Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

UZASADNIENIE

21 grudnia 2023 roku Bank (...) Spółka Akcyjna z siedzibą w W. wniósł pozew przeciwko M. K. (1) i J. K. (1), w którym żądał:

1.  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kwoty 149.344,04 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 15 grudnia 223 r. do dnia zapłaty, tytułem zwrotu świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej (jako świadczenia nienależnego);

2.  zmiany wysokości (ukształtowanie) dochodzonego przez powoda w pkt 1 świadczenia w walucie polskiej w kwocie 149.344,04 zł poprzez poddanie należności banku od strony pozwanej z tytułu rozliczenia nieważności bądź bezskuteczności umowy nr (...) z dnia 31 marca 2005 r. waloryzacji sądowej w ten sposób, że poza roszczeniem o zwrot środków wypłaconych przy uruchomieniu kredytu w ich nominalnej wysokości powodowi przysługuje dodatkowe świadczenie w postaci kwoty 32.317,69 zł wynikające z istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza,

3.  zasądzenia od pozwanych solidarnie na rzecz powoda kwoty 32.317,69 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się wyroku w niniejszej sprawie do dnia zapłaty stanowiącej dodatkową kwotę (ponad wskazaną w pkt 1 powyżej), o którą należy zwaloryzować roszczenie o zwrot świadczenia w postaci kapitału kredytu wypłaconego stronie pozwanej,

4.  zasądzenia solidarnie od pozwanych na rzecz powoda kosztów postępowania sądowego.

W uzasadnieniu pozwu strona powodowa podała, że strony zawarły umowę kredytu. Pozwani wystąpili przeciwko bankowi z pozwem o uznanie za bezskuteczną umowy kredytu. Jako podstawę prawną roszczenia głównego powód wskazał przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu oraz art. 358 ¹ § 3 k.c. w zakresie roszczeń waloryzacyjnych (k. 4-16).

Pismem z dnia 1 lutego 2024 r. powód cofnął powództwo w niniejszej sprawie w zakresie całości żądania z pkt 2 petitum pozwu z dnia 15.12.2024 r., tj. w zakresie roszczenia waloryzacyjnego i wniósł w tym zakresie o umorzenie postępowania i zwrot opłaty od pozwu w wysokości 1.616 zł (k. 45). Pismem z dnia 17 kwietnia 2024 r. powód doprecyzował pismo z dnia 1 lutego 2024 r. wskazując, iż cofa powództwo w zakresie żądania pozwu z pkt 2 i 3 petitum pozwu (k. 56).

W odpowiedzi na pozew pozwani M. K. (1) i J. K. (1) wnieśli o oddalenie powództwa w całości oraz o zasądzenie na swoją rzecz kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego wg norm prawem przepisanych. Zdaniem pozwanych powództwo jest bezpodstawne. Co do roszczenia o zwrot kapitału kredytu pozwani podnieśli zarzut przedawnienia roszczenia, którego bieg rozpoczął się z datą wypłaty kredytu. Ponadto pozwani podnieśli zarzut potrącenia dochodzonego pozwem zwrotu kapitału kredytu z wierzytelnością pozwanych. Z kolei roszczenie powoda o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału nie ma podstaw prawnych i jest nieudowodnione, a ponadto jego dochodzenie jest sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Nie zachodzą również ustawowe przesłanki do sądowej waloryzacji roszczenia o zwrot kapitału kredytu (k. 58 – 68v).

Powód w piśmie z dnia 17 maja 2024 r. wskazał, że w zakresie podniesionego przez pozwanych zarzutu potrącenia, powód nie uznaje skuteczności oświadczenia o potrąceniu (k. 110 – 111).

Postanowieniem z dnia 8 lipca 2024 r. sąd umorzył postępowanie w części tj. w zakresie żądań ukształtowania i zapłaty zawartych w punktach II i III pozwu (k. 113).

Sąd ustalił, co następuje:

31 marca 2005 roku J. i M. K. (2) zawarli z (...) Bankiem (...) S.A. z siedzibą w W. umowę kredytu (...) hipoteczny nr (...)w wysokości 58.440,00 CHF. Bank wypłacił kredytobiorcom kredyt w wysokości 149.344,04 zł.

Dowody :

- umowa kredytu z 31.03.2005 r. (k. 25 – 27v),

- zaświadczenie banku (k. 28 – 29v).

M. i J. K. (2) wnieśli przeciwko (...) Bank (...) S.A. z siedzibą w W. pozew z dnia 16 września 2021 r. o zapłatę kwoty 139.781,21 zł, powołując się na bezskuteczność części postanowień umownych dotyczących indeksacji kredytu do CHF oraz o ustalenie nieistnienia zawartej umowy kredytu. Sprawa toczyła się pod sygn. akt I C 2029/21 Sądu Okręgowego w Toruniu, który w wyroku uwzględnił żądanie główne w całości i zasądził na rzecz J. i M. K. (1) kwotę 139.781,21 zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie liczonymi od kwot: 117.064,88 zł od 17 czerwca 2020 roku do dnia zapłaty i 22.716,33 zł od 27 października 2021 r. do dnia zapłaty. Powyższy wyrok uprawomocnił się 14 listopada 2023 roku. Sąd Apelacyjny w Gdańsku w sprawie o sygn. akt I ACa 223/23 oddalił apelację banku.

Okoliczności bezsporne i dowody :

- pozew w sprawie o sygn. akt I C 2029/21 Sądu Okręgowego w Toruniu, (k. 80 - 94), wydruk wyroku z dnia 9 listopada 2022 r/ w sprawie I C 2029/21 Sądu Okręgowego w Toruniu (k. 38), wydruk wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 14 listopada 2023 r. I ACa 223/23 wraz z uzasadnieniem (k. 39 – 43).

W okresie od dnia 16 maja 2005 r. do dnia 15 listopada 2023 r. M. i J. K. (2) zapłacili na rzecz banku tytułem nieważnej umowy kwotę 206.807,47 zł. Wezwaniem do zapłaty z dnia 24 listopada 2023 r. powód wezwał pozwanych do zapłaty kwoty 149.344,04 zł w terminie 1 miesiąca od doręczenia. Pozwani odebrali wezwanie w dniu 11 grudnia 2023 r. Pismem z 1 grudnia 2023 roku pozwani wezwali bank do zapłaty kwoty 32.382,91 zł tytułem nienależnie pobranych świadczeń za okres od 16 maja 2005 r. do dnia 15 września 2009 r. oraz kwoty 35.946,10 zł w okresie od dnia 15 lipca 2021 r. do dnia 15 listopada 2023 r. w terminie 7 dni od odbioru wezwania. Bank odebrał wezwanie powodów w dniu 6 grudnia 2023 r.

Dowody :

- zaświadczenia o poniesionych kosztach kredytu (k. 28 – 29v, 74 – 78v),

- wezwanie do zapłaty z dnia 24 listopada 2023 r. (k. 30 - 31), śledzenie przesyłki (k. 32 – 33),

- wezwanie do zapłaty z dnia 1 grudnia 2023 r. (k. 96 – 96v), śledzenie przesyłki (k. 100 – 101).

Pismem z 21 grudnia 2023 roku M. K. (1) i J. K. (1) złożyli (...) Bankowi (...) S.A. oświadczenie o potrąceniu wierzytelności banku z tytułu wypłaconego kapitału kredytu w kwocie 149.344,09 zł z przysługującą im wierzytelnością wobec banku w łącznej wysokości 68.329,01 zł, na którą składały się kwoty:

- świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytu w okresie od 16.05.2006 r. do 15.09.2009 r. (kwota 32.382,91 zł),

- świadczenia na podstawie nieważnej umowy kredytu w okresie od 15 lipca 2021 r. do 15 listopada 2023 r. (kwota 35.946,10 zł).

Powód odebrał powyższe oświadczenie 28 grudnia 2023 roku.

Dowody :

- oświadczenie o potrąceniu z 21.12.2023 r. z potwierdzeniem nadania oraz potwierdzeniem odbioru (k. 103 - 106).

W odpowiedzi na wezwanie do zapłaty z dnia 1 grudnia 2023 r. powód wskazał, że kwota w wysokości 68.329,01 zł została wypłacona w dniu 22 grudnia 2023 r. na rachunek wskazany w wezwaniu. W dniu 21 grudnia 2023 r. powód odnotował wpłatę pozwanych w wysokości 81.015,08 zł.

Dowód :

- pismo powoda z dnia 22 grudnia 2023 r. (k. 102)

Sąd zważył, co następuje:

W pierwszej kolejności odnieść należało się do wniosku powoda o zawieszenie niniejszego postępowania. Sąd oddalił wniosek pozwanego o zawieszenie postępowania na podstawie art. 177 § 1 pkt 1 k.p.c. ze względu na rozważanie przez powodowy bank wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku w sprawie o sygn. akt I ACa 223/23. Wyrok w sprawie z powództwa M. i J. K. (1) jest prawomocny. Bez względu na to, jaki wyrok Sądu Najwyższego zapadnie, nie będzie miał on wpływu na niniejszą sprawę. Uwzględnienie skargi kasacyjnej banku skutkowałoby tym, że umowa kredytu byłaby ważna, a pozwanym nie należałby się zwrot jakichkolwiek świadczeń od banku. Natomiast roszczenia banku dochodzone w niniejszym procesie wynikają z nieważności umowy i nie przysługiwałyby bankowi w przypadku uznania umowy za ważną.

Przedstawiony powyżej stan faktyczny sąd ustalił na podstawie dokumentów wymienionych w poprzedniej części uzasadnienia oraz na podstawie przesłuchania pozwanych M. i J. K. (1).

Dokumenty stanowiące podstawę ustaleń faktycznych nie były kwestionowane przez strony i stanowiły wiarygodne środki dowodowe. Pozostałe dokumenty nie miały istotnego znaczenia dla rozstrzygnięcia sprawy.

Przesłuchanie pozwanych dotyczyło okoliczności bezspornych między stronami i zasługiwało na walor wiarygodności.

Ustalony przez sąd stan faktyczny można było uznać za bezsporny.

Przechodząc do roszczeń zgłoszonych przez stronę powodową, w przypadku ustalenia nieważności umowy kredytu za bezsporny uznać należy obowiązek zwrotu przez kredytobiorców kapitału udzielonego przez bank kredytu.

Sąd nie podzielił podniesionego przez pozwanych zarzutu przedawnienia roszczenia o zwrot kapitału kredytu. W przypadku nieważnych umów kredytowych z udziałem konsumentów to od kredytobiorców zależy, czy będą domagać się ustalenia nieważności całej umowy, czy też utrzymania jej i dalszego obowiązywania z zachowaniem klauzul abuzywnych (tak wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 3 października 2019 roku w sprawie C-260/18, K. D. i J. D. przeciwko Raiffeisen Bank (...), pkt 62 i 68, SIP Legalis). Wobec powyższego roszczenie banku o zwrot kapitału kredytu nie może stać się wymagalne, dopóki kredytobiorca nie oświadczy wyraźnie, że jego wolą jest ustalenie nieważności umowy. Do tego czasu bank nie może domagać się od kredytobiorcy zwrotu jakichkolwiek świadczeń uiszczonych w wykonaniu umowy. Z tego powodu roszczenie banku o zwrot kapitału kredytu nie mogło stać się wymagalne z dniem wypłaty kapitału kredytu przez bank. W przypadku zawartej między powodem a pozwanymi umowy kredytu 31 marca 2005 roku kredytobiorcy po raz pierwszy wyrazili swoją wolę ustalenia nieważności całej umowy kredytu w piśmie procesowym z 16 września 2021 roku w sprawie toczącej się z ich powództwa (k. 80 – 93v). Dopiero wraz z doręczeniem odpisu pozwu bank mógł domagać się od pozwanych zwrotu kwoty udzielonego kredytu (art. 455 k.c. w zw. z art. 120 § 1 k.c.). Skoro pozew został wniesiony do sądu w 2021 roku, nie upłynął trzyletni termin przedawnienia roszczenia banku.

Pomimo to roszczenie powoda o zwrot kapitału kredytu było bezzasadne. Nie ulega wątpliwości, że pozwanym przysługiwało roszczenie o zwrot wszystkich świadczeń uiszczonych na rzecz banku w wykonaniu nieważnej umowy. W ocenie sądu wierzytelność banku wobec pozwanych o zwrot kapitału kredytu została skutecznie potrącona z wierzytelnością pozwanych wobec banku oświadczeniem z dnia 21 grudnia 2023 roku (k. 103 - 104). Obie wierzytelności były w tej dacie wymagalne i mogły być dochodzone przed sądem. Zarówno powód, jak i pozwani wcześniej wezwali się wzajemnie do zwrotu świadczeń dokonanych na podstawie nieważnej umowy. Spełnione zostały więc wszystkie ustawowe przesłanki skutecznego potrącenia wierzytelności (art. 498 § 1 k.c. i art. 499 k.c.). W związku z dokonanym potrąceniem wierzytelność powodowego banku o zwrot kwoty 149.344,09 zł tytułem udostępnionego kapitału kredytu uległa umorzeniu do wysokości 81.015,08 zł (art. 498 § 2 k.c.). Pozwani ww. kwotę uiścili na rzecz powoda, a ich wpłata została zaksięgowana w dniu 21 grudnia 2023 r. (k. 102). Mając na uwadze powyższe, wierzytelność powoda o zwrot wypłaconego kapitału została umorzona w całości.

Wobec powyższych uwag, na podstawie art. 405 k.c. w zw. z art. 410 § 1 k.c. rozumianych a contrario, sąd oddalił powództwo w całości, o czym orzekł w punkcie I. sentencji wyroku.

O kosztach procesu w punkcie II. wyroku sąd orzekł na zasadzie art. 98 k.p.c. w zw. z art. 99 k.p.c. Pozwani wygrali niniejszą sprawę w całości, w związku z czym należał się im zwrot wszystkich poniesionych kosztów procesu, na które składały się wynagrodzenie pełnomocnika będącego adwokatem w 5400 zł i opłaty skarbowe od pełnomocnictw w kwocie 34 zł.

ZARZĄDZENIE

1)  odnotować sporządzenie projektu uzasadnienia przez asystentkę sędziego Darię Niewiadomską i akceptację przez sędziego;

2)  odpis wyroku wraz z uzasadnieniem doręczyć pełnomocnikom stron;

3)  przedłożyć z wpływem lub za 3 tygodnie wraz z potwierdzeniami odbioru.

T., 23.12.2024 r.