Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 17 sierpnia 2018 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Danuta Jarosz-Czarcińska (spr.)

Sędziowie SSO Małgorzata Maleszka

SSR del. Jakub Litowski

Protokolant stażysta Bernadeta Rybicka

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 17 sierpnia 2018 r. w Toruniu

sprawy z powództwa J. M.

przeciwko Urzędowi Gminy w G. i Ś. (...)
w D. K.

o odszkodowanie

na skutek apelacji powódki J. M.

od wyroku Sądu Rejonowego w Grudziądzu – IV Wydziału Pracy

z dnia 28 maja 2018 r. sygn. akt IVP 61/18

I.  oddala apelację;

II.  nie obciąża powódki kosztami zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

/-/SSR (del.) Jakub Litowski /-/SSO Danuta Jarosz-Czarcińska /-/SSO Małgorzata Maleszka

IV Pa 42/18

UZASADNIENIE

Sąd Rejonowy w Grudziądzu wyrokiem zaocznym z dnia 28 maja 2018 r.:

1)  zasądził od pozwanego Ś. (...)w D. K. na rzecz powódki J. M. kwotę 4.160,00 zł (cztery tysiące sto sześćdziesiąt złotych) tytułem odszkodowania.

2)  zasądził od pozwanego Ś. (...)w D. K. na rzecz powódki J. M. kwotę 180 zł (sto osiemdziesiąt złotych) tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

3)  nakazał pobrać od pozwanego Ś. (...)w D. K. na rzecz Skarbu Państwa Sądu Rejonowego w Grudziądzu kwotę 208 zł (dwieście osiem złotych) tytułem opłaty od pozwu, od uiszczenia której powódka była zwolniona.

Oddalił natomiast powództwo przeciwko Urzędowi Gminy w G., nie obciążył powódki kosztami procesu. Wyrokowi nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie Sąd Rejonowy wskazał, że powódka J. M. wniosła pozew przeciwko Urzędowi Gminy w G. o odszkodowanie w wysokości 4.160,00 zł. Powódka wskazała, że złożyła oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków pracy doręczonym w dniu 6 lutego 2018 r. W piśmie z dnia 19 marca 2018 r. pełnomocnik powódki złożył wniosek o zasądzenie od pozwanej na rzecz powódki kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa adwokackiego i zgłosił wnioski dowodowe.

W odpowiedzi na pozew pozwany Urząd Gminy G. zgłosił zarzut formalny braku legitymacji biernej, którego skutkiem jest oddalenie w stosunku do niego powództwa. Pozwany wskazywał, że Ś. (...)w D. K. jest jednostką organizacyjną Gminy G., która nie posiada osobowości prawnej w rozumieniu prawa cywilnego, ale ma zdolność prawną w zakresie prawa pracy – art. 3 k.p. i zdolność procesową art. 460 § 1 k.p.c. Co do merytorycznych zarzutów pozwany wskazywał, że lakoniczny pozew uniemożliwia obronę racji przez pozwanego. Pozwany ostatecznie nie przedstawił argumentów merytorycznych, albowiem nie jest pracodawcą powódki.

W piśmie z dnia 30 marca 2018 r. powódka podtrzymywała powództwo i w oparciu o art. 194 § 1 k.p.c. wezwała do udziału w sprawie Ś. (...)w D. K.. W uzasadnieniu powódka polemizowała z argumentami pozwanego Urzędu Gminy w G. i z ostrożności procesowej zwróciła się z wnioskiem o zawezwanie do udziału w sprawie Ś. (...)w D. K..

Na rozprawie w dniu 19 kwietnia 2018 r. Sąd wydał postanowienie o wezwanie do udziału w sprawie w charakterze pozwanego Ś. (...) w D. K.. Odpis pozwu doręczono 14 maja 2018 r.

Na rozprawę w dniu 28 maja 2018 r. nie stawił się zawezwany Ś. (...)w D. K.. Sąd uznał, iż istnieją podstawy do wydania wyroku zaocznego, został wydany wyrok zaoczny. Wyrok zaoczny został doręczony Ś. (...). w dniu 1 czerwca 2018 r.

Sąd I instancji uznał, że powódka złożyła roszczenie o zapłatę odszkodowania w wysokości 4.160,00 zł nie zgadzając się z wypowiedzeniem warunków umowy o pracę przedstawionym pismem z dnia 6 lutego 2018 r. Zgodnie z art. 339 § 1 k.p.c. przesłankami dopuszczalności wydania wyroku zaocznego są niestawiennictwo pozwanego na posiedzeniu wyznaczonym na rozprawę, albo niebranie przez niego udział w rozprawie mimo stawienia się. Pozwany Ś. (...) w D. K. został prawidłowo o terminie rozprawy powiadomiony i doręczono odpis pozwu wraz z wyciągiem z protokołu rozprawy z dnia 19 kwietnia 2018 r. na rozprawę nie stawił się dopozwany.

Sąd I instancji przyjął za prawdziwe twierdzenia powódki i na tej podstawie wydał wyrok zaoczny. Zgodnie z art. 194 § 2 k.p.c. osoba wezwana do udziału w sprawie wskutek uwzględnienia wniosku zgłoszonego na podstawie § 1 „może za zgodą obu stron wstąpić na miejsce pozwanego, który wówczas będzie zwolniony z udziału w sprawie”. Gdy brak jest zgody stron na wstąpienie osoby wezwanej na miejsce pozwanego, wówczas należy przyjąć, że po stronie pozwanej występują dwa podmioty nie związane żadnym z wypadków współuczestnictwa o których stanowią art. 72 i 74 k.p.c. Taka sytuacja ma miejsce w niniejszym stanie faktycznym. Dlatego Sąd wyrokiem zaocznym oddalił powództwo wobec pozwanego co do braku legitymacji biernej. Stosownie do art. 98 k.p.c. obciążono dopozwanego kosztami procesu, w tym kosztami zastępstwa procesowego zgodnie z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz.U. 2016 r. poz. 1668 § 9 ust. 1 pkt 1) oraz ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych z dnia 28 lipca 2005 r. (Dz.U. 2018 r. poz. 300).

Powódka działająca przez pełnomocnika procesowego w apelacji od powyższego wyroku w części dotyczącej punktu 4 zarzucała nierozpoznanie istoty sprawy – naruszenie art. 2 pkt. 3 oraz art. 7 pkt 1. ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych poprzez ich błędną wykładnię polegającą na uznaniu, iż mocą wskazanych przepisów umowa zwarta z pracownikiem samorządowym przez podmiot inny niż wskazana w ustawie jednostka budżetowa podlega z mocy prawa przekształceniu w umowę łączącą pracownika z owym zakładem budżetowym.

Powódka wnosiła o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpatrzenia. W uzasadnieniu apelacji powódka podnosiła, że zarówno w umowie o pracę, jak i we wszystkich dokumentach następnych, jako pracodawca powódki – nie zaś jako podmiot działający w imieniu pracodawcy – wskazany był Urząd Gminy. Art. 7 ustawy o pracownikach samorządowych nie zawiera zaś mowy, sensem której byłaby konwalidacja zawartych z jego naruszeniem umów.

Pozwani działający przez pełnomocników procesowych na rozprawie przed Sądem Okręgowym w dniu 17 sierpnia 2018 r. wnieśli o oddalenie apelacji i zasądzenie kosztów zastępstwa procesowego za instancję odwoławczą.

Sąd Okręgowy zważył co następuje:

Apelacja powódki nie jest zasadna i nie zasługuje na uwzględnienie.

Strona wnosząca apelację powinna posiadać zarówno legitymację, jak i interes prawny w zaskarżeniu orzeczenia. Istnienie interesu prawnego w zaskarżeniu, określanego mianem gravamen, oznacza pokrzywdzenie strony orzeczeniem Sądu niższej instancji, przez które rozumie się całkowite bądź częściowe nieuwzględnienie żądań strony i uwidacznia się poprzez porównanie twierdzeń strony o przysługujących jej prawach z rozstrzygnięciem o tych prawach zawartym w orzeczeniu (zob. uzasadnienie postanowienia SN z dnia 8 kwietnia 1997 r., I CKN 57/97, OSNC 1997/11/166, Pr. Gosp. 1998/3/12, LEX nr 30899; postanowienie SN z dnia 5 września 1997 r., III CKN 152/97, LEX nr 50615; postanowienie SN z dnia 23 marca 2006 r., II CZ 22/06, LEX nr 196615; wyrok SN z dnia 8 grudnia 2009 r., I UK 195/09, LEX nr 577812).

Nie ulega przy tym wątpliwości, iż interesem prawnym objęte są roszczenia własne strony. W orzecznictwie nie budzi kontrowersji, iż współuczestnik sporu nie jest uprawniony do zaskarżenia orzeczenia w części w jakiej orzeczenie to dotyczy innego współuczestnika i strony przeciwnej (zob. uchwała siedmiu sędziów z dnia 12 czerwca 1967 r., III CZP 25/67, OSNCP 1968 nr 4, poz. 57; wyrok z dnia 5 listopada 1966 r., II CR 387/66, OSNCP 1967 nr 7-8, poz. 133; wyrok z dnia 4 września 1967 r., I PR 245/67, OSNCP 1968 nr 4, poz. 70; uchwała z dnia 22 kwietnia 1991 r. III CZP 34/91, OSNCP 1992 nr 2 poz. 24: uchwała z dnia 14 listopada 1991 r. III CZP 112/91, OSP 1992 nr 7-8, poz. 169; wyrok z dnia 24 czerwca 1998 r., I PKN 169/98, OSNAPiUS 1999 nr 13, poz. 423).

Brak interesu prawnego w zaskarżeniu wyroku sądu I instancji zachodzi także, gdy wyrok formalnie dotyczy skarżącego, który jednak nie ma obiektywnej potrzeby zmiany lub uchylenia zaskarżonego orzeczenia. Sąd Najwyższy w uchwale składu 7 sędziów z dnia 15 maja 2014 r. (III CZP 88/13, Biul. SN 2014, Nr 5, s. 9) wskazał, że: ”pokrzywdzenie orzeczeniem ( gravamen) jest przesłanką dopuszczalności środka zaskarżenia, chyba że interes publiczny wymaga merytorycznego rozpoznania tego środka i nadał jej moc zasady prawnej”. W kolizji z interesem publicznym pozostają orzeczenia wydane w postępowaniach dotkniętych nieważnością, a więc z takim naruszeniem przepisów, które podważa stabilność orzeczeń sądowych. Z tego względu sąd II instancji , a także Sąd Najwyższy w granicach zaskarżenia biorą z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania (art. 378 § 1 i art. 398 ¹³ § 1 KPC), która jest także jedną z publicznoprawnych przesłanek wniosku o przyjęcie skargi kasacyjnej do rozpoznania (art. 398 ⁹ § 1 pkt 3 KPC). Pokrzywdzenie orzeczeniem ( gravamen) zachodzi wtedy, gdy zaskarżone orzeczenie jest obiektywnie w sensie prawnym niekorzystne dla skarżącego, gdyż z punktu widzenia jego skutków związanych z prawomocnością materialną skarżący nie uzyskał takiej ochrony prawnej, którą zamierzał osiągnąć przez procesowo odpowiednie zachowanie w postępowaniu poprzedzającym wydanie orzeczenia (żądanie oddalenia powództwa), a w razie jego braku zaskarżone orzeczenie (np. wyrok zaoczny, nakaz zapłaty) per se wywołuje takie skutki. Gravamen, będąc warunkiem istnienia interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia, jest przesłanką dopuszczalności środka zaskarżenia, chyba że interes publiczny wymaga merytorycznego rozpoznania tego środka.

Powódka wniosła apelację od wyroku Sądu Rejonowego w punkcie oddalającym powództwo w stosunku do Urzędu Gminy G.. Powódka nie zaskarżyła wyroku w zakresie odnoszącym się do innego współuczestnika. Argumentacja podniesiona w apelacji zmierzała do uzyskania orzeczenia pozbawiająca współpozwanego legitymacji biernej do występowania w niniejszej sprawie i przyznania jej Urzędowi Gminy, a na rozprawie przed Sądem Okręgowym domagała się drugiego odszkodowania od Urzędu Gminy.

Wbrew twierdzeniom apelującej Sąd Rejonowy prawidłowo uznał, że Urząd Gminy w G. nie ma legitymacji biernej do występowania w tym procesie po stronie pozwanej.

Ś. (...)w D. K. został utworzony na podstawie Uchwały Nr VI/38/15 Rady Gminy G. z 30 marca 2015 r. W tej samej uchwale nadano mu Statut. Jest on jednostką organizacyjną Gminy, działającą w formie jednostki budżetowej na podstawie statutu. W świetle art. 2 pkt 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1260 j.t.) oznacza, iż jest on też pracodawcą dla zatrudnionych tam pracowników, nie wyłączając kierownika.

Zgodnie z § 7 statutu Ś. (...)w D. K.– Domem kieruje – kierownik, wobec którego czynności z zakresu prawa pracy wykonuje Wójt Gminy G..

Powódka została zatrudniona na stanowisku Kierownika Ś. (...)w D. K. od dnia 2 września 2016 r.

Umowę o pracę zawarł z powódką Wójt Gminy i faktycznie w druku umowy określono, iż jest to umowa pomiędzy Urzędem Gminy w G. a powódką. Powódka jednakże nie świadczyła pracy w Urzędzie Gminy lecz w Ś. D. S. Zatem błędny zapis w umowie o pracę nie spowodował, że łączyła powódkę umowa o pracę z Urzędem Gminy, skoro wykonywała pracę w Ś. D. S.

Wniosek taki wypływa z art. 3 k.p. zgodnie z którym prawodawcą jest jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników. Przepisy prawa pracy przyznają więc podmiotowość prawną (w stosunkach prawno - pracowniczych) nie tylko osobom prawnym lub fizycznym, ale także tym jednostkom organizacyjnym, które w ogólnym obrocie cywilnoprawnym mogłyby mieć co najwyżej status statio fisci. Wskazane jednostki organizacyjne uważa się za pracodawcę także w stosunku do osób które nimi kierują (Patrz: np. Wyrok SN z 4 stycznia 2008 r. I PK 187/07, LEX nr 375669;).

Wprawdzie w takiej sytuacji kompetencje do jego zwalniania i zatrudniania lub wydawania poleceń będzie posiadała określona osoba (podmiot) spoza danej jednostki organizacyjnej (art. 7 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych), jednak nie stanie się ona przez to pracodawcą osób, względem których wykonuje czynności z zakresu prawa pracy (podobnie, jak pracodawcą nie staje się podmiot zarządzający jednostką, który tylko reprezentuje ją w stosunkach pracy łączących jednostkę z jej pracownikami).

Trzeba zatem odróżnić podmioty zatrudniające (mające pozycję pracodawców) od podmiotów, które jedynie w imieniu pracodawcy dokonują pewnych czynności z zakresu prawa pracy. Na potrzeby przeprowadzenia takiej dywersyfikacji wskazuje chociażby treść art. 3 i 3 ¹ k.p., które wyraźnie oddzielają podmioty zatrudniające od podmiotów, które pracodawców wyłącznie reprezentują.

Kierując się powyższymi rozważeniami trzeba przyjąć, że powódkę nie łączył stosunek pracy z Wójtem Gminy G. ani z Urzędem Gminy G. lecz ze Ś. (...)w D. K.. Z tego też względu legitymację bierną w tym procesie ma Ś. (...)w D. K.. Dlatego skierowanie roszczeń przeciwko Urzędowi Gminy w G., tj. podmiotowi nie posiadającemu legitymacji procesowej, musiało ulec oddaleniu. Oceny tej nie zmienia błędy zapis w umowie w świetle niespornych twierdzeń, że powódka świadczyła pracę jako kierownik Ś. (...).

Żądanie zaś drugiego odszkodowania od Urzędu Gminy stanowi nadto nadużycie prawa i świadczy o tym, iż powódka jako kierownik jednostki organizacyjnej Urzędu Gminy nie zapoznała się nawet ze statutem tej jednostki.

Mając na uwadze powyższe apelacja powódki na mocy art. 385 k.p.c. została oddalona.

Sąd Okręgowy na podstawie art. 102 k.p.c. nie obciążył powódki kosztami zastępstwa procesowego za instytucję odwoławczą mimo, iż powódkę reprezentował pełnomocnik procesowy, z uwagi na błędy zawarte w umowie o pracę co spowodowało, iż sprawa miała mało jasny charakter.

/-/SSR(del. Jakub Litowski) /-/SSO Danuta Jarosz- Czarcińska /-/SSO Małgorzata Maleszka