Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 20 grudnia 2019 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący: SSO Barbara Wiśniewska

Protokolant: sekretarz sądowy Grzegorz Nitka

po rozpoznaniu w dniu 6 grudnia 2019 r. w Toruniu

sprawy z powództwa M. W. (1), H. W. i N. W.

przeciwko Towarzystwu (...) z siedzibą w W.

o zapłatę

1.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki H. W. kwotę 60.000,00 zł (sześćdziesiąt tysięcy) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku, zaś od 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty,

2.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powódki N. W. kwotę 50.000,00 zł (pięćdziesiąt tysięcy) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku, zaś od 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty,

3.  zasądza od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W. na rzecz powoda M. W. (1) kwotę 50.000,00 zł (pięćdziesiąt tysięcy) tytułem zadośćuczynienia z ustawowymi odsetkami od 1 grudnia 2015 roku do 31 grudnia 2015 roku, zaś od 1 stycznia 2016 roku z ustawowymi odsetkami za opóźnienie do dnia zapłaty,

4.  w pozostałym zakresie powództwa oddala,

5.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 8.000,00 zł (osiem tysięcy złotych) tytułem nieuiszczonych opłat,

6.  odstępuje od ściągnięcia z zasądzonego roszczenia na rzecz powodów części nieuiszczonych opłat,

7.  nakazuje pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Toruniu kwotę 3.052,70 zł (trzy tysiące pięćdziesiąt dwa złote siedemdziesiąt groszy) tytułem zwrotu wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa,

8.  nakazuje ściągnąć z zasądzonego na rzecz powodów roszczenia na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w Toruniu tytułem zwrotu wydatków następujące kwoty:

a.  od H. W. 396,81 zł zł (trzysta dziewięćdziesiąt sześć złotych osiemdziesiąt jeden groszy),

b.  od M. W. (1) 643,77 zł (sześćset czterdzieści trzy złote siedemdziesiąt siedem groszy),

c.  od N. W. 473,71 zł (czterysta siedemdziesiąt trzy złote siedemdziesiąt jeden groszy),

9.  zasądza od pozwanego na rzecz powódki H. W. kwotę 1.087,96 zł (tysiąc osiemdziesiąt siedem złotych dziewięćdziesiąt sześć groszy) tytułem zwrotu kosztów procesu,

10.  koszty pełnomocników powodów N. W. i M. W. (1) i pełnomocnika pozwanej znoszą się wzajemnie.

Sygn. akt I C 826/17

UZASADNIENIE

Pozwem z dnia 21 kwietnia 2017r. powodowie H. W., N. W. i M. W. (1), wnieśli o zasądzenie od pozwanego Towarzystwa (...) z siedzibą w W.:

1.  na rzecz powódki H. W. kwoty 80.000 zł wraz z odsetkami od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną z powodu śmierci M. W. (2);

2.  na rzecz powódki N. W. kwoty 80.000 zł wraz z odsetkami od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną z powodu śmierci M. W. (2);

3.  na rzecz powoda M. W. (1) kwoty 80.000 zł wraz z odsetkami od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną z powodu śmierci M. W. (2);

4.  na rzecz powódki H. W. kwoty 20.000 zł wraz z odsetkami od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki z powodu śmierci M. W. (2);

5.  na rzecz powódki N. W. kwoty 20.000 zł wraz z odsetkami od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powódki z powodu śmierci M. W. (2);

6.  na rzecz powoda M. W. (1) kwoty 20.000 zł wraz z odsetkami od dnia 1 grudnia 2015r. do dnia 31 grudnia 2015r. oraz ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia 1 stycznia 2016r. do dnia zapłaty, tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powoda z powodu śmierci M. W. (2);

7.  na rzecz powodów kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych oraz opłat skarbowej od pełnomocnictw w wysokości 51 zł.

Powodowie domagali się nadto zwolnienia od kosztów sądowych.

W treści uzasadnienia pozwu wskazano, że M. W. (2) - mąż powódki H. W. i ojciec powodów N. i M. W. (1) w dniu 8 stycznia 2010r. uległ wypadkowi komunikacyjnemu. M. W. (2) wskutek doznanych w wypadku obrażeń zmarł 17 stycznia 2010r. Wymieniony wypadek spowodował, naruszając zasady bezpieczeństwa w ruchu drogowym, kierujący samochodem, K. T.. Wobec sprawcy wypadku w dniu 4 października 2011r. wydany został przez Sąd Rejonowy w Toruniu wyrok skazujący.

Powodowie podali, że sprawcę wypadku łączyła w chwili zdarzenia umowa ubezpieczenia OC z pozwanym Towarzystwem (...) z siedzibą w W.. Powodowie wystąpili do pozwanego o wypłatę środków tytułem zadośćuczynienia za krzywdę i odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej. Pozwany, decyzją z dnia 1 grudnia 2015r. odmówił uwzględnienia żądań powodów wskazując, że powstałe po ich stronie szkody naprawione zostały przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny, poprzez wypłacenie powódce H. W. kwoty 30.000 zł tytułem zadośćuczynienia
i 20.000 zł tytułem odszkodowania; powódce N. W. kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia i 20.00 zł tytułem odszkodowania oraz powodowi M. W. (1) kwoty 20.000 zł tytułem zadośćuczynienia i 20.000 zł tytułem odszkodowania.

W uzasadnieniu pozwu podkreślono, ze powodowie wciąż odczuwają cierpienie
w związku ze śmiercią M. W. (2). Pogorszeniu uległa także ich sytuacja ekonomiczna, albowiem dochód zmarłego (opiewający na około 3.300 zł netto miesięcznie) stanowił główne źródło utrzymania rodziny. Śmierć M. W. (2) zmieniła życie powodów - zostali oni pozbawieni wsparcia ze strony zmarłego, wciąż za nim tęsknią. N. i M. W. (1), wskutek deficytu środków finansowych, zmuszeni byli do zweryfikowania planów życiowych (m. in. w zakresie edukacji), obniżył się standard ich życia. Powódka H. W. wymagała pomocy psychiatry i przyjmowania leków, nasiliło się występowanie u niej ataków epileptycznych. Powód M. W. (1), nie dysponując, z uwagi na wiek, możliwością pozyskania środków finansowych na zaspokojenie elementarnych potrzeb rodziny w legalny sposób dopuścił się czynów karalnych (k. 2—22).

Postanowieniem z dnia 8 maja 2017r. Sąd zwolnił powodów od kosztów sądowych w całości (k. 83).

Pozwany, w odpowiedzi na pozew z dnia 12 czerwca 2017r., domagał się oddalenia powództwa, obciążenia powodów kosztami postępowania oraz zasądzenia od powodów na rzecz pozwanego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego oraz kwoty 34 zł wydatkowanej tytułem opłaty skarbowej od pełnomocnictwa.

Uzasadniając swe stanowisko strona pozwana podała, że szkody powodów zostały w pełni zrekompensowane przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny (k. 88-90).

Sąd Okręgowy ustalił, co następuje:

Powódka H. W. w dniu 20 lipca 1990r. zawarła związek małżeński z M. W. (2). W dniu 30 czerwca 1991r. na świat przyszła córka małżonków W. – powódka N. W., zaś w dniu 14 listopada 1993r. ich syn – powód M. W. (1).

Dowód: odpisy aktów stanu cywilnego – k. 49, 64, 67 .

Małżeństwo H. W. i M. W. (2) było zgodne, małżonkowie darzyli się szacunkiem. Rodzina zamieszkiwała w C..

M. W. (2) przez cały czas trwania małżeństwa był aktywny zawodowo - wykonywał prace fizyczne, m.in. w sektorze budowlanym, w tartaku. Mężczyzna nie chorował przewlekle. Co najmniej do roku 2006 M. W. (2) zdarzało się wyjeżdżać do pracy do Niemiec, gdzie zajmował się obsługą urządzeń w parku rozrywki. Miesięczny dochód M. W. (2) wynosił około 1600-1800 zł.

Powódka H. W. w początkowym okresie trwania małżeństwa nie wykonywała pracy zarobkowej - zajmowała się domem i opiekowała dziećmi. Aktywność zawodową podjęła w 2003r. - zaczęła wówczas świadczyć pracę na rzecz podmiotu o nazwie P. (produkującego wieszaki), za uposażeniem odpowiadającym kwocie minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Rodzina W. korzystała dodatkowo z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej.

M. W. (2) był zaangażowany w życie rodzinne, czas wolny od pracy zawodowej spędzał z powodami, zabierał on powodów na grzybobrania, festyny, wycieczki rowerowe, uczył wędkować. Zdarzało się im także wyjeżdżać wspólnie nad morze. Rodzina spędzała czas w przyjaznej atmosferze. M. W. (2) wypłacał swym dzieciom kieszonkowe.

W 2009r. (w wieku 18 lat) powódka N. W. urodziła dziecko. Choć wiadomość o ciąży córki wywołała po stronie M. W. (2) zdenerwowanie (z uwagi na młody wiek powódki), to stan ten szybko ustąpił i ojciec wspierał powódkę
w początkach macierzyństwa.

Małżonkowie W., w celu zapewniania lepszych warunków mieszkaniowych swym dzieciom, przeprowadzili się. M. W. (2) podjął się wyremontowania nowego mieszkania samodzielnie.

Dowód: zeznania A. N. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.10.14, k 117v- 118;

zeznania M. J. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.45.12, k 118v;

przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53, k 119v;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2019r. –od 01.44.18, k 120v;

przesłuchanie powódki N. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.44.18, k 121v.

Powódka H. W. od czasu narodzin córki doznaje ataków padaczkowych. Powódka od 1994r. jest pacjentką poradni neurologicznej Szpitala (...) w C..

Dowód: dokumentacja medyczna –k. 135-174.

W dniu 8 stycznia 2010r. o godzinie 17.35 w miejscowości B. doszło do zdarzenia drogowego. Kierujący pojazdem marki V. (...) o numerze rejestracyjnym (...) – K. T., wykonując manewr wyprzedzania, uderzył w poruszających się rowerami - M. W. (2), M. S. i M. O.. K. T. odjechał z miejsca zdarzenia nie udzielając pomocy rannym.

Okoliczności bezsporne, zaświadczenie – k. 28.

M. W. (2) został przewieziony do Wojewódzkiego Szpitala (...) w T., gdzie stwierdzono, że doznał on, wskutek wskazanego wyżej zdarzenia, wielomiejscowego urazu. Do dnia 10 stycznia 2010r. ranny przebywał w Oddziale (...) Ogólnej, następnie został przeniesiony do Oddziału Anestezjologii i Intensywnej Terapii. U M. W. (2) rozpoznano złamanie kręgosłupa szyjnego, złamanie żeber V-IX po lewej stronie, niewielką odmę opłucnową po lewej stronie, niewielką odmę przy śródpiersiu po stronie lewej i przy łuku aorty, niewielką niedodmę płuca lewego oraz obecność płynu w lewej jamie opłucnowej, obecność płynu w miednicy małej oraz wokół śledziony i wątroby.

M. W. (2) wymagał ułożenia na wyciągu - za czaszkę - w celu ochrony rdzenia kręgowego. Wobec mężczyzny zastosowano leczenie operacyjne – wykonano zabieg polegający na ustabilizowaniu kręgosłupa szyjnego z protezą trzonu kręgu.

M. W. był intubowany i podłączony do respiratora. Stan mężczyzny ulegał stopniowemu pogorszeniu. W dniu 15 stycznia 2010r. u M. W. (2) wystąpiły objawy niedrożności przewodu pokarmowego.

Dowód: karta informacyjna – k. 30-31;

fotografie – k. 127;

przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53, k 119v i nast.;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.44.18, k 120v- 121.

Powodowie odwiedzali M. W. (2) w czasie, gdy był on hospitalizowany, byli informowani przez lekarzy, że stan M. W. (2) jest bardzo ciężki. Lekarze zastrzegali, ze jeśli M. W. (2) przeżyje, nigdy nie wróci do pełni zdrowia. Widok M. W. (2) podpiętego do aparatury medycznej, z odciążnikiem zamocowanym przy czaszce wywoływał u powodów uczucie przerażenia.

Dowód: przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53, k 119v- 120 v;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.44.18, k 120v- 121.

Powódka H. W., dowiedziawszy się o wypadku męża, nie dopuszczała do siebie początkowo myśli, ze może mieć on tragiczne skutki, miała nadzieję, że M. W. (2) przeżyje, licząc się, z tym, ze nie wróci nigdy do pełni sił.

Dowód: opinia biegłych – k. 239-244.

M. W. (2) zmarł, mimo reanimacji, w dniu 17 stycznia 2010r.

Dowód: karta informacyjna – k. 30-31;

W chwili śmierci M. W. (2) H. W. liczyła 44 lata, ich córka N. lat 19, a syn M. lat 17 (był wówczas uczniem gimnazjum, planował naukę
w technikum).

Dowód: zeznania A. N. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.07.07;

zeznania M. J. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.45.12;

przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.44.18.

Pogrzeb M. W. (2) organizował głównie A. J. – mąż siostry H. W. wraz z powódką N. W.. H. W. towarzyszyła swemu szwagrowi i córce podczas podejmowania czynności organizacyjnych, przy czym nie była w stanie dokonywać ich samodzielnie, wciąż płakała.

Powodowie uczestniczyli w pochówku M. W. (2). Powódka H. W. zasłabła w trakcie ceremonii pogrzebowej.

Śmierć M. W. (2) spowodowała, że powódka H. W. zmagała się z poczuciem smutku i żalu, nie sypiała w nocy, utraciła apetyt (wskutek czego schudła około 10 kilogramów), nie była w stanie podejmować codziennych aktywności
i wykonywać pracy zawodowej. Przez 3 miesiące była objęta ochroną od pracy.

Nasilenie odczuwanych dolegliwości skłoniło H. W. do wizyty u lekarza – (...) (przyjmującego w poradni neurologicznej Szpitala (...) w C.), który leczył powódkę z powodu zdiagnozowanej znacznie wcześniej epilepsji. Lekarz ten zalecił powódce stosowanie przez jeden miesiąc leku o działaniu przeciwdepresyjnym – (A.), a także środków otumaniających - A., C..

Powodowie N. W. i M. W. (1) byli po śmierci ojca smutni
i przygnębieni, przy czym nie skorzystali z pomocy psychiatry ani psychologa.

N. W. przez około 3 miesiąca odczuwała trudności ze snem. Wsparcie ze strony najbliższych, konieczność zaangażowania się w opiekę nad małym dzieckiem spowodowały, że powódka zaadaptowała się do nowej sytuacji życiowej. Po kilku miesiącach funkcjonowanie N. W. wróciło do normy.

Powód M. W. (1) nie mógł pogodzić się ze śmiercią ojca, płakał, miał trudności ze snem, zdarzało się jemu przyjmować leki uspokajające sprzedawane bez recepty, zamknął się w sobie. Powodowi towarzyszyło uczucie straty i żalu, a jednocześnie złości
i chęci odwetu.

Wyjątkowo przykre były dla powodów pierwsze, po śmierci M. W. (2), święta – pogłębiły się wówczas towarzyszące powodom odczucia - pustki i osamotnienia.

Dowód: zeznania A. N. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.07.07, k 117v- 118v;

zeznania M. J. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.45.12, k 118v – 119v;

przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53, k 119v- 120v;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.44.18, k 120v- 121;

opinie biegłych – k. 239-244, 245-249v, 250-255, 284-285v, 286-287.

Po śmierci M. W. (2) powodowie odczuwali niedobór środków finansowych. zdarzało się, ze powódka H. W. prosiła o pomoc finansową bliskie jej osoby, pożyczała pieniądze. By zaspokoić potrzeby rodziny H. W. pracowała zawodowo także w soboty i niedziele.

Dowód: zeznania A. J. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.07.07, k 117v- 118v;

zeznania M. J. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 00.45.12, k 118v- 119v;

przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53,k 119v- 120v

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.44.18, 120v- 121

Powodowi M. W. (1) zdarzało się po śmierci ojca uciekać z domu, nie wracał do niego na noc, stronił od rodziny, szkoły, doskwierało jemu pogorszenie sytuacji materialnej rodziny.

Powód w nocy z dnia 10/11 sierpnia 2010r. dopuścił się kradzieży trampoliny wartości 1.200 zł, zaś w nocy z 9/10 sierpnia 2010r. usiłował dokonać zaboru w celu przywłaszczenia pługa wartości 700 zł. Przeciwko powodowi wszczęte zostało postępowanie w trybie ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich. Sąd Rejonowy w Toruniu, postanowieniem z dnia 13 lutego 2012r. (wydanym w sprawie prowadzonej pod sygnaturą III R Npw 10/12), umorzył postępowanie względem powoda przyjmując, że wskazanych wyżej czynów dopuścił się powód w następstwie traumatycznych doświadczeń związanych ze śmiercią ojca.

Dowód: przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2019r. –od 01.44.18, k 120v- 121;

postanowienie z dnia 13 lutego 2012r. – k. 220-221 akt sprawy III R Npw Sądu Rejonowego w Toruniu.

Powodowie w kwietniu 2011r. działając za pośrednictwem podmiotu (...) Centrum (...), zwrócili się do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego
o wypłacenie:

- powódce H. W. kwot po 70.000,00 zł tytułem stosownego odszkodowania oraz tytułem zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią M. W. (2);

- powodom N. W. i M. W. (1) kwot po 50.000,00zł każdemu z nich tytułem stosownego odszkodowania i po 50.000,00 zł każdemu z nich tytułem zadośćuczynienia za krzywdę spowodowaną śmiercią M. W. (2).

- po 300 zł miesięcznie tytułem renty alimentacyjnej na rzecz każdego z powodów,

- H. W. kwoty 12.493,00zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu.

We wniosku nie uzasadniono zasadności żądań poszczególnych kwot tytułem stosownego odszkodowania. Wskazano, że M. W. (2) przed śmiercią pracował jako pracownik budowlany w (...) i zarabiał 1276,00zł brutto miesięcznie.

Dowód: zgłoszenie roszczeń – k. 468-471.

Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny wypłacił na rzecz:

- powódki H. W. w dniu 29 września 2011r. stosowne odszkodowanie w kwocie 20.000,00 zł oraz zadośćuczynienie w kwocie 30.000,00 zł;

- powódki N. W. w dniu 29 września 2011r. stosowne odszkodowanie w kwocie 20.000,00 zł oraz zadośćuczynienie w kwocie 20.000,00 zł;

- powoda M. W. (1) w dniu 17 października 2011r. stosowne odszkodowanie w kwocie 20.000,00 zł oraz zadośćuczynienia w kwocie 20.000,00 zł;

Nadto zwrócono powódce H. W. tytułem zwrotu kosztów pogrzebu kwotę 12.493,00zł i kwoty: 200,00 zł, 400,00 zł i 93,00zł tytułem: kosztów likwidacji szkody, kosztów badań lekarskich i kosztów kserokopii dokumentów medycznych.

Okoliczność bezsporna, pismo – k. 357, pismo k 95.

Powodowie środki wypłacone z Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego przeznaczyli na ukończenie remontu zajmowanego przez nich mieszkania.

Dowód: przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2019r. –od 01.44.18.

Powódka H. W. jest obecnie aktywna zawodowo. Dochód powódki wynosi miesięcznie około 2.000 zł. H. W. nie korzysta ze wsparcia socjalnego, mieszka sama, nie związała się z nikim po śmierci męża. Utrzymuje stały kontakt ze swym rodzeństwem, dziećmi i wnukami, cieszy się spędzanym z nimi czasem.

Powód M. W. (1) pracuje zarobkowo w firmie (...), w systemie zmianowym, zajmując stanowisko operatora urządzeń zgrzewających. Zamieszkuje wraz ze swą partnerką, planuje z nią wspólną przyszłość. Powód aktywność zawodową podjął zaraz po ukończeniu szkoły zawodowej (z zawodu jest kucharzem małej gastronomii). Powód utrzymuje kontakty rodzinne i towarzyskie, ma sprecyzowane plany na przyszłość.

Powódka N. W. wyprowadziła się z domu rodzinnego w 2011r.( wkrótce po śmierci ojca), nie pracuje zarobkowo. N. W. w 2013r. po raz drugi została matką. Dzieci wychowuje samotnie. Korzysta z pomocy Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej, finansowo wspiera ją również matka. Czas wolny N. W. spędza z dziećmi, spotyka się z rodziną, znajomymi.

Powodowie regularnie odwiedzają miejsce pochówku M. W. (2) na cmentarzu, H. i M. W. (1) czynią to co najmniej raz w tygodniu, N. W. na ogół dwa razy w tygodniu.

Dowód: przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 01.11.53;

przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2019r. –od 01.44.18;

przesłuchanie powódki N. W. - protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2019r. –od 02.02.13;

opinie biegłych – k. 239-244, 245-249v, 250-255, 284-285v, 286-287.

U powódki H. W., przez pewien okres po śmierci męża nasiliło się występowanie ataków epileptycznych. Występowanie takich ataków z większą częstotliwością mogło stanowić skutek stresu związanego ze śmiercią M. W. (2), jak również efekt odstawienia środków C. i A., zaordynowanych powódce przez lekarza w poradni neurologicznej. Wymienione wyżej preparaty wykazują działanie silnie uzależniające, efektem ubocznym ich odstawienia są m.in. ataki padaczkowe.

Dowód: przesłuchanie powoda M. W. (1) – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2019r. –od 01.44.18;

dokumentacja medyczna – k. 136-174;

przesłuchanie biegłych: M. J.- G. i B. Ł. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 25 października 2019r. – od 00.02.26, k 319- 320.

Reakcja każdego z powodów na śmierć M. W. (2) miała charakter naturalny i typowy, powodowie przeżywali żałobę w sposób standardowy. U powodów dochodziło do nadmiernego wydzielania hormonu stresu – kortyzolu. U żadnego z powodów żałoba nie przybrała postaci patologicznej. Żaden z powodów nie przeżył procesu żałoby po zmarłym w sposób ponadprzeciętny. Stan psychiczny powodów jest obecnie wyrównany, prawidłowo wypełniają oni swe role społeczne, nie wymagają pomocy specjalistycznej – psychologicznej czy psychiatrycznej.

U żadnego z powodów nie rozwinęły się objawy pozwalające na rozpoznanie (...), czyli zaburzeń po stresie traumatycznym.

Dowód: opinie biegłych – k. 239-245;

przesłuchanie biegłych – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 25 października 2019r. – od 00.02.26.

Pojazd marki V. (...), którym poruszał się K. T., w chwili gdy potrącił M. W. (2) objęty były ochroną ubezpieczeniową na podstawie umowy zwartej z pozwanym Towarzystwem (...) z siedzibą
w W..

Okoliczność bezsporna.

W 2015r. do powodów zgłosił się przedstawiciel spółki (...) Sp. z o.o., oferując pomoc w dochodzeniu dalszych kwot tytułem odszkodowania i zadośćuczynienia za szkody powstałe wskutek śmierci M. W. (2). Powodowie udzielili owej spółce pełnomocnictw do dochodzenia takich roszczeń.

Dowód: przesłuchanie powódki N. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 22 września 2017r. – od 02.09.27;

przesłuchanie powódki H. W. – protokół elektroniczny rozprawy z dnia 25 października 2019r. – od 01.09.36;

pełnomocnictwa – k. 330, 332, 338.

Pismem z dnia 18 listopada 2015r. (doręczonym 23 listopada 2015r.) reprezentujący powodów pełnomocnik wezwał pozwanego do zapłaty na rzecz każdego z powodów kwot po 150.000 zł tytułem zadośćuczynienia oraz dodatkowo, na rzecz powódek kwot po 50.000 zł tytułem odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej.

Dowód: wezwanie do zapłaty – k. 45.

1 grudnia 2015r. pozwany odmówił wypłaty świadczeń na rzecz powodów z uwagi na zaspokojenie roszczeń przez (...) , któremu pozwany zwrócił równowartość wypłaconych świadczeń na rzecz powodów. Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady.

Dowód: k 47 pismo pozwanego z 1 grudnia 2015r.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje:

Podstawę ustaleń faktycznych stanowiły dokumenty zebrane w aktach niniejszej sprawy, znajdujące się w aktach sprawy III R Npw 10/12 Sądu Rejonowego w Toruniu, opinie biegłych, a także zeznania świadków – A. J., M. J. oraz depozycje samych powodów.

Dokumenty urzędowe przyjęto za dowód tego, co zostało w nich zaświadczone (art. 244 kpc), zaś dokumenty prywatne, za dowodzące, że osoba podpisana na dokumencie złożyła oświadczenie zawarte w jego treści (art. 245 kpc). Zaznaczenia wymaga, ze żadna ze stron nie kwestionowała autentyczności złożonych do akt dokumentów.

Nie budziła wątpliwości Sądu wiarygodność wydanych w sprawie opinii. Biegłe – specjalista z zakresu psychiatrii – lek. med. M. G. oraz psycholog B. Ł. – odpowiedziały, już w treści opinii głównych, datowanych na 25 lutego 2019r., na wszystkie pytania Sądu, zmierzające do ustalenia, czy powodowie przeżyli żałobę po śmierci M. W. (2) w sposób ponadprzeciętny, jak owa żałoba przebiegała, a także jaki jest aktualny stan psychiczny powodów, czy uległ on pogorszeniu w związku ze śmiercią M. W. (2). W treści opinii uzupełniających biegłe ustosunkowały się do wszystkich skierowanych do nich – przez pełnomocnika powodów – pytań. Biegłe odniosły się do kwestii korelacji zdarzeń, tj. śmierci M. W. (2) i sprzecznych
z porządkiem prawnym działań powoda, wyjaśniły również, na jakiej podstawie uznały, że żałoba, którą przeżyła H. W. nie miała charakteru powikłanego – odnosząc się w tym zakresie także do zaordynowanych jej po śmierci męża środków.

Biegłe stwierdziły stanowczo, że żaden z powodów nie przeżył żałoby po zmarłym M. W. (2) w sposób ponadprzeciętny, występujące u powodów reakcje emocjonalne były silne ale naturalne, nie nosiły cech patologii.

Biegłe są fachowcami z dziedziny, której dotyczyły wydane opinie, dysponują wieloletnim doświadczeniem zawodowym. Biegłe nie są związane z żadną ze stron postępowania, stąd też ich stanowisko można było uznać za bezstronne. Wywód biegłych był, zdaniem Sądu, logiczny i rzeczowy, opierał się na wynikach poczynionych przez biegłych badań, a w przypadku H. W. – uwzględniał także zapisy zawarte
w dokumentacji medycznej powódki.

Za miarodajne dla ustalenia okoliczności faktycznych sprawy uznano również zeznania M. J. i jej męża A. J.. M. J. jest siostrą powódki H. W.. Małżonkowie J. wskazali, że w czasie trwania małżeństwa M. W. (2) i powódki H. W. utrzymywali z rodziną W. regularny kontakt, spotykali się około raz w tygodniu,
a także przy okazji świąt. Świadkowie mieli osobistą styczność z powodami bezpośrednio po śmierci M. W. (2) i później.

Świadkowie mieli możliwość zaobserwowania, w jaki sposób rodzina W. funkcjonowała za życia M. W. (2), jakie relacje panowały między zmarłym,
a jego żoną i dziećmi. Byli także naocznymi świadkami przebiegu żałoby powodów.

Oboje świadkowie przyznali, że małżonkowie W. stanowili zgodną parę, M. W. (2) był zaangażowany w wychowanie dzieci, spędzał z nimi czas wolny, był aktywny zawodowo. Świadkowie zgodnie podali, że H. W. przeszła po śmierci męża „załamanie nerwowe”, nie była w stanie samodzielnie działać. Z depozycji świadków wynikało nadto, że powódka H. W. po śmierci męża pracowała dodatkowo, także w weekendy, a czasami zwracała się do nich z prośbą o pożyczenie pieniędzy, kwot rzędu 100-200 zł, które deklarowała się przeznaczyć na zaspokojenie podstawowych potrzeb rodziny.

Zeznania M. J. i A. J. były spójne, logiczne
i rzeczowe.

Podstawę ustaleń Sądu stanowiły także depozycje powodów. Nie było podstaw by uznać, że przedstawione przez nich opisy relacji z M. W. (2), czy sposobu funkcjonowania rodziny – wskazujące na zażyłość stosunków, nie odzwierciedlały rzeczywistości. Spostrzeżenia powodów dotyczące stanu M. W. (2) po wypadku znalazły pokrycie w złożonych do akt zdjęciach i zapisach w karcie informacyjnej leczenia szpitalnego dotyczącej zmarłego. Nie było również podstaw, by uznać, że powodowie fałszywie przedstawili odczucia towarzyszące im po śmierci M. W. (2). Zeznania powodów – eksponujące poczucie pustki, osamotnienia, tęsknoty - były wiarygodne, choćby w kontekście zasad doświadczenia życiowego. Powodowie przedstawili przed Sądem, w jaki sposób zorganizowano pochówek zmarłego – zaznaczając, że stan H. W. uniemożliwiał jej wówczas samodzielne działanie. Powodowie wskazali na pogorszenie ich sytuacji finansowej po śmierci ojca i męża, podali, że środki uzyskane w postępowaniu likwidacyjnym rozdysponowali głównie na remont zajmowanych przez siebie mieszkań. Powodowie podali, że wystąpienie z roszczeniem przeciw pozwanemu zaproponował im podmiot, któremu udzieli pełnomocnictwa w sprawie. H. W. podała nadto, że rodzina W., jeszcze za życia jej męża korzystała z pomocy świadczonej przez opiekę społeczną. Całokształt depozycji powodów był rzeczowy i spójny. Ostrożnie należy ocenić zeznania powódki H. W. dotyczące zarobków miesięcznych jej męża przed śmiercią. W materiale dowodowym pojawiają się różne kwoty: 1.600,00- 1800,00 zł miesięcznie , 1.276,00 zł brutto miesięcznie a w pozwie wskazuje się kwotę 1.300,00zł netto miesięcznie. Podkreślenia wymaga fakt, że wysokość ewentualnych dodatkowych zarobków M. W. (2) nie została w żaden sposób udokumentowana.

Przechodząc do zasadniczej części rozważań prawnych przypomnieć należy, że pełnomocnik powodów wystąpił z żądaniem zapłaty zadośćuczynienia i stosownego odszkodowania za szkody powstałe w związku ze śmiercią odpowiednio męża i ojca powodów, która to nastąpiła na skutek obrażeń doznanych w wypadku komunikacyjnym.

Pozwany nie kwestionował swojej odpowiedzialności co do zasady, wszak sprawca wypadku K. T. został prawomocnie uznany winnym popełnienia przestępstwa z art. 177par.1i 2 kk w zw. z art. 178 par.1 kk i art. 244 kk w zw. z art. 11 par.2 kk ( sprawa II K 611/10 SR w Toruniu) a pojazd marki V. (...), którym poruszał się był objęty ochroną ubezpieczeniową pozwanego. Pozwany podnosił natomiast, że szkody powstałe wskutek śmierci M. W. (2) – zarówno majątkowe, jak niemajątkowe, zostały pokryte wypłatami dokonanymi w toku postępowania likwidacyjnego przez Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny.

Samoistny posiadacz mechanicznego środka komunikacji poruszanego za pomocą sił przyrody ponosi odpowiedzialność za szkodę na osobie lub mieniu na zasadzie ryzyka - gdy posiadacz samoistny oddał środek komunikacji w posiadanie zależne, odpowiedzialność ponosi posiadacz zależny ( art. 436 § 1 kc ).

Przez umowę ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej ubezpieczyciel zobowiązuje się do zapłacenia określonego w umowie odszkodowania za szkody wyrządzone osobom trzecim, wobec których odpowiedzialność za szkodę ponosi ubezpieczający albo ubezpieczony, przy czym uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela ( art. 822 § 1 i § 4 kc ). Ubezpieczeniem OC posiadaczy pojazdów mechanicznych jest objęta odpowiedzialność cywilna każdej osoby, która kierując pojazdem mechanicznym w okresie trwania odpowiedzialności ubezpieczeniowej, wyrządziła szkodę w związku z ruchem tego pojazdu ( art. 35 ustawy z dnia 22 maja 2003 r.o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych ).

Zgodnie z dyspozycją przepisu art. 446 § 4 kc , Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę w wyniku czynu niedozwolonego, chodzi zatem o naprawienie szkody niemajątkowej. Prawidłowa wykładnia art. 446 § 4 kc wymaga przede wszystkim podkreślenia, że roszczenie oparte na tym przepisie jest rodzajowo i normatywnie odmienne od roszczenia zmierzającego do naprawienia szkody majątkowej, opartego na treści art. 446 § 3 kc. Zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 kc nie jest zależne od pogorszenia sytuacji życiowej osoby bliskiej w wyniku śmierci bezpośrednio poszkodowanego, lecz ma na celu złagodzenie cierpienia psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej i pomoc członkom rodziny tej osoby w dostosowaniu się do zmienionej sytuacji życiowej (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 12 września 2013 r., IV CSK 87/13, LEX nr 1383297).

Zgodnie z prezentowanym w orzecznictwie stanowiskiem na rozmiar krzywdy, o której mowa w art. 446 § 4 kc , mają wpływ przede wszystkim: wstrząs psychiczny i cierpienia moralne wywołane śmiercią osoby bliskiej, poczucie osamotnienia i pustki po jej śmierci, rodzaj i intensywność więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, rola w rodzinie pełniona przez osobę zmarłą, wystąpienie zaburzeń będących skutkiem śmierci osoby bliskiej, wiek pokrzywdzonego i jego zdolność do zaakceptowania nowej rzeczywistości oraz umiejętność odnalezienia się w niej (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 czerwca 2011 r., III CSK 279/10, niepubl.).

Ustawodawca nie wskazuje zasad ustalania wysokości omawianego zadośćuczynienia, a posiłkować należy się w tym zakresie poglądami wypracowanymi w judykaturze na tle stosowania art. 445 kc Niewątpliwie krzywdę doznaną w wyniku śmierci osoby bliskiej bardzo trudno ocenić i wyrazić w formie pieniężnej. W orzecznictwie Sądu Najwyższego dotyczącym zasad ustalania wysokości zadośćuczynienia wskazuje się, iż każdy przypadek powinien być traktowany indywidualnie z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy. Należy przy tym zaznaczyć, że zadośćuczynienie przewidziane w art. 446 § 4 kc jest odzwierciedleniem w formie pieniężnej rozmiaru krzywdy, która, jak słusznie wskazuje się w literaturze i orzecznictwie, nie zależy od statusu materialnego pokrzywdzonego.

W świetle zgromadzonego materiału dowodowego niewątpliwym jest to, że powodowie ponieśli w związku ze śmiercią męża i ojca znaczną krzywdę. Pełna rodzina stanowiła dla powodów istotną wartość. M. W. (2) był osobą ceniącą sobie wartości rodzinne, poświęcał rodzinie swój wolny czas, wspierał w trudnych chwilach, choćby pomagając swojej córce N. w opiece nad jej dzieckiem. Po jego śmierci żona i dzieci poczuli się opuszczeni, osamotnieni. Powódka H. W. potrzebowała nadto pomocy lekarskiej. Należy mieć na uwadze, że przebieg żałoby, co zostało wykazane przez biegłych powołanych w niniejszej sprawie, miał u wszystkich powodów charakter niepowikłany i w stosunkowo krótkim czasie ich życie wróciło do normalnego trybu. Warto też wskazać, iż epilepsja u powódki H. W. była zdiagnozowana na długo przed tragicznymi wydarzeniami ze stycznia 2010 r., a nasilenie ataków padaczkowych mogło mieć swoją przyczynę nie tylko w stresie związanym ze śmiercią męża, ale również w odstawieniu przepisanych przez lekarza środków C. i A..

Krzywda powodów po nagłej i niespodziewanej śmierci M. W. (2) jest zrozumiała i oczywista. M. W. (2) był młodym i zdrowym mężczyzną. Powodowie mogli oczekiwać jego wsparcia jeszcze przez długi okres czasu. Śmierć M. W. (2) była nagła i zupełnie nieoczekiwana. Powodowie nie zdążyli przygotować się emocjonalnie na tak traumatyczne zdarzenie. Strata męża i ojca w wypadku komunikacyjnym, po trwającej tydzień hospitalizacji, w sytuacji gdy powodowie widzieli cierpienie męża i ojca oraz pogarszanie się stanu zdrowia M. W. (2), była traumatycznym przeżyciem. Żałoba tego rodzaju, w potocznym znaczeniu, tak naprawdę nigdy się nie kończy. Zmienia się jedynie stopień jej natężenia i doznań. W tej sprawie krzywda zdaje się być tym głębsza, iż śmierć M. W. (2) nastąpiła nagle i niespodziewanie, w sposób przez niego w najmniejszym nawet stopniu niezawiniony. Jeżeli śmierć następuje w wyniku długiej i ciężkiej choroby, otoczenie zaczyna liczyć się z możliwością odejścia drugiej osoby i w pewnym stopniu się na to przygotowuje. Zdarzenie nagłe potęguje poczucie krzywdy. Szok i uraz są bez wątpienia większe.

Wyżej wskazana argumentacja uzasadnia stanowisko, iż powodom należne jest odpowiednie zadośćuczynienie, które musi być adekwatne do rozmiaru krzywdy każdego z nich.

Powodowie w dniu 11 kwietnia 2011r roku, działając przez firmę Centrum (...) z siedzibą w O. , złożyli do (...) S.A Centrum Likwidacji S. w P., żądnie zapłaty następujących kwot pieniężnych w związku ze zdarzeniem z 10.01. 2010r.:

na rzecz H. W. 70.000,00zł tytułem stosownego odszkodowania – art. 446 &3 kc,

na rzecz H. W. 70.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę– art. 446 &4 kc oraz 12.493,00 tytułem zwrotu kosztów pogrzebu i 300zł miesięcznie tytułem renty,

na rzecz M. W. (1) 50.000,00zł tytułem stosownego odszkodowania – art. 446 &3 kc oraz 300 zł miesięcznie tytułem renty,

na rzecz M. W. (1) 50.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę– art. 446 &4 kc,

na rzecz N. W. 50.000,00zł tytułem stosownego odszkodowania – art. 446 &3 kc i 300 zł miesięcznie tytułem renty,

na rzecz N. W. 50.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za doznaną krzywdę– art. 446 &4 kc,

Wysokość żądnych kwot tytułem stosownego odszkodowania nie została uzasadniona.

Na skutek żądań powodów (...) w dniu 29.09. 2011r.i w październiku 2011r wypłacił powodom następujące kwoty( k 325):

-H. W. 30.000,00zł tytułem zadośćuczynienia , 20.000,00zł tytułem odszkodowania, 12.493,00zł tytułem zwrotu kosztów pogrzebu, 400,00 tytułem zwrotu kosztów badań lekarskich, 93zł tytułem zwrotu kosztów sporządzania kopii dokumentów medycznych, oraz 200 zł tytułem kosztów likwidacji szkody.

- M. i N. rodzeństwu W. po 20.000,00zł każdemu z nich tytułem zadośćuczynienia i po 20.000,00zł każdemu z nich tytułem odszkodowania.

Ocena jakie kwoty pieniężne są należne tytułem zadośćuczynienia i stosownego odszkodowania jest trudna a kryteria ustalania tych kwot są nieostre. Niemniej jednak należy przyjąć jakieś mierniki przy ustalaniu tych kwot. Zdaniem Sądu w przypadku zadośćuczynienia należy odnieść je do przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Wszak literatura i judykatura wskazują, że rozmiar zadośćuczynienia może być odnoszony do tak zwanej stopy życiowej społeczeństwa , która może rzutować na umiarkowany ( nie wygórowany) wymiar bez względu na status społeczny. Przyznanie zadośćuczynienia nie powinno prowadzić do wzbogacenia się osoby uprawnionej a z drugiej strony zadośćuczynienie musi zachować funkcję kompensacyjną( por. wyrok SN IV CSK 416/11 z 10 maja 2012r , wyrok SA w Łodzi z 14.04. 2010r.,I ACa 178/10).

Nie może umknąć uwadze Sądu, że powodowie działający przez profesjonalną firmę 15 miesięcy po tragicznej śmierci M. W. (2), przy pomocy profesjonalisty, określili swoją krzywdę. Był to okres, w którym powodowie byli już po okresie żałoby( z opinii biegłych wynika, że okres żałoby nie był w przypadku powodów powikłany) ale stosunkowo krótki czas upłynął od tragicznego wypadku. Wobec tego powodowie mogli rozsądnie, przy pomocy profesjonalisty , wycenić swoja krzywdę. H. W. w kwietniu 2011r wyceniła ją na kwotę 70.000,00zł co stanowiło około 19,5 przeciętnych wynagrodzeń w sektorze przedsiębiorstw(Dz. Urz. GUS poz.23 z 2011 – przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw 3597,84 zł). Powodowie N. W. i M. W. (1) w kwietniu 2011r wycenili swoją krzywdę na kwoty po 50.000,00zł co stanowiło około 14 przeciętnych wynagrodzeń.

Powodowie w trzecimi i czwartym kwartale 2011r otrzymali tytułem zadośćuczynienia następujące kwoty:

- H. W. 30.000,00zł co stanowiło w dniu wypłaty równowartość około 8,3 przeciętnych wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w październiku 2011r ( wypłata nastąpiła we wrześniu i październiku 2011r, Dz. Urz. GUS nr 13 poz.54- przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw 3616,77zł )

- N. W. 20.000,00zł co stanowiło w dniu wypłaty równowartość około 5,5 przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w październiku 2011r ( wypłata nastąpiła we wrześniu i październiku 2011r, Dz. Urz. GUS nr 13 poz.54- przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw 3616,77zł )

- M. W. (1) 20.000,00zł co stanowiło w dniu wypłaty równowartość około 5,5 przeciętnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w październiku 2011r ( wypłata nastąpiła w październiku 2011r, Dz. Urz. GUS nr 13 poz.54- przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw 3616,77zł ).

Wobec powyższego pozwany powinien dopłacić powódce H. W. tytułem zadośćuczynienia kwotę zbliżoną do równowartości 11,2 przeciętnych miesięcznych wynagrodzeń z dnia wyrokowania ( 19,5- 8,3=11,2) zaś pozwanym N. i M. rodzeństwu W. kwoty zbliżone do równowartości po 8,5 przeciętnych wynagrodzeń ( 14- 5,5= 8,5). Przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw ogłoszone w dniu w dniu zamknięcia rozprawy stanowiło kwotę (...),27(Obwieszczenie Prezesa GUS z 21.11. 2019r.)

Wobec powyższego zasądzono na rzecz powódki H. W. kwotę 60.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę zaś na rzecz dzieci zmarłego kwoty po 50.000,00zł tytułem zadośćuczynienia za krzywdę . Działania matematyczne doprowadzają do uzyskania kwot w odniesieniu do żony zmarłego- 58.388,624 ( 5.213,27 x 11,2) zaś w odniesieniu do dzieci zmarłego po 44.312,795( 5.213,27 x8,5). Powyższe wyliczenia mają wyłącznie charakter pomocniczy, pozwalający odnieść wysokość zasądzonych kwot tytułem zadośćuczynienia do mierników przeciętnej stopy życiowej. Sąd uznał, że kwota należna dzieciom zmarłego powinna być nieco podwyższona albowiem brak jest podstaw do znacznego różnicowania krzywdy najbliższych zmarłego, a żona i dzieci należą do osób najbliższych. Niewątpliwie jednak krzywda powódki H. W. była większa od krzywdy pozostałych powodów gdyż w jej przypadku dochodził lęk związany z odpowiedzialnością za dalsze funkcjonowanie rodziny, który z pewnością potęgował jej cierpienia i poczucie krzywdy . Nie bez znaczenia jest też okoliczność, że żona zmarłego po śmierci męża musiała borykać się z częstszymi napadami padaczkowymi co wzmagało u niej poczucie lęku .

Biorąc powyższe pod uwagę na mocy art. 446 par.4 kc zasądzono jak w pkt:1,2, 3 wyroku wyżej wskazane kwoty tytułem zadośćuczynienia. Zdaniem sądu zasądzone kwoty są odpowiednie to jest spełniają swoją funkcję kompensacyjną- uwzględniają rozmiar cierpień fizycznych i są odczuwalne finansowo a jednocześnie nie są wygórowane. W pozostałym zakresie powództwa o zadośćuczynienie oddalono jako wygórowane.

Odnosząc się do kolejnych żądań zasądzenia stosownego odszkodowania na rzecz powodów na mocy art. 446 par. 3 kc należy podnieść, że strona powodowa nie zaoferowała odpowiedniego materiału dowodowego na okoliczność, że istnieje obowiązek naprawienia określonej szkody majątkowej w związku ze znacznym pogorszeniem sytuacji życiowej powodów po śmierci M. W. (2). W sprawie nawet w przybliżony sposób nie określono szkody w postępowaniu dowodowym. Tok rozumowania wskazany przez pełnomocnika powodów na rozprawie 6.12. 2019r. k 640 v mógłby być uznany za poprawny gdyby powodowie dochodzili renty. Sprzeczne w materiale dowodowym są informacje dotyczące wynagrodzenia zmarłego. W pozwie wskazano, że zarabiał 1300zł netto( k 12 pozwu) zaś podczas przesłuchania H. W. podała, że zarabiał 1600- 1800zł netto , a w aktach szkodowych podaje się kwotę 1276 zł brutto. Brak dokumentów, przy pomocy których można zobiektywizować informacje. Brak też dokumentów na podstawie, których możliwe byłoby zweryfikowanie twierdzeń o pracy dodatkowej M. W.. Powódka H. W. potwierdziła, podczas przesłuchania, że rodzina korzystała z pomocy społecznej. Trudno więc uznać, że zmarły w istocie był osobą zaradną życiowo i po jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów. Należy też podnieść, że po dodaniu & 4 do art. 446 kc( 3.08. 2008r Dz. U. 2008.116.731) wątpliwości co do kwalifikowania poszczególnych uszczerbków związanych ze śmiercią najbliższej osoby jako majątkowych lub niemajątkowych powinny być rozstrzygane na rzecz niemajątkowego kwalifikowania uszczerbku kompensowanego zadośćuczynieniem.

W obecnym stanie prawnym odszkodowanie z art. 446 § 3 k.c. powinno obejmować jedynie naprawienie szkody majątkowej. O ile jednak nie budzi wątpliwości sam pogląd o ograniczeniu stosownego odszkodowania za znaczne pogorszenie sytuacji życiowej do naprawienia jedynie szkody majątkowej, o tyle rodzą się istotne z punktu widzenia praktyki orzeczniczej problemy kwalifikacji poszczególnych uszczerbków spowodowanych śmiercią osoby najbliższej, jako majątkowych lub niemajątkowych na potrzeby stosowania przepisów art. 446 § 3 i 4 k.c. Wątpliwości w tym zakresie powinny być rozstrzygane na rzecz niemajątkowego kwalifikowania uszczerbku i jego kompensowania zadośćuczynieniem pieniężnym zasądzanym na podstawie art. 446 § 4 k.c., ponieważ stosowne odszkodowanie, które przewiduje art. 446 § 3 k.c., nie ma już tak uznaniowego jak dawniej charakteru ( por. wyrok SN III PK 46/17 z 24.04. 2018r. LEX 254945)

Przewidziane w art. 446 § 3 k.c. odszkodowanie obejmuje szeroko pojęte szkody majątkowe, trudne do precyzyjnego wyliczenia, prowadzące jednak do znacznego pogorszenia sytuacji życiowej osoby najbliższej. Ocena znacznego pogorszenia sytuacji życiowej zależna jest od rozmiarów ujemnych następstw natury majątkowej, zarówno już istniejących, jak i dających się przewidzieć, w świetle zasad doświadczenia życiowego, w przyszłości, z uwzględnieniem stanu zdrowia osoby uprawnionej, jej wieku, warunków i trudności życiowych, stosunków rodzinnych i majątkowych. Istotne jest również porównanie tej sytuacji ze stanem, w jakim uprawniony znajdowałby się, gdyby nie doszło do śmierci osoby bliskiej (LEX nr 1801545 - wyrok z dnia 20 sierpnia 2015 r. II CSK 594/14)

W postępowaniu dowodowym w przedmiotowej sprawie nie wykazano, że nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej powodów uzasadniające wypłatę kolejnych transz stosownego odszkodowania. Żona zmarłego w dniu jego śmierci pracowała. Brak jest dowodów w przedmiotowej sprawie na okoliczność precyzyjnych ustaleń jakie kwoty pozwany zarabiał. Dowody wskazują, iż zarobki M. W. (2) niekiedy były tak niskie, że uzasadniona była dla rodziny powodów pomoc społeczna z gminy. Nie przedstawiono żadnych obiektywnych dowodów w postaci dokumentów , które umożliwiłyby przyjęcie dużych rozmiarów ujemnych następstw natury majątkowej po śmierci M. W. (2). Brak jest zatem uzasadnienia do zasądzenia dalszych kwot na rzecz powodów tytułem stosownego odszkodowania. Przedstawiony sposób wyliczenia żądanej kwoty tytułem stosownego odszkodowania mógłby dotyczyć żądania z art. 446&2 kc( renty). Sąd dostrzega, że w art. 446&3 kc stanowi się o stosownym odszkodowaniu, które może być trudne do precyzyjnego wyliczenia. Niemniej jednak pełnomocnik profesjonalny nie przedstawił żadnego schematu myślowego, do którego sąd mógłby odnieść się zasądzając dodatkowo żądane kwoty tytułem stosownego odszkodowania z powodu znacznego pogorszenia się sytuacji życiowej. Wobec powyższego oddalono powództwa o zasądzenie na rzecz powodów dodatkowych kwot tytułem stosownego odszkodowani na podstawie art. 446 par3 kc.

O odsetkach Sąd orzekł na podstawie art. 481 § 1 k.c., mając na względzie także art. 455 k.c., zgodnie z którym zadośćuczynienie za krzywdę staje się co do zasady wymagalne po wezwaniu ubezpieczyciela przez poszkodowanego do spełnienia świadczenia, oraz regulację szczególną zawartą w art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych , który to przepis wyznacza zakładowi ubezpieczeń termin 30 dni od dnia złożenia przez uprawionych zawiadomienia o szkodzie na wypłacenie odszkodowania. Pozwany 1 grudnia 2015 r. odmówił powodom wypłaty świadczeń, należało więc od tej daty naliczać odsetki gdyż jest to data pewna kończąca postępowanie likwidacyjne. Dodatkowo należy podnieść, że powodowie wezwali pozwanego do zapłaty, a pozwany w dniu 23 listopada 2015r. odebrał to wezwanie.

Biorąc pod uwagę powyższe okoliczności należało zasądzić odsetki ustawowe od 1 .12. 2015r.,a od 1 stycznia 2016r. odsetki ustawowe za opóźnienie do dnia zapłaty.

Powódka H. W. wygrała proces w 60 % zaś powodowie M. W. (1) i N. W. wygrali proces w 50% każde z nich. Należna opłata od żądania pozwu stanowi kwoty po 5.000,00zł od każdego z powodów. Opłaty nie zostały uiszczone do Skarbu Państwa albowiem powodowie zostali zwolnienie od kosztów sądowych.

Wydatki, które tymczasowo pokrył Skarb Państwa w związku z opiniami psychiatryczno psychologicznymi stanowią następujące kwoty:

- po 1.230,00 zł za pierwszą opinię psychiatryczno psychologiczną za każde z powodów

- 323,90zł za opinię uzupełniającą dotyczącą powódki H. W.+ 32,39zł za udział w rozprawie

- 453,46zł za opinię uzupełniającą dotyczącą powoda M. W. (1) + 32,39zł za udział w rozprawie

- 32,39 zł za udział w rozprawie w związku z wyjaśnieniem opinii między innymi dotyczącej powódki N. W..

Wobec powyższego wydatkowane przez Skarb Państwa koszty z tytułu opinii dotyczącej H. W. stanowią łącznie kwotę 1.587,11zł ( 1.230,82+ 323,90 + 32,39= 1.587,11). Wydatkowane przez Skarb Państwa koszty z tytułu opinii dotyczącej M. W. (1) stanowią łącznie kwotę 1.716,67zł ( 1.230,82+ 453,46 + 32,39= 1.716,67). Wydatkowane przez Skarb Państwa koszty z tytułu opinii dotyczącej N. W. stanowią łącznie kwotę 1.263,21zł ( 1230,82 + 32,39= (...),21).

Powódka H. W. powinna uiścić do Skarbu Państwa z zasądzonego roszczenia kwotę 2000zł tytułem należnej opłaty ( 5000x40%=2000zł). Pozwani M. i N. W. powinni uiścić do Skarbu Państwa tytułem należnej opłaty z zasądzonego roszczenia kwoty po 2500zł ( 5000zł x 50% = 2500zł). Sąd uwzględnił sytuację życiową powodów a w szczególności fakty, iż H. W. i M. W. (1) mają niskie wynagrodzenia a N. W. nie osiąga żadnych dochodów, nie mają majątku. Ściągniecie wyżej wskazanych kwot od powodów tytułem części należnych opłat od żądań pozwu o zapłatę w istocie uszczupliłoby należne im kwoty tytułem rekompensaty za cierpienie. Wobec powyższego Sąd na mocy art. 113 ust.4 w zw. z ust. 2 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych odstąpił od ściągnięcia na rzecz Skarbu Państwa z zasądzonego roszczenia na rzecz powodów części nieuiszczonych opłat uznając, że zachodzi przypadek szczególnie uzasadniony. Pozwany powinien uiścić do Skarbu Państwa tytułem opłaty od żądania H. W., która wygrała proces w 60%kwotę 3.000,00zł( 60% od 5000zł) oraz dwa razy po 2.500,00 zł tytułem opłat od żądań N. i M. rodzeństwa W., którzy wygrali proces każde w 50%. Wobec powyższego nakazano pobrać od pozwanego na rzecz Skarbu Państwa kwotę 8.000,00zł tytułem należnej części opłat od żądań zapłaty( art. 98 kpc).

Wydatki tymczasowo pokryte przez Skarb Państwa w postaci kosztów opinii biegłych należy, w ocenie sądu. rozliczyć w innej proporcji. Opinie dotyczył wyłącznie żądania zadośćuczynienia. W tym zakresie powódka H. W. wygrała proces w 75% a powodowie M. i N. W. wygrali proces każdy z nich w 62,5 %.

Wobec powyższego tytułem zwrotu wydatków tymczasowo pokrytych przez Skarb Państwa nakazano pobrać od pozwanego następujące kwoty na rzecz Skarbu Państwa: 1190,30zł ( 75 % wydatków wyłożonych na opinie dotyczące H. W. 1587,11x75%= 1190,30), 1072,90zł ( 62,5% wydatków wyłożonych na opinie dotyczące M. W. (1) (...),67 x62,5%= (...),90), 789,50zł( 62,50% wydatków wyłożonych na opinie dotyczącą N. W. (...),21x 62,5 %=789,50). Łącznie należało pobrać od pozwanego tytułem zwrotu wydatków pokrytych tymczasowo przez Skarb Państwa kwotę 3.052,70 zł . Tak też rozstrzygnięto w pkt 7 wyroku. Odpowiednio pobrano w pkt 8 wyroku, z zasądzonego na rzecz powodów roszczenia tytułem zwrotu wydatków kwoty: od H. W. 396,81zł, od powoda M. W. (1) 643,77zł , od powódki N. W. 473,71 zł.

Odnosząc się do żądania powodów zwrotu kosztów procesu w zakresie wynagrodzenia adwokata należy podnieść, że SN 10 lipca 2015r podjął uchwałę IIICZP 29/15 , w której stwierdził, że jeśli po stronie powodowej występują współuczestnicy formalni to to wynagrodzenie pełnomocnika procesowego przysługuje w wysokości ustalonej oddzielnie w stosunku do każdego ze współuczestników w wysokości stawki minimalnej przewidzianej w przepisach .Wobec powyższego co do zasady pełnomocnikowi powodów należy się wynagrodzenie ustalone oddzielnie w stosunku do każdego z powodów w wysokości jednej stawki . Jedna stawka od ustalonej wartości przedmiotu sporu wynosi 5.400zł . Do tej wartości należy dodać po 17 zł tytułem kosztów opłaty skarbowej od pełnomocnictwa. Powódka H. W. wygrała proces w 60% wobec tego należy się jej zwrot kosztów związanych z działaniem pełnomocnika w 60% czyli kwoty 3.250.20zł ( 60% od (...)). Stawka pełnomocnika pozwanego powinna być wyższa albowiem reprezentował on pozwanego w sprawie dotyczącej 3 powodów, Wobec tego wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego co do reprezentacji odnośnie do powódki H. W. należy ustalić na kwotę 5405,60zł ( 5400zł odpowiednia część wynagrodzenia+5,60 zł tytułem 1/3 kosztów opłaty kancelaryjnej). Wobec tego należne wynagrodzenie pełnomocnika pozwanego w odniesieniu do żądania H. W. stanowi kwotę 2162,24 zł ( 40 % od kwoty 5.405,60 zł). Po skompensowaniu ustalono, że powódce H. W. pozwany winien zapłacić tytułem zwrotu kosztów pełnomocnika kwotę 1.087,96 zł ( 3250,20 – 2.162,24= 1.087,96). Koszty pełnomocników powodów N. i M. rodzeństwa W. i pozwanego zniosły się wzajemnie albowiem powodowie wygrali proces każdy w 50%. O kosztach orzeczono na mocy art. 100 kpc. Ustalając wynagrodzenie adwokatów opierano się na Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z 22.10. 2015r. w sprawie opłat za czynności adwokackie( Dz.U. 2015.1800) par. 2 pkt 6 i par.15 ust.3 pkt 1,3, 4.