m. in., że nie kwestionuje faktu, że w okresie od 27 czerwca 2019 r. do 19 grudnia 2020 r. ubezpieczony pozostawał niezdolny do pracy. Okoliczność ta pozostaje jednak bez znaczenia dla obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne oraz Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy z tytułu prowadzenia działalności jako wspólnik spółki partnerskiej.

W piśmie z 2 sierpnia 2024 r. ubezpieczony wskazał, że nie kwestionuje, że nie dokonał zgłoszenia do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych
i wypadkowego oraz do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako partner w spółce partnerskiej. Wyjaśnił, że nie zrobił tego z powodu złego stanu zdrowia.

/ vide: - pismo - k. 29, 29v. akt/.

Sąd ustalił, co następuje:

W okresie od 1 stycznia 2012 r. do 26 marca 2020 r. P. S. był zatrudniony
w (...) sp. z o.o. na stanowisku radcy prawnego. Umowa została rozwiązana przez ubezpieczonego na podstawie art. 55 § 1 ¹ kp z uwagi ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków przez pracodawcę.

W okresie od 27 października do 2014 r. do 29 stycznia 2021 r. P. S. był partnerem w spółce (...) Radców Prawnych”.

Dowód: – dane z KRS – na stronie internetowej https://wyszukiwarka-krs.ms.gov.pl,

- umowy o pracę – k. 13, 16 akt IV Np 16/20,

- oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę – k. 29 akt IV Np 16/24,

- świadectwo pracy – k. 31 – 32 akt IV Np 16/20.

Po ustaniu stosunku pracy z (...) sp. z o. o. P. S. nie zgłosił się do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego, rentowych i wypadkowego, ani do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik spółki partnerskiej.

Okoliczności bezsporne.

Od 27 czerwca 2019 r. ubezpieczony stał się niedolny do pracy z powodów kardiologicznych. Od tego czasu nie wykonywał czynności na rzecz klientów spółki.

W okresie od 27 czerwca 2019 r. do 29 lipca 2019 r. ubezpieczony pobierał wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, od 30 lipca 2019 r. do 30 listopada 2019 r. zasiłek chorobowy, a od 26 grudnia 2019 r. do 19 grudnia 2020 r. świadczenie rehabilitacyjne. Świadczenie rehabilitacyjne przyznane zostało w związku z pracowniczym ubezpieczeniem chorobowym po ustaniu zatrudnienia.

Dowód: – wystawione zaświadczenia lekarskie – k. 8 akt sądowych,

- orzeczenia lekarzy orzeczników ZUS – k. 10 - 13 akt sądowych,

- decyzje o przyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego – k. 23 – 25 akt IV Np 16/20,

Decyzją z 23 marca 2021 r. organ rentowy przyznał ubezpieczonemu prawo do renty
z tytułu częściowej niezdolności do pracy od 20 grudnia 2020 r. do 28 lutego 2023 r. Następnie decyzją z 31 maja 2023 r. prawo do świadczenia zostało przyznane na dalszy okres od 1 marca 2023 r. do 31 maja 2026 r.

Ubezpieczony został także zaliczony do umiarkowanego stopnia niepełno­sprawności od dnia 30 sierpnia 2019r. do dnia 30 września 2025 r.

Dowód: – decyzja z 23.03.2021 r. – k. 14 akt sądowych,

- decyzja z 31.05.2023 r. – k. 84 akt IV U 896/21,

- orzeczenia o stopniu niepełnosprawności – k. 19 – 22 akt IV Np 26/20,

k. 87 akt IV U 896/21.

Decyzją z dnia 10 marca 2021 r. (...) Oddział w T. stwierdził, że P. S. ja­ko osoba prowadząca pozarolniczą działalność będąca wspólnikiem spółki partnerskiej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od
27 marca 2020 r. do 10 stycznia 2021 r.

Ubezpieczony zaskarżył decyzję organu rentowego. Wyrokiem z dnia 23 maja 2022 r. (IV U 603/21) Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił odwołanie. Apelacja ubezpieczonego została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku na mocy wyroku z dnia 12 lipca 2023 r. III AUa 1330/22.

Dowód: – decyzja z 10.03.2021 r. – k. 1 – 2 akt ZUS p. IV (załączonych do akt

IV U 603/21),

- odwołanie – k. 4 – 5 akt IV U 603/21,

- wyrok SO z 23.05.2022 r. wraz z uzasadnieniem – k. 84 – 88 akt IV U 603/21,

- apelacja – k. 92 – 93 akt IV U 603/21,

- wyrok SA z 12.07.2023 r. wraz z uzasadnieniem – k. 144 – 153 akt IV U 603/21.

Po uprawomocnieniu się decyzji z dnia 10 marca 2021 r. organ rentowy sporządził
z urzędu zgłoszenie P. S. do obowiązkowego ubezpieczenia emerytalnego, rentowych i wypadkowego od dnia 27 marca 2020 r. oraz korekty dokumentów rozliczeniowych za okres od marca 2020 r. do stycznia 2021 r. z przypisem składek na ubezpieczenia społeczne i Fundusz Pracy z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności.

Dowód: – ZUS ZUA – k. 6 akt ZUS p. II.

Decyzją z 12 marca 2021 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w T. na podsta­wie:



art. 13 ust. 1 pkt 2 i art. 22 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa odmówił ubez­pieczonemu P. S. prawa do świadczenia rehabilitacyjnego od
27 marca 2020 r. do 19 grudnia 2020 r.



art. 84 ust. 1, ust. 2 pkt 1, ust. 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 423), zwanej dalej „ustawą systemo­wą", zobowiązał wnioskodawcę P. S. do zwrotu nienależnie po­branego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego od 27 marca 2020 r. do
19 grudnia 2020 r. w kwocie 15.032,12 zł wraz z odsetkami od dnia do­ręczenia wnioskodawczy niniejszej decyzji do dnia zwrotu kwoty nienależnie pobranego świadczenia.

Ubezpieczony P. S. wniósł odwołanie od decyzji. Wyrokiem z dnia
27 marca 2024 r. (IV U 218/21) Sąd Rejonowy w Toruniu IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oddalił odwołanie. Apelacja ubezpieczonego została oddalona przez Sąd Okręgowy w Toruniu na mocy wyroku z dnia 30 września 2024 r., IV Ua 11/24.

Dowód: – decyzja z 12.03.2021 r. – w aktach ZUS p. IV (załączonych do akt IV U 603/21),

– wyrok SR z 27.03.2024 r. – k. 98 akt IV U 896/21.

Decyzją z dnia 22 czerwca 2021 r. organ rentowy stwierdził, że P. S. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność będąca wspólnikiem spółki partnerskiej podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 1 stycznia
2020 r. do 26 marca 2020 r. W uzasadnieniu wyjaśnił, że ubezpieczony m.in. od 1 lutego
2015 r. do 26 marca 2020 r. był zgłoszony jako pracownik w niepełnym wymiarze czasu pracy i od 1 stycznia 2019 r. otrzymywał wynagrodzenie zasadnicze 2.250 zł brutto miesięcznie do końca zatrudnienia. Od 1 stycznia 2020 r. nie miał więc zagwarantowanego minimalnego wynagrodzenia za pracę. Organ rentowy powołał się na treść art. 9 ust. 1 i 1a ustawy systemowej.

Ubezpieczony zaskarżył decyzję organu rentowego. Wyrokiem z dnia 15 maja 2024 r. (IV U 896/21) Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił odwołanie.

Dowód: - decyzja z 22.06.2021 r. – k. 22 – 23 akt ZUS p. III (załączonych do akt

IV U 986/21),

- wyrok SO z 15.05.2024 r. wraz z uzasadnieniem – k. 106 – 110 akt IV U 896/21.

W piśmie z 10 listopada 2023 r. organ rentowy poinformował ubezpieczonego
o nieopłaconych składkach nieobjętych układem ratalnym za okres od marca 2020 r. do stycznia 2021 r. Po rozliczeniu konta na dzień 10 listopada 2023 r. ustalono niedopłatę
8 115,86 zł wraz z odsetkami 3 077 zł.

W piśmie z 27 listopada 2023 r. P. S. zwrócił się do organu rentowego
o wydanie decyzji w sprawie ustalenia wymiaru składek za okres od 27 marca 2020 r. do
10 stycznia 2021 r. na dzień zakończenia postępowania sądowego w sprawie ustalenia podlegania ubezpieczeniom społecznym, tj. na dzień 12 lipca 2023 r. Jednocześnie ubezpieczony dokonał wpłat z tytułu składek.

W piśmie z 1 grudnia 2023 r. organ rentowy poinformował ubezpieczonego
o nieopłaconych składkach nieobjętych układem ratalnym za okres maj - czerwiec 2020 r., listopad 2020 r. – styczeń 2021 r. Po rozliczeniu konta na dzień 1 grudnia 2023 r. ustalono niedopłatę 2 386,45 zł wraz z odsetkami 917 zł.

W piśmie z 19 grudnia 2023 r. organ rentowy zawiadomił ubezpieczanego o wszczęciu z urzędu postępowania w sprawie określenia wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych na koncie płatnika składek P. S..
W załączniku do pisma organ rentowy zawarł szczegółowe zestawienie należności:

Okres zaległości	Rodzaj należności	Termin płatności	Kwota zaległości	Kwota odsetek za zwłokę
Zakres deklaracji: 01 – 39 Fundusz: Ubezpieczenia społeczne
2020 – 12	Składka	11 – 01 – 2021	364,49 zł	134,00 zł
2021 – 01	Składka	10 – 02 – 2021	297,12 zł	107,00 zł
Łącznie zakres deklaracji i fundusz:			661,61 zł	241,00 zł
Zakres deklaracji: 01 – 39 Fundusz: Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy (od 01.01.2019 r.) oraz Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych
2021 – 01	Składka	10 – 02 – 2021	24,94 zł	0,00 zł
Łącznie zakres deklaracji i fundusz:			24,94 zł	0,00 zł

Decyzją z 24 stycznia 2024 r. organ rentowy umorzył jako bezprzedmiotowe postępowanie w sprawie określenia na koncie dłużnika (...) wysokości należności z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych. W uzasadnieniu wskazał, ze 27 grudnia 2023 r. zostały dokonane wpłaty za okres 12/2020 na ubezpieczenia społeczne, które pokryły zadłużenie wykazane w piśmie z 19 grudnia 2023 r. W związku
z powyższym postępowanie umorzono, że względu na brak przedmiotu sprawy.

Ubezpieczony wniósł odwołanie od powyższej decyzji. Postępowanie toczyło się przed Sądem Okręgowym w Toruniu pod sygnaturą akt IV U 347/24. W toku postępowania,
2 maja 2024 r. organ rentowy wydał zaskarżoną w niniejszym postępowaniu decyzję wymiarową stwierdzając, że P. S. na dzień 12 lipca 2023 r. posiadał należności
z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy i Fundusz Solidarnościowy łącznie 12 255,81 zł. W uzasadnieniu decyzji organ rentowy wskazał, że należności wymienione w decyzji zostały spłacone wpłatą dobrowolną w dniu 27 grudnia 2023 r.

Postanowieniem z dnia 24 maja 2024 r. Sąd Okręgowy w Toruniu umorzył postępowanie w sprawie z odwołania ubezpieczonego od decyzji z 24 stycznia 2024 r. oraz oddalił wniosek organu rentowego o zasądzenie od ubezpieczonego kosztów procesu.

Dowód: - pismo z 10.11.2023 r. – k. 8 - 9 akt IV U 347/24,

- wniosek – k. 1 akt ZUS p. I,

- pismo z 1.12.2023 r. – k. 7 akt IV U 347/24,

- pismo z 19.12.2023 r. wraz z załącznikiem – k. 10 – 12 akt ZUS p. I,

- decyzja z 24.01.2024 r. – k. 13 akt ZUS p. I,

- odwołanie – k. 4 akt IV U 347/24,

- zaskarżona decyzja – k. 24 – 25 akt ZUS p. I, k. 1 – 4 akt ZUS p. II,

- postanowienie SO z 24.05.2024 r. – k. 24 akt IV U 347/24.

Sąd zważył, co następuje:

Powyższy stan faktyczny był bezsporny i znajdował potwierdzenie w przedłożonych aktach rentowych ubezpieczonego, aktach niniejszej sprawy oraz spraw IV U 603/21,
IV U 896/21, IV Np 16/20 i IV U 347/24.

Na wstępnie Sąd wskazuje, że organ rentowy domagał się sporządzenia uzasadnienia wydanego w przedmiotowej sprawie wyroku z 24 października 2024 r. w części,
tj. w zakresie rozstrzygnięcia o kosztach procesu (pkt II sentencji wyroku). Sąd doszedł do przekonania, że w celu wyczerpującego uzasadnienia rozstrzygnięcia w powyższym zakresie konieczne jest odniesienie się do całości przeprowadzonego w sprawie postępowania.

Mając powyższe na uwadze podnieść należy, że ubezpieczony nie kwestionował, iż
w spornym okresie podlegał obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu
i wypadkowemu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej jako wspólnik spółki partnerskiej. Twierdził natomiast, że żądanie zapłaty składek za okres od marca 2020 r. do stycznia 2021 r., tj. w okresie potwierdzonej niezdolności do pracy ubezpieczonego, jest niezgodne z prawem i wysoko krzywdzące. Argumentacja ubezpieczonego nie mogła podważyć zaskarżonej decyzji.

Przede wszystkim należy wskazać, że w myśl art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 497; dalej określana jako „ustawa”) obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. Obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby podlegające ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym (art. 12 ust. 1 ustawy).

Za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się też wspólnika jednoosobowej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej (art. 8 ust. 6 pkt 4 ustawy).

Okres podlegania obowiązkowi ubezpieczeń określa przepis art. 13 pkt. 4 ustawy, zgodnie z którym osoby prowadzące pozarolniczą działalność obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają w okresie od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone czy to pierwotnie na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej następnie zaś na podstawie
art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców.

Każda osoba objęta obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi podlega zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia. Obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych osób, o których mowa
w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 10, z zastrzeżeniem ust. 2, należy do tych osób (art. 36 ust. 1, ust. 3, ust. 4 ustawy).

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ubezpieczonych,
o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 i 5a, stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek, ogłoszonego w trybie art. 19 ust. 10 na dany rok kalendarzowy. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.( art. 18 ust. 8 ustawy).

Jednocześnie zgodnie z art. 18 ust. 9 ustawy za miesiąc, w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Natomiast podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie wypadkowe wskazanych osób, w myśl art. 20 ust. 1 ustawy, stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenie rentowe, z zastrzeżeniem ust.2.

W myśl art. 104 ust. 1 i art. 107 ust. 1 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 475 z późn. zm.) obowiązkowe składki na Fundusz Pracy, ustalone od kwot stanowiących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez stosowania ograniczenia, o którym mowa w art. 19 ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, wynoszących w przeliczeniu na okres miesiąca co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę opłacają osoby prowadzące pozarolniczą działalność za okres trwania obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego
i rentowych w trybie i na zasadach przewidzianych dla składek na ubezpieczenia społeczne.

W myśl zaś art. 32 ustawy do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Solidarnościowy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika oraz stosowania ulg
i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne.

Powyższe obowiązki płatnika, wynikają wprost z przepisów ustawy, nie ma zatem potrzeby nakładania na niego takiego obowiązku z drodze decyzji. Przepisy te mają charakter bezwzględnie obowiązujący.

Jak wyjaśniono w orzecznictwie Sądu Najwyższego, należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne wynikają ze zobowiązania powstającego z dniem zaistnienia zdarzenia, z którym przepisy prawa ubezpieczeń społecznych łączą powstanie takiego zobowiązania. Obowiązek obliczenia i opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne powstaje zatem z mocy samego prawa za każdy okres ubezpieczenia (miesiąc kalendarzowy), a ewentualna decyzja organu ubezpieczeń społecznych ustalająca wysokość zobowiązania składkowego lub zaległości z tytułu nieopłaconych w terminie zobowiązań składkowych (oraz wysokości odsetek) ma charakter wyłącznie deklaratoryjny. Oznacza to
w szczególności, że zaległości w opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne powstają każdorazowo w datach zaktualizowania się obowiązku obliczenia i opłacenia składki na ubezpieczenie społeczne w terminach określonych w przepisach prawa ubezpieczeń społecznych. Inaczej rzecz ujmując, nieopłacona w ustawowo określonym terminie składka na ubezpieczenie społeczne powoduje powstanie od tej daty zaległości składkowej z mocy samego prawa (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 października 2006 roku, I UK 126/06; wyrok Sądu Najwyższego z dnia 30 stycznia 2008 roku, I UK 187/07; uzasadnienie uchwały składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z 13 maja 2009 roku, I UZP 4/09).

W wyroku z 28 kwietnia 2021 r. (III USKP 49/21, OSNP 2022, nr 2, poz. 18)
Sąd Najwyższy wskazał, że „ zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia
13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (jednolity tekst: Dz.U z 2020 r., poz. 266 ze zm.; dalej jako ustawa systemowa), obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu
i rentowym oraz wypadkowemu podlegają, z zastrzeżeniem art. 8 i art. 9, osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami z nimi współpracującymi. W myśl art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Powyższe oznacza, że prowadzenie działalności gospodarczej na terenie Polski rodzi obowiązek opłacania składek na ubezpieczenia społeczne z mocy prawa. Do ustalenia podstawy wymiaru składek, a co za tym idzie - również ich wysokości w poszczególnych miesiącach, nie jest konieczne wydanie decyzji przez ZUS. Wysokość podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących działalność gospodarczą wynika bowiem z treści art. 18 ust. 8 ustawy systemowej, a obowiązek comiesięcznego rozliczenia i opłacenia składek przez płatnika - z art. 17 tej ustawy. Na podstawie art. 32 ustawy systemowej, do składek na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz na ubezpieczenie zdrowotne w zakresie: ich poboru, egzekucji, wymierzania odsetek za zwłokę i dodatkowej opłaty, przepisów karnych, dokonywania zabezpieczeń na wszystkich nieruchomościach, ruchomościach i prawach zbywalnych dłużnika, odpowiedzialności osób trzecich i spadkobierców oraz stosowania ulg i umorzeń stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące składek na ubezpieczenia społeczne. Płatnik w każdym miesiącu powinien zatem samodzielnie dokonać obliczenia i uiszczenia kwot należnych składek, a w razie nieopłacenia składek, na podstawie art. 83 ust. 1 pkt 3 ustawy systemowej Zakład Ubezpieczeń Społecznych jest uprawniony do wydania decyzji ustalającej wysokość zadłużenia.

W przypadku niewywiązania się przez płatnika składek ze swojego obowiązku, organ rentowy ma prawo do samodzielnego wydania stosownej decyzji ustalającej wysokość zaległych składek i wezwać do ich opłacenia a następnie do ściągnięcia ich w drodze egzekucji. Podstawę prawną stanowi tu z art. 83 ust 1 pkt 3 ustawy, zgodnie z którym ZUS wydaje decyzje w zakresie indywidualnych spraw dotyczących ustalania wymiaru składek
i ich poboru, a także umarzania należności z tytułu składek.

Zgodnie z art. 23 ust 1 ustawy, od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w ustawie dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa.

Przenosząc powyższe rozważania na grunt przedmiotowej sprawy wskazać należy, że decyzją z dnia 10 marca 2021 r. organ rentowy stwierdził, że P. S. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 27 marca
2020 r. do 10 stycznia 2021 r. Wyrokiem z dnia 23 maja 2022 r. (IV U 603/21) Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił odwołanie ubezpieczonego od powyżej decyzji. Następnie apelacja ubezpieczonego została oddalona przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku na mocy wyroku z dnia 12 lipca 2023 r., III AUa 1330/22. Z kolei decyzją z dnia 22 czerwca 2021 r. organ rentowy stwierdził, że P. S. podlega obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu od 1 stycznia 2020 r. do 26 marca 2020 r. Wyrokiem z dnia 15 maja 2024 r. (IV U 896/21) Sąd Okręgowy w Toruniu oddalił odwołanie ubezpieczonego od powyższej decyzji.

W myśl art. 365 § 1 k.p.c. orzeczenie prawomocne wiąże nie tylko strony i sąd, który je wydał, lecz również inne sądy oraz inne organy państwowe i organy administracji publicznej, a w wypadkach w ustawie przewidzianych także inne osoby.

Związanie stron, o którym mowa w powołanym przepisie, polega na związaniu tych osób dyspozycją zawartej w sentencji wyroku skonkretyzowanej, zindywidualizowanej
i trwałej normy prawnej wywiedzionej przez sąd z norm generalnych i abstrakcyjnych zawartych w przepisach prawnych. Inne sądy, organy państwowe oraz organy administracji publicznej, rozstrzygające w sprawach innych niż karne, są związane prejudycjalnie, czyli nie mogą dokonać odmiennej oceny prawnej roszczenia niż zawarta w prejudykacie, ale także nie mogą dokonać odmiennych ustaleń faktycznych.

Zatem skoro prawomocnie przesądzona została kwestia podlegania przez P. S. ubezpieczeniom społecznym z tytułu uczestnictwa w spółce partnerskiej to oczywistym następstwem tego stanu rzeczy było stwierdzenie w spornym okresie obowiązku opłacenia składek z tego tytułu. Brak było podstaw do zwolnienia ubezpieczonego z tego obowiązku.

Sąd zwraca uwagę, że zgodnie z treścią art. 18 ust. 9 ustawy za miesiąc,
w którym nastąpiło odpowiednio objęcie ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi lub ich ustanie i jeżeli trwały one tylko przez część miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zmniejsza się proporcjonalnie, dzieląc ją przez liczbę dni kalendarzowych tego miesiąca i mnożąc przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniu.

Z kolei zgodnie z treścią art. 18 ust. 10 ww. ustawy zasady zmniejszania najniższej podstawy wymiaru składek, o których mowa w ust. 9, stosuje się odpowiednio w przypadku niezdolności do pracy trwającej przez część miesiąca, jeżeli z tego tytułu ubezpieczony spełnia warunki do przyznania zasiłku.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych
z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2780) świadczenia pieniężne na warunkach i w wysokości określonych ustawą przysługują osobom objętym ubezpieczeniem społecznym w razie choroby i macierzyństwa określonym w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1230, 1429, 1672 i 1941).

Zgodnie z treścią art. 2a ust. 1 ww. ustawy świadczenia, o których mowa w art. 2 pkt 1, 2, 5 i 6, nie przysługują osobom prowadzącym pozarolniczą działalność i osobom z nimi współpracującym, osobom współpracującym z osobami fizycznymi, o których mowa w art. 18 ust. 1 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. - Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2023 r. poz. 221, 641, 803, 1414 i 2029), duchownym będącym płatnikami składek na własne ubezpieczenia,
w razie wystąpienia w dniu powstania prawa do świadczenia zadłużenia z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne na kwotę przekraczającą 1% minimalnego wynagrodzenia za pracę ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, do czasu spłaty całości zadłużenia.

Zgodnie z treścią art. 11 ust. 2 ustawy dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu podlegają na swój wniosek osoby objęte obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi, wymienione w art. 6 ust. 1 pkt 2, 4-5a, 7b, 8 i 10, tj. m. in. osoby prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą. Zgodnie z art. 8 ust. 6 pkt 4 tej ustawy za osobę prowadzącą pozarolniczą działalność uważa się wspólnika jednoosobowej spółki
z ograniczoną odpowiedzialnością oraz wspólników spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.

Z powyższych przepisów wynika, że aby spełnione zostały przesłanki z art. 18 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie wystarczy sama niezdolność ubezpieczonego do pracy. Konieczne jest również by z tytułu tej niezdolności ubezpieczony spełniał warunki do przyznania zasiłku. Ubezpieczony musiałby zatem być objęty dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym oraz opłacać z tego tytułu należne składki. Tymczasem P. S. w spornym okresie nie podlegał dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu jako wspólnik spółki partnerskiej, a świadczenie rehabilitacyjne zostało mu przyznane z tytułu pracowniczego ubezpieczenia chorobowego. Co więcej, prawomocną decyzją organu rentowego z 12 marca 2021 r. przesądzone zostało, że ubezpieczonemu nie przysługiwało prawo do świadczenia rehabilitacyjnego od 27 marca 2020 r. do 19 grudnia 2020 r., które uzyskał wcześniej z pracowniczego tytułu podlegania ubezpieczeniom społecznym.

W ocenie Sądu organ rentowy słusznie podnosi zatem, że w przypadku ubezpieczonego art. 18 ust. 10 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych nie ma zastosowania.

Analizując odwołanie od zaskarżonej decyzji i postawę ubezpieczonego w toku postępowania sądowego należy zauważyć, iż ubezpieczony akcentuje, że obowiązek opłacenia przez niego składek w okresie niezdolności do pracy jest sprzeczny z zasadami współżycia społecznego.

Odnosząc się do powyższej kwestii podkreślić należy, że obowiązek składkowy wynikający z mocy prawa jest bezwzględny i niezależny od sytuacji finansowej oraz osobistej zobowiązanego. Obowiązek ten jest nadto niezależny od uzyskiwania świadczeń w okresie ubezpieczenia, a tym samym nie można przyjąć, iż ewentualne niepobieranie jakichkolwiek profitów z ubezpieczenia społecznego winno skutkować zwolnieniem z opłacania składek. System ubezpieczeń społecznych nie jest systemem wymiany świadczeń finansowych (opłacanie składek w zamian za konkretne świadczenia) lecz systemem przymusowego (z mocy ustawy) zabezpieczenia społecznego, które może aktualizować się w określonych sytuacjach (nagłych z ubezpieczenia wypadkowego, chorobowego i macierzyńskiego bądź przyszłościowych z ubezpieczenia emerytalno-rentowego), lecz ich dotychczasowy brak nie zwalnia osoby ubezpieczonej z obowiązku opłacania składek.

W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 4 września 2014 roku (I UK 7/14, Lex nr 1511381) podkreślono, iż „Postępowanie w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych ma charakter rozpoznawczy i kontrolny. Pierwsza właściwość skupia uwagę na samodzielnej ocenie przesłanek warunkujących prawo do świadczenia, druga, ogniskuje się na ocenie zasadności rozstrzygnięcia dokonanego przez organ rentowy. Założenie przez sąd, że ubezpieczony nie spełnia jednego z kumulatywnych warunków uzasadniających przyznanie emerytury, zwalnia go od badania pozostałych. W tym wypadku funkcja kontrolna postępowania ma charakter dominujący, co oznacza, że sąd nie ma obowiązku realizować powinności rozpoznawczych, gdyż te w ostatecznym rozrachunku nie doprowadzą i tak do przyznania ubezpieczonemu świadczenia.”.

Oznacza to, iż przy ocenie, czy na stronie ciąży obowiązek opłacenia składek organ rentowy i sąd nie może uwzględniać innych przesłanek, aniżeli tych, które wymienił ustawodawca jako warunkujące powstanie tego obowiązku. W świetle obowiązujących przepisów obojętna dla powstania obowiązku opłacania składek jest sytuacja materialna
i życiowa osoby ubiegającej się o zwolnienie z opłacania składek. Stąd argumentacja powołująca niezdolność do pracy ubezpieczonego nie daje podstaw do uznania rozstrzygnięcia organu rentowego za wadliwe.

Odwołanie podlegało zatem oddaleniu, o czym orzeczono na podstawie
art. 477 ¹⁴ § 1 k.p.c. (punkt I sentencji wyroku).

Rozstrzygając o kosztach procesu Sąd nie uwzględnił wniosku organu rentowego
i orzekł na podstawie art. 102 k.p.c.

Stosownie do tego przepisu, w wypadkach szczególnie uzasadnionych sąd może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nie obciążać jej w ogóle kosztami. Wymaga podkreślenia, że art. 102 k.p.c. urzeczywistnia zasadę słuszności i jako wyjątkowy – stanowiący wyłom w zasadzie odpowiedzialności za wynik procesu – nie podlega wykładni rozszerzającej. Nie konkretyzuje on pojęcia „wypadki szczególnie uzasadnione”, toteż ich kwalifikacja należy do sądu. Ocena sądu jest suwerennym uprawnieniem jurysdykcyjnym, ma charakter dyskrecjonalny, oparty na swobodnym uznaniu, kształtowanym własnym przekonaniem, poczuciem sprawiedliwości oraz analizą okoliczności rozpoznawanej sprawy. Wprawdzie kwestia trafności jego zastosowania co do zasady może zostać objęta kontrolą innego składu Sądu drugiej instancji, niemniej jednak ewentualna zmiana zaskarżonego orzeczenia o kosztach powinna następować wyjątkowo i tylko wtedy gdy jest ono rażąco niesprawiedliwe (por. postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 2 czerwca 2010 r., I PZ 2/10, OSNAP 2011/23–24/297; z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012/7–8/98 i z dnia 15 lutego 2012 r., I CZ 165/11, LEX nr 1170214).

W piśmiennictwie wskazuje się przykłady szczególnych sytuacji uzasadniających skorzystanie z możliwości przewidzianej przez ten przepis, powołując się między innymi na znaczną zawiłość sprawy, wyjątkową sytuację osobistą lub majątkową strony, niemożność doprowadzenia do określonej sytuacji prawnej inaczej jak poprzez uzyskanie wyroku. Podkreśla się zarazem, że skorzystanie z przewidzianej w tym przepisie możliwości pozostawione zostało do uznania Sądu, który – mając na względzie całokształt okoliczności związanych z daną sprawą – powinien dokonać oceny, czy w danej sytuacji zasada słuszności przemawia za nie obciążaniem strony przegrywającej obowiązkiem zwrotu kosztów postępowania (zob. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 1975 r., III PZ 10/75, LEX nr 7745; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 13 października 1976 r., IV PZ 61/76, LEX nr 7856; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 16 lutego 1981 r., IV PZ 11/81, LEX nr 8307; postanowienie Sądu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 29 września 1998 r., III APz 29/98, OSA 2000/4/17).

Zastosowanie przez sąd art. 102 k.p.c. powinno być oceniane w całokształcie okoliczności, które uzasadniałyby odstępstwo od podstawowych zasad decydujących
o rozstrzygnięciu w przedmiocie kosztów procesu. Do kręgu tych okoliczności należą zarówno fakty związane z samym przebiegiem procesu, jak i fakty leżące na zewnątrz procesu zwłaszcza dotyczące stanu majątkowego (sytuacji życiowej). Okoliczności te powinny być oceniane przede wszystkim z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 14 stycznia 1974 r., II CZ 223/73, LEX nr 7379). Okoliczność, że powód mógł być subiektywnie przekonany o zasadności swojego roszczenia, które jednak ze względu na upływ terminu nie może być przez niego dochodzone na drodze sądowej, uzasadnia zastosowanie art. 102 k.p.c. (zob. wyrok Sądu Najwyższego
z dnia 20 grudnia 1979 r., III PR 78/79, OSP 1980/11/196; postanowienie SN z dnia 26 stycznia 2012 r., III CZ 10/12, OSNC 2012/7–8/98). Okolicznością uzasadniającą zastosowanie art. 102 k.p.c. może być także precedensowy charakter rozpoznawanej sprawy (por. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 29 sierpnia 1973 r., I PR 188/73, OSNC 1974/3/59; postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 7 grudnia 2011 r., II CZ 105/11, LEX nr 1102858).

W niniejszej sprawie Sąd uznał, że ubezpieczony znajduje się w trudnej sytuacji. Przedmiotowa sprawa dotyczy zaległości składkowych z tytułu prowadzenia działalności jako partner w spółce partnerskiej. W okresie objętym zaskarżoną decyzją stan zdrowia ubezpieczonego wynikający ze schorzeń kardiologicznych był bardzo zły. Ubezpieczony kolejno korzystał ze zwolnień chorobowych, świadczenia rehabilitacyjnego, a ostatecznie renty z tytułu częściowej niezdolności do pracy. Co więcej, w spornym okresie ubezpieczony nie wykonywał na rzecz spółki żadnych czynności i nie osiągał dochodów jako partner spółki partnerskiej. Obowiązek opłacania składek wynikał wyłącznie z posiadania przez niego statusu wspólnika spółki partnerskiej. Sąd zwrócił również uwagę, że oprócz zaległości objętych zaskarżoną decyzją ubezpieczony prawomocną decyzją z 12 marca 2021 r. został przez organ rentowy zobowiązany do zwrotu nienależnie po­branego świadczenia rehabilitacyjnego z funduszu chorobowego od 27 marca 2020 r. do 19 grudnia 2020 r.
w kwocie 15.032,12 zł wraz z odsetkami. W tej sytuacji obciążenie ubezpieczonego kosztami zastępstwa procesowego ZUS, zanadto pogorszyłoby jego sytuację finansową.

Sąd wziął również pod uwagę, że ubezpieczony działał w procesie w przeświadczeniu o słuszności swych żądań. Jak już zostało wskazane, w spornym okresie ubezpieczony
z uwagi na stan zdrowia nie wykonywał na rzecz spółki partnerskiej żadnych czynności. Nie osiągał też z tytułu prowadzenia działalności jako wspólnik tej spółki dochodów. W tej sytuacji za usprawiedliwione uznać można, że ubezpieczony stał na stanowisku, że obciążanie go składkami na ubezpieczenia społeczne za sporny okres jest niezgodne z zasadami współżycia społecznego. System ubezpieczeń społecznych ma skomplikowany charakter. Ubezpieczony nie musiał znać szczegółowych zasad dotyczących podlegania ubezpieczeniom społecznym i związanego z tym obowiązku opłacania składek. Nie zmienia tej oceny fakt, że ubezpieczony posiada wykształcenie prawnicze. Nie oznacza to bowiem automatycznie, że powinien dysponować szczegółową wiedzą w szczególnej dziedzinie prawa, jaką są przepisy dotyczące ubezpieczenia społecznego.

Wreszcie, Sąd wskazuje, że sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych są sprawami szczególnymi. Służą mianowicie zabezpieczeniu społecznemu ubezpieczonych. Traktowane są więc odrębnie, podobnie jak sprawy pracownicze, niż wszystkie inne sprawy cywilne. Są więc zwolnione w pierwszej instancji od opłat sądowych (art. 36 ustawy o kosztach sądowych), a wydatki w sprawie ponosi tylko Skarb Państwa (art. 98 i 96 ust. 1 pkt 4 ustawy o kosztach sądowych). Musi to więc mieć też odniesienie i do kwestii zwrotu kosztów procesu Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych. Tylko zatem, kiedy ubezpieczony
w sposób ewidentnie nieuzasadniony, z całą świadomością domaga się zmiany decyzji
w zakresie ubezpieczeń społecznych, powinien być obciążony zwrotem kosztów Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych, a już tym bardziej zwrotu kosztów zastępstwa procesowego. Jeżeli więc nakład fachowego pełnomocnika organu rentowego jest nieduży (w przedmiotowej sprawie ograniczony do sporządzenia odpowiedzi na odwołanie), tym bardziej należy mówić
o szczególnie uzasadnionym wypadku umożliwiającym odstąpienie od obciążania osoby odwołującej się, od kosztów zastępstwa prawnego organu rentowego. Gdyby przecież przyjąć inny punkt widzenia, to osoby starające się o świadczenia społeczne bałyby się ze względu na koszty „fachowych pełnomocników organu rentowego” składać odwołań od decyzji tych organów rentowych, a przecież oczywistym jest, że nie zawsze są prawidłowe. Tymczasem zauważyć należy, że ze względu na regulacje prawne i przekaz medialny odwołujący przekonani są, że sprawy o świadczenia społeczne są zupełnie wolne od jakichkolwiek dla nich kosztów.

Dlatego uznać należy, że w niniejszej sprawie istnieją szczególnie uzasadnione okoliczności pozwalające na zastosowanie przepisu art. 102 k.p.c. (punkt II sentencji wyroku).

Sędzia Danuta Domańska