Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

POSTANOWIENIE

Dnia 13 lutego 2015r.

Sąd Okręgowy w Toruniu – Wydział I Cywilny,

w składzie:

Przewodniczący - SSO Andrzej Westphal,

po rozpoznaniu w dniu 13 lutego 2015r.

na posiedzeniu niejawnym

sprawy z powództwa M. S.

przeciwko (...) w W.

o zapłatę , rentę i ustalenie,

POSTANAWIA

1.  uchylić postanowienie z dnia 11 grudnia 2014r.

2.  odrzucić pozew,

3.  nie obciążać stron kosztami sądowymi ,

4.  nie zasądzać zwrotu kosztów procesu od powoda na rzecz pozwanego .

UZASADNIENIE

Postanowieniem z dnia 11-12-2014 Sąd oddalił wniosek o odrzucenie pozwu ( k. 372 , uzasadnienie - k. 387 – 387 v ) .

Zgodnie z art. 1099 § 1 k.p.c. brak jurysdykcji krajowej sąd bierze pod rozwagę z urzędu w każdym stanie sprawy. W razie stwierdzenia braku jurysdykcji krajowej sąd odrzuca pozew lub wniosek […]. § 2 stanowi, że brak jurysdykcji krajowej jest przyczyną nieważności postępowania.

Przepis ten nakłada na sąd obowiązek badania jurysdykcji z urzędu. Rozstrzygnięcie w tym zakresie sąd może podjąć na każdym etapie postępowania. Nie jest to więc okoliczność , którą sąd bierze pod uwagę wyłącznie na zarzut zgłoszony przez stronę. Może więc zdarzyć się tak, że sąd przystąpi do merytorycznego rozpoznania sprawy i dopiero na późniejszym etapie zorientuje się, że brak jest jego jurysdykcji.

W niniejszej sprawie sąd zmienił swoje stanowisko w stosunku do tego, które zajął w postanowieniu z dnia 11-12-2014. Dokonaniu ponownej oceny jurysdykcji nie sprzeciwiał się fakt , że sąd wydał to postanowienie na skutek wniosku zgłoszonego przez pozwanego . Przystępując do merytorycznego rozpoznania sprawy sąd przyjął, że ma jurysdykcję w tym procesie. Skoro jednak został podniesiony zarzut jej braku, to sąd wydał postanowienie z dnia 11-12-2014. Jeżeli jednak sąd z urzędu ma badać jurysdykcję na każdym etapie postępowania, to na każdym też etapie może podjąć decyzję i nie jest w tym zakresie ograniczony faktem wydania wcześniejszego postanowienia. Gdyby bowiem zarzut taki nie został zgłoszony, to sąd nie wydawałby postanowienia o treści pozytywnej , lecz po prostu rozpoznawałby sprawę merytorycznie . Istnienie , czy też brak wcześniej wydanego postanowienia dotyczącego jurysdykcji , nie zamyka sądowi drogi do ponownego jej badania.

W tym miejscu powtórzyć należy, że zgodnie z art. 11 ust. 2 rozporządzenia Rady (WE) nr 44/2001 z dnia 22.12.2000r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych [ Dz. U. UE.L.2001.12.1 ze zmianami ] przepisy art. 8, 9, 10 mają zastosowanie do powództw wytoczonych przez poszkodowanego bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi , jeżeli takie bezpośrednie powództwo jest dopuszczalne . Art. 9 ust. 1 rozporządzenia stanowi ,że ubezpieczyciel mający miejsce zamieszkania na terytorium Państwa Członkowskiego może być pozwany :

a/ przed sądy Państwa Członkowskiego , w którym ma miejsce zamieszkania ,

b/ w innym Państwie Członkowskim w przypadku powództw ubezpieczającego ubezpieczonego lub uposażonego z tytułu ubezpieczenia – przed sąd miejsca , w którym powód ma miejsca zamieszkania ; lub

c/ jeżeli jest on współubezpieczycielem , przed sąd Państwa Członkowskiego , przed który został pozwany główny ubezpieczyciel .

Art. 10 stanowi ,że w odniesieniu do ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej lub ubezpieczenia nieruchomości ubezpieczyciel może być ponadto pozwany przed sąd miejsca , gdzie nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę [ …]

Trybunał Sprawiedliwości w wyroku z dnia 13.12.2007 r. [ C-463/06 ] stwierdził ,że:

„ Odesłanie zawarte w art. 11 ust. 2 rozporządzenia nr 44/2001 […] do art. 9 ust. 1 lit. b tego rozporządzenia należy interpretować w ten sposób ,że poszkodowany może wytoczyć powództwo bezpośrednio przeciwko ubezpieczycielowi przed sądem państwa członkowskiego , w którym poszkodowany ma miejsce zamieszkania , o ile takie bezpośrednie powództwo jest dopuszczalne i ubezpieczyciel ma siedzibę na terytorium jednego z państwa członkowskich . W istocie odesłanie to prowadzi do rozszerzenia zakresu zastosowania zasady jurysdykcyjnej właściwości sądu miejsca , w którym powód ma miejsca zamieszkania , określonej w art. 9 ust. 1 lit b tego rozporządzenia , o kategorie powodów , którzy wytaczają powództwa przeciwko ubezpieczycielowi , innych niż ubezpieczający , ubezpieczony i uposażony z tytułu ubezpieczenia, przy czym w dodatku charakter bezpośredniego powództwa poszkodowanego przeciwko ubezpieczycielowi w świetle prawa krajowego nie ma znaczenia dla takiego zastosowania . Tego typu interpretacja znajduje również oparcie w celu tego rozporządzenia , którym jest zapewnienie stronie, która jest pod względem ekonomicznym najsłabszą strona umowy , lepszej ochrony aniżeli ta, którą przyznają jej ogólne zasady jurysdykcyjne ustanowione w rozporządzeniu nr 44/2001” .

Na podstawie art. 9 ust. 1 lit. b w związku z art. 11 ust. 2 rozporządzenia poszkodowany może więc pozwać przed sąd właściwy dla swojego miejsca zamieszkania ubezpieczyciela mającego siedzibę w innym państwie członkowskim , jeżeli prawo krajowe poszkodowanego zezwala na bezpośrednie pozwanie ubezpieczyciela, a nie sprawcy szkody . Prawo polskie na to zezwala . Uprawnienie takie wynika z art. 822 § 4 k.c. Przepis ten stanowi że uprawniony do odszkodowania w związku ze zdarzeniem objętym umową ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej może dochodzić roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela .

Rozstrzygnięcie z dnia 11-12-2014r. , było jednak błędne dlatego , że sąd nie wziął pod uwagę artykułu 65 ust. 1 rozporządzenia nr 44/2011 . Zgodnie z tym przepisem wyżej powołanej regulacji nie stosuje się do (...). Pozwany jest natomiast podmiotem, który właśnie w tym kraju ma siedzibę.

Mając powyższe na uwadze sąd uchylił postanowienie z dnia 11-12-2014 i orzekł o odrzuceniu pozwu.

Powód był zwolniony od kosztów sądowych. Wobec takiego zakończenia sprawy brak było podstaw do obciążania nimi którejkolwiek ze stron - art. 113 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i art. 98 § 1 k.p.c.

Pełnomocnik pozwanego wnosił o zasądzenie kosztów według norm przepisanych (k. 371). Na podstawie art. 102 k.p.c. sąd nie zasądził jednak ich zwrotu na rzecz pozwanego. Istotne znaczenie ma tu okoliczność , że sprawa zakończyła się na wstępnym etapie, bez prowadzenia postępowania dowodowego. Powód mógł też mieć subiektywne przekonanie , że sąd polski jest właściwy do rozpoznania sprawy, skoro nawet sąd okręgowy zastanawiał się nad tą kwestią i zmienił swoje pierwotne stanowisko.

Na marginesie wskazać tylko należy, że w niniejszej sprawie nie ma zastosowania rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europy ( UE) nr 1215/2012 z dnia 12 grudnia 2012r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych (Dz.U. UE L z dnia 20-12-2012). Zgodnie bowiem z art. 66 ust. 1 tego aktu prawnego jego przepisy mają zastosowanie wyłącznie do postępowań sądowych wszczętych w dniu 10-01-2015 lub po tej dacie.