Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 16 maja 2024 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

Przewodnicząca Sędzia SO Joanna Grzempka

Protokolant sekr. sąd. Natalia Kuc

po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2024 r. w Toruniu na rozprawie

sprawy z powództwa (...) spółki akcyjnej w W.

przeciwko P. K.

o zapłatę

1.  umarza postępowanie w zakresie żądania zawartego w pkt. II pozwu;

2.  oddala powództwo w pozostałym zakresie;

3.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego 10.817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaście złotych) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego wyroku do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 3655/23

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 1 grudnia 2023 r. skierowanym przeciw P. K. powód (...) spółka akcyjna w W. domagał się:

I.  zasądzenia 422.500 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 20 września 2023 r. do dnia zapłaty stanowiącej równowartość kapitału wypłaconego powodowi na podstawie umowy nr (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych (...) waloryzowany kursem CHF

II.  zmiany wysokości świadczenia ten sposób, że kwota należności banku od pozwanego z tytułu nieważności lub bezskuteczności umowy o kredytu nr (...) z dnia 25 czerwca 2008 r. powinna być poddana waloryzacji sądowej i w konsekwencji o zasądzenie 70.682,72 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia wydania wyroku do dnia zapłaty

Powód wskazał, że strony zawarły w dniu 25 czerwca 2008 r. umowę (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mPlan waloryzowany kursem CHF, na mocy której bank wypłacił pozwanemu kapitał w wysokości 422.500 zł. Obecnie powód wnosi o uznanie tej umowy za nieważną (w sprawie o sygn. akt XXVIII C 5345/21 Sądu Okręgowego w Warszawie), a w razie uwzględnienia powództwa będzie ona podlegała zwrotowi na rzecz kredytobiorcy. Powód wniósł również o zawieszenie postępowania do czasu rozstrzygnięcia wskazanej wyżej sprawy z powództwa kredytobiorcy.

Pozwany wniósł o oddalenie powództwa w całości, a także o oddalenie wniosku o zawieszenie postępowania. Podniósł zarzut przedawnienia roszczeń banku, a także zarzut potrącenia , wskazując, że pozwem z dnia 22 lipca 2020 r. domagał się zasądzenia od banku 108.143,69 zł i 59.003,36 CHF tytułem świadczeń spełnionych na mocy przedmiotowej umowy, , a roszczenie to zostało uwzględnione wyrokiem SO w Warszawie z 4 stycznia 2024 r. w sprawie XXVIII 5345/21. Ponadto wskazał, że wpłacił na rzecz banku łączna kwotę 445.022,08 zł, obejmującą 124.022,08 zł orz 84.376,41 CHF, co wynika z zaświadczenia banku.

Pismem z dnia 25 marca 2024 r. powód cofnął powództwo w zakresie pkt II pozwu (roszczenie o waloryzację). W pozostałym zakresie wskazał, że zarzut przedawnienia roszczenia banku jest bezpodstawny, a zarzut potrącenia – bezskuteczny z uwagi na brak spełnienia przesłanki wymagalności wzajemnych wierzytelności.

Sąd ustalił i zważył, co następuje.

Dnia 25 czerwca 2008 r. pozwany jako kredytobiorca zawarł z pozwanym bankiem umowę (...) o kredyt hipoteczny dla osób fizycznych mPlan waloryzowany kursem CHF, na mocy której bank wypłacił mu kapitał w wysokości 422.500 zł.

Pismem z dnia 11 sierpnia 2023 r. doręczonym 19 sierpnia 2023 r. bank wezwał powoda do zwrotu powyższej kwoty w terminie miesiąca od dnia doręczenia pisma

Przed Sądem Okręgowym w Warszawie w sprawie XXVIII 53485/21 pozwany wnosił o ustalenie nieważności przedmiotowej umowy i o zwrot uiszczonych świadczeń. Wyrokiem z dnia 4 stycznia 2024 r. (nieprawomocnym) Sąd ten:

1.  ustalił, że przedmiotowa umowa jest nieważna

2.  zasądził od pozwanego (banku( na rzecz powoda (kredytobiorcy) 108.143,69 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia 13 października 2023 i 59.003,36 zł z odsetkami za opóźnienie od dnia 19 września 2023 r. do dnia zapłaty

Pozwany w wykonaniu powyższej umowy uiścił na rzecz banku 124.022,08 zł oraz 84.376,41 CHF. Pismem z dnia 29 stycznia 2024 r. pozwany wezwał bank do zwrotu 124.022,28 zł oraz 84.376,41 CHF do dnia 1 lutego 2024 r.

W dniu 2 lutego 2024 r. pozwany złożył powodowi oświadczeniu o potrąceniu przysługujących mu wierzytelności w wysokości 124.022,08 zł i 84.376,41 CHF stanowiącej równowartość 391.633,11 zł zgodnie z kursem CHF z Tabeli kursów NBP z dnia 1 lutego 2024r., tj. łącznie 515.655,19 zł – stanowiącej równowartość świadczeń spełnionych na rzecz banku w wykonaniu nieważnej umowy, z wierzytelnością przysługującą bankowi w wysokości 422.500 zł z tytułu wypłaconego kredytu.

bezsporne, a ponadto dowody: pismo z 11 sierpnia 2023 r. k. 41 wraz z potwierdzeniem doręczenia k. 43, wyrok z 4 stycznia 2024 r. k. 70, wezwanie do zapłaty z dnia 29 stycznia 2024 r. k. 75, oświadczenie o potrąceniu k. 77-78 wraz z potwierdzeniem doręczenia k. 79, historia spłat k. 26-33

Okoliczności faktyczne sprawy dotyczące treści umowy między stronami, wysokości świadczeń spełnionych w wykonaniu powyższej umowy oraz treści dokumentów prywatnych nie były sporne między stronami. Spór dotyczył wyłącznie kwestii prawnej, mianowicie istnienia wierzytelności powodowego banku o zwrot równowartości wypłaconego kapitału

W zakresie cofniętego roszczenia postępowanie zostało umorzone (art. 355 k.p.c.).

W pozostałym zakresie powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W ocenie Sądu nie było podstaw do zawieszenia postępowania do czasu prawomocnego rozstrzygnięcia sprawy o ustalenie nieważności przedmiotowej umowy. Gdyby bowiem przyjąć, że powództwo kredytobiorcy zostanie prawomocnie oddalone, wówczas roszczenie banku również należy uznać za niezasadnie, gdyż brak nieważności wyklucza roszczenie o zwrot kapitału. Jeśli natomiast powództwo kredytobiorcy zostanie uwzględnione i umowa zostanie prawomocnie uznana na nieważną, wówczas należy uznać, że zarzut potrącenia jest skuteczny i doprowadził do umorzenia wierzytelności banku względem kredytobiorcy.

Zgodnie z art. 405 k.c. kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a według art. 410 k.c. zasadę tę odnosi się w szczególności do nienależnego świadczenia, które występuje m.in. jeżeli czynność prawa zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia

Zgodnie z art. 498 § 1 k.c. gdy dwie osoby są jednocześnie względem siebie dłużnikami i wierzycielami, każda z nich może potrącić swoją wierzytelność z wierzytelności drugiej strony, jeżeli przedmiotem obu wierzytelności są pieniądze lub rzeczy tej samej jakości oznaczone tylko co do gatunku, a obie wierzytelności są wymagalne i mogą być dochodzone przed sądem lub przed innym organem państwowym.

Przyjmując, że umowa kredytu jest nieważna, wskazane przesłanki zostały spełnione w odniesieniu do zarówno wierzytelności banku, jak i kredytobiorcy.

Oba roszczenia były wymagalne, gdyż w myśl art. 455 k.c. każda ze stron wezwała drugą stronę do wykonania zobowiązania (zwrotu nienależnego świadczenia).

Według art. 499 k.c. potrącenia dokonywa się przez oświadczenie złożone drugiej stronie. Oświadczenie ma moc wsteczną od chwili, kiedy potrącenie stało się możliwe.

Skuteczność oświadczenia o potrąceniu złożonego przez kredytobiorcę nie budzi wątpliwości, przy przyjęciu nieważności umowy.

W myśl art. 498 § 2 k.c. wskutek potrącenia obie wierzytelności umarzają się nawzajem do wysokości wierzytelności niższej. W świetle tego przepisu, należy uznać, że kredytobiorca składając oświadczenie o potrąceniu doprowadził do umorzenia przysługującej bankowi względem niego wierzytelności o zapłatę 422.500 zł. Potrącenie prowadzi do wygaśnięcia zobowiązania tak samo jak jego wykonanie przez dłużnika. Skoro bank, mimo potrącenia, nie cofnął pozwu w zakresie objętym potrąceniem, to w istocie dochodził zobowiązania już nieistniejącego. Kredytobiorca nie jest już jednak zobowiązany wobec banku z tytułu zwrotu 422.500 zł z żądanymi odsetkami. Powództwo podlegało zatem oddaleniu.

Sąd uznał, że nie doszło do przedawnienia roszczenia banku. Trzyletni termin przedawnienia biegł bowiem nie od daty wypłaty kapitału, ale dopiero od zakwestionowania przez kredytobiorcę ważności umowy. Dopiero z tą chwilą bank mógł skutecznie wezwać kredytobiorcę do zwrotu świadczenia, a pozwany nie wykazał, aby miało to miejsce wcześniej niż 3 lata przed 2023 r.

O kosztach procesu orzeczono stosownie do art. 98§ 1, 11 ¹ i § 3 k.p.c. Koszty należne powodowi obejmują jedną stawkę zastępstwa adwokackiego obliczoną od wartości przedmiotu sporu (10.800 zł) oraz opłatę skarbową od złożenia dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa (17 zł).