Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Toruniu

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 12 listopada 2014 r.

Sąd Okręgowy w Toruniu - IV Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący SSO Hanna Cackowska-Frank

Protokolant st. sekr. sądowy Renata Zielińska

po rozpoznaniu w dniu 12 listopada 2014 r. w Toruniu

sprawy A. M.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w T.

o ustalenie istnienia ubezpieczeń społecznych

na skutek odwołania A. M.

od decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w T.

z dnia 26 lutego 2014 r. nr (...)

oddala odwołanie.

/-/SSO Hanna Cackowska-Frank

Sygn. akt: IV U 601/14

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia 26 lutego 2014 r. (...) Oddział w T. stwierdził, że A. M. jako osoba prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą nie podlega od dnia 1 września 2013 r. obowiązkowo ubezpieczeniom: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Uzasadniając powyższe rozstrzygnięcie organ rentowy wskazał, że w związku z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego od 11 grudnia 2013 r. wszczął postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia, czy działalność jest faktycznie przez ubezpieczoną prowadzona, a w konsekwencji – czy działalność ta powoduje obowiązek zgłoszenia do ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego. Dowody przedłożone przez A. M. nie potwierdzają – zdaniem organu rentowego – iż działalność gospodarcza prowadzona była w sposób zorganizowany, ciągły i zarobkowy. Zgodnie z wyjaśnieniami ubezpieczonej przedmiotem działalności są usługi porządkowe – sprzątanie biur i mieszkań. Firma nie była oznaczona szyldem, gdyż ubezpieczona nie uznała tego za konieczność. Ubezpieczona starała się pozyskać klientów poprzez roznoszenie samodzielnie wykonanych ulotek oraz nawiązała współprace z firmą (...). Na powyższe nie przedłożyła umowy o współpracy ani w/w ulotek. W związku z rozpoczęciem działalności w dniu 19.09.2013r. ubezpieczona dokonała zakupu środków czystości i innych rzeczy potrzebnych do sprzątania, takich jak trzonek, rękawice na łączną kwotę 198,67 zł. Ubezpieczona wystawiła 3 faktury za usługi porządkowe dotyczące firmy (...) na łączną kwotę 2400,00 zł. Organ rentowy podkreślił, że dokonane przez A. M. zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą od 1 września 2013 r. – w sytuacji, gdy od 11 grudnia 2013 r. ubezpieczona wystąpiła z roszczeniem o wypłatę zasiłku chorobowego oraz brak dowodów potwierdzających faktyczne prowadzenie działalności gospodarczej wskazuje, iż zgłoszenie to było dokonane w celu uzyskania tytułu do ubezpieczeń, a co za tym idzie – uzyskania przez ubezpieczoną świadczenia. Tak dokonane zgłoszenie do ubezpieczeń społecznych jest, zdaniem organu rentowego, sprzeczne z ustawą, co zgodnie z art. 58 §1 k.c. czyni je nieważnym. W uwzględnieniu powyższego w stosunku do A. M. nie ma zastosowania art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

A. M., reprezentowana przez pełnomocnika procesowego będącego radcą prawnym złożyła odwołanie od powyższej decyzji, wnosząc o zmianę zaskarżonej decyzji, ewentualnie – o uchylenie tej decyzji i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez (...) Oddział w T..

Ubezpieczona zarzucała, że ZUS arbitralnie przyjął, iż jest ona oszustką, która ma na celu wyłudzenie świadczeń. Wskazała, że zarejestrowała działalność gospodarczą od 1 września 2013r. Wcześniej pozostawała bez pracy przez okres prawie dwóch lat. Pragnąc zmienić tę sytuację – i jednocześnie nie mogąc znaleźć zatrudnienia na podstawie umowy o pracę - A. M. zarejestrowała i rozpoczęła działalność gospodarczą. W chwili rozpoczęcia działalności gospodarczej nie wiedziała, że jest w ciąży i była osobą zdrową, która mogła prowadzić (i prowadziła) działalność. W dacie powzięcia wiadomości o ciąży A. M. nie przerwała swojej działalności, lecz prowadziła ją dalej. Również gdy dowiedziała się, że jest w ciąży mnogiej, to nadal prowadziła działalność, mimo że ciąża taka co do zasady jest ciążą zagrożoną, powodującą zwiększone niebezpieczeństwo poronienia. A. M. zaprzestała wykonywania działalności dopiero na wyraźne zalecenie lekarza. Składki na ubezpieczenia społeczne uiszczane były przez okres przekraczający 90 dni, który to przedział czasu zapewnia objęcie ubezpieczeniem społecznym. Zaznaczyła, że z firmą (...) łączyła ją jedynie ustana umowa, a wystarczającym dowodem świadczenia usług na rzecz tej firmy są wystawione faktury.

(...) Oddział w T. w odpowiedzi na odwołanie, wnosił o oddalenie odwołania, podtrzymując stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Sąd ustalił, co następuje;

A. M. jest z zawodu ekonomistką (ukończyła studia wyższe na tym kierunku). Po studiach ubezpieczona pracowała przez pewien czas jako referent ds. finansowych, a potem przez okres dwóch lat była zarejestrowana jako osoba bezrobotna i przez pół roku pobierała zasiłek dla bezrobotnych. Od 1 września 2013 r. ubezpieczona zgłosiła do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej Rzeczypospolitej Polskiej (CEIDG) rozpoczęcie działalności gospodarczej, której przedmiotem było niespecjalistyczne sprzątanie budynków i obiektów przemysłowych z adresem głównego miejsca wykonywania działalności pod adresem zameldowania, tj. w T., przy ul. (...). Ubezpieczona zamieszkiwała w tym czasie w B. przy ul. (...) i faktycznie miejscem prowadzenia działalności była B..

A. M. wykonała usługi sprzątania tylko na rzecz jednego klienta – M. A., prowadzącego działalność gospodarczą pod firmą (...) w zakresie usług transportowych i telekomunikacyjnych. A. M. dwa razy w tygodniu sprzątała jego biuro, mieszczące się w pokoju, który zajmuje w mieszkaniu należącym do jego matki, a także całe mieszkanie, które składało się z salonu, małego pokoju, przedpokoju i łazienki. Mieszkanie to mieści się w B. przy ul. (...) w wieżowcu na X piętrze. Sprzątanie odbywało się dwa razy w tygodniu. Ubezpieczona nie zawierała z M. A. umowy o stałej współpracy, o potrzebie i terminie sprzątania M. A. informował ubezpieczoną telefonicznie. Za jednorazowe sprzątanie ustalono cenę 100,00 zł. Za okres działalności ubezpieczona wystawiła dla firmy (...) 3 faktury w datach 27.09.2013r., 28.10.2013r., 26.11.2013r. na kwoty 800,00 zł każda. Były to jedyne przychody ubezpieczonej, natomiast na koszty składała się jedna faktura z 19.09.2013r. na kwotę 198,67 zł dotycząca zakupu m. in. trzonka do miotły, mopa płaskiego, Domestosu, płynu Fairy, worków na śmieci, rękawic, papieru toaletowego.

A. M. miała telefony również od innych klientów, ale w sprawie umówienia szczegółów umawiała się na późniejsze terminy – w połowie września, po czym po tym terminie już nie przyjmowała nowych zleceń, gdyż była w ciąży.

DOWÓD: - przesłuchanie ubezpieczonej jako strony – k. 77v-78 akt,

elektroniczny protokół z rozprawy z 17.09.2014 r.

- zeznania świadka M. A. – k. 95 akt, elektroniczny

protokół z rozprawy z 12.11.2014 r.,

- kserokopia podatkowej księgi przychodów i rozchodów – k. 56-58 akt

- zeznanie podatkowe A. M. za 2013 r. (kserokopie) – k. 59-

64 akt.

Podczas wizyty u ginekologa w Przychodni (...) w B. w dniu 12 września 2013 r., lekarz ginekolog rozpoznał u ubezpieczonej ciążę (7 tydzień), założył kartę ciąży, w której zaznaczył termin ostatniej miesiączki – 27.07.2013r. i przewidywany termin porodu na dzień 3.05.2013r. Od 11 grudnia 2013r. lekarz wystawił ubezpieczonej zwolnienie lekarskie ze względu na zagrożenie porodem przedwczesnym. Ubezpieczona była w ciąży bliźniaczej, poród odbył się przedwcześnie w dniu 11 marca 2014r.

DOWÓD: - przesłuchanie ubezpieczonej jako strony – k. 77v-78 akt,

elektroniczny protokół z rozprawy z 17.09.2014 r.

- dokumentacja medyczna dotycząca ubezpieczonej (kserokopie) –

k. 39-55 akt.

Na podstawie posiadanego wpisu do CEIDG A. M. zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z podstawą wymiaru składek za miesiące wrzesień - listopad 2013 r., wynoszącą 9.031,28 złotych, a za grudzień 2013 r. – 3.043,10 złotych, składki od tak ustalonej podstawy wymiaru opłaciła z oszczędności.

DOWÓD: - pismo (...) Oddziału w T. z dnia 20 czerwca 2014 r. – k. 35 akt

sądowych.

- przesłuchanie ubezpieczonej jako strony – k. 78 akt sądowych,

elektroniczny protokół z rozprawy z 17.09.2014 r.

Po urodzeniu dzieci ubezpieczona nie wróciła do wykonywania działalności gospodarczej.

(okoliczności bezsporne)

Od 11 grudnia 2013r. A. M. zgłosiła wniosek o wypłatę zasiłku chorobowego. W związku z powyższym (...) Oddział w T. wszczął z urzędu postępowanie wyjaśniające w celu ustalenia, czy A. M. faktycznie prowadzi działalność gospodarczą, a w konsekwencji – czy z tytułu tej działalności winna podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym oraz ubezpieczeniu zdrowotnemu. W następstwie przeprowadzonego postępowania organ rentowy wydał zaskarżoną decyzję z 26 lutego 2014 r.

DOWÓD: - dokumenty postępowania wyjaśniającego – k. 1-15 akt ZUS,

- decyzja z 26.02.2013r., k- 1 akt ubezpieczeniowych.

Sąd zważył, co następuje;

Powyższy stan faktyczny Sąd ustalił na podstawie wymienionych wyżej dokumentów oraz w oparciu o zeznania świadka M. A. i przesłuchanie ubezpieczonej jako strony.

Sąd dał wiarę wymienionym wyżej dowodom jedynie częściowo, tj. w zakresie w jakim potwierdzały one fakt podjęcia przez ubezpieczoną szeregu działań mających na celu upozorowanie wykonywania działalności gospodarczej w okresie objętym sporem. W pozostałej części Sąd odmówił powyższym dowodom waloru wiarygodności, albowiem ustalenie prowadzenia przez A. M. działalności w charakterze przedsiębiorcy byłoby sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego, jeśli wziąć pod uwagę całokształt okoliczności faktycznych, jakie wystąpiły w niniejszej sprawie, o czym będzie szerzej mowa w dalszej części uzasadnienia.

Odwołanie ubezpieczonej jest bezzasadne i jako takie podlega w całości oddaleniu.

Przedmiotem sporu było to, czy w okresie od 1 września 2013 r. A. M. faktycznie prowadziła pozarolniczą działalność gospodarczą i czy w związku z tym podlegała z tego tytułu obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym: emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie - ubezpieczeniu chorobowemu.

Z przepisów art. 6 ust. 1 pkt 5 oraz art. 12 ust. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r., poz. 1442, ze zm.), nazywanej dalej „ustawą systemową”, wynika, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność i osobami z nimi współpracującymi. Natomiast zgodnie z przepisem art. 11 ust. 2 ustawy systemowej – osoby prowadzące pozarolniczą działalność podlegają na swój wniosek dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Okresy podlegania ubezpieczeniom społecznym określają natomiast przepisy art. 13 i 14 wymienionej wyżej ustawy. Przepis art. 13 pkt 4 ustawy stanowi, że obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. Z kolei z przepisu art. 14 ust. 1 wynika, iż objęcie dobrowolnie ubezpieczeniami (chorobowym) następuje od dnia wskazanego we wniosku o objęcie tymi ubezpieczeniami, nie wcześniej jednak niż od dnia, w którym wniosek został zgłoszony, z zastrzeżeniem ust. 1a. Przepis art. 14 ust. 2 natomiast stanowi, że objęcie dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym następuje od dnia wskazanego we wniosku tylko wówczas, gdy zgłoszenie do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych zostanie dokonane w terminie określonym w art. 36 ust. 4, z którego wynika, że zgłoszenia tego dokonuje się w terminie 7 dni od daty powstania obowiązku ubezpieczenia.

Przenosząc powyższe przepisy na grunt przedmiotowej sprawy należy stwierdzić, że bezspornym było, iż A. M. dokonała wszelkich niezbędnych formalności związanych z zarejestrowaniem działalności gospodarczej, to znaczy uzyskała jako przedsiębiorca wpis w CEIDG, jak również zgłosiła podjęcie działalności - organowi administracji skarbowej. Ubezpieczona dokonała też zgłoszenia w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych siebie jako płatnika oraz zgłosiła się do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych: emerytalnego, rentowych i wypadkowego, ubezpieczenia zdrowotnego oraz dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego jednoznacznie jednak wskazuje, że podleganie ubezpieczeniom społecznym wynika nie ze zgłoszenia prowadzenia działalności gospodarczej, ale z faktu jej rzeczywistego wykonywania. W wyroku z dnia 13 listopada 2008 r. (sygn. akt: II UK 94/08; LEX nr 960472) Sąd Najwyższy podniósł, iż obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu, która działalności tej nie prowadzi (nie wykonuje). W uzasadnieniu orzeczenia podniesiono, iż przepis art. 13 pkt 4 ustawy systemowej jednoznacznie kładzie nacisk na rozpoczęcie wykonywania pozarolniczej działalności i zaprzestanie prowadzenia tej działalności, a nie na moment dokonania w ewidencji działalności gospodarczej stosownego wpisu o zarejestrowaniu działalności oraz chwilę jego wykreślenia. W konsekwencji obowiązkowi ubezpieczeń społecznych podlega osoba faktycznie prowadząca działalność gospodarczą (a więc wykonująca tę działalność), a nie osoba jedynie figurująca w ewidencji działalności gospodarczej na podstawie uzyskanego wpisu, która działalności tej nie prowadzi (nie wykonuje). Skoro więc podleganie obowiązkowi ubezpieczenia społecznego jest pochodną prowadzenia (wykonywania) działalności gospodarczej, a nie wpisu w ewidencji, to nie podlega przymusowi ubezpieczenia zarówno osoba, która pomimo zgłoszenia działalności gospodarczej do ewidencji i uzyskania stosownego wpisu nie podjęła jej z różnych przyczyn, jak i osoba, która – mimo faktycznego niewykonywania działalności gospodarczej po jej podjęciu – jest wpisana do ewidencji, gdyż nie zgłoszono zawiadomienia o zaprzestaniu prowadzenia tej działalności. Inne rozumienie przepisu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej mogłoby prowadzić do przypadków legalizacji fikcyjnego rejestrowania działalności gospodarczej wyłącznie w celu uzyskania ochrony ubezpieczeniowej. Podobny wniosek płynie także z innych orzeczeń Sądu Najwyższego (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 21 czerwca 2001 r., sygn. akt: II UKN 428/00, OSNAPiUS z 2003 r., nr 6, poz. 158; z dnia 11 stycznia 2005 r., sygn. akt: I UK 105/04, OSNP z 2005 r., nr 13, poz. 198; z dnia 25 listopada 2005 r., sygn. akt: I UK 80/05, OSNP z 2006 r., nr 19-20, poz. 309; z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. akt: I UK 95/05, OSNP z 2006 r., nr 19-20, poz. 311 oraz z dnia 19 marca 2007 r., sygn. akt: III UK 133/06, OSNP z 2008 r., nr 7-8, poz. 114).

W wyroku z 14.09.2007 r. (sygn. akt: III UK 35/07; LEX nr 483284) Sąd Najwyższy wskazał z kolei, iż przepis art. 6 ust. 1 pkt 5 w związku z art. 13 pkt 4 ustawy z 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych kreuje obowiązek podlegania osób prowadzących pozarolniczą działalność ubezpieczeniom z mocy ustawy od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności. Tak więc to nie decyzja organu rentowego powoduje powstanie tego obowiązku a jedynie potwierdza ona ten obowiązek. Ubezpieczenie powstaje zatem z mocy prawa ( ex lege), a decyzja organu rentowego ma jedynie charakter deklaratoryjny, potwierdzający powstanie prawa z chwilą ziszczenia się jego ustawowych przesłanek.

Wykonywanie działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej, to rzeczywista działalność o cechach określonych w art. 2 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 672, ze zm.), a więc działalność zarobkowa, wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły. Nadmienić należy, że ocena, czy wykonywana jest działalność gospodarcza, należy przede wszystkim do sfery ustaleń faktycznych. Wpis w ewidencji działalności gospodarczej (zarejestrowanie i wyrejestrowanie) ma jedynie charakter deklaratoryjny, a prowadzenie działalności gospodarczej oznacza dokonywanie faktycznych i prawnych czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej przedsiębiorcy, w celu realizacji zadań związanych z jej prowadzeniem i zmierzających w sposób zorganizowany i ciągły do osiągnięcia celu zarobkowego (por. między innymi wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2001 r., sygn. akt: II UKN 428/00, OSNAPiUS z 2003 r., nr 6, poz. 158; z dnia 11 stycznia 2005 r., sygn. akt: I UK 105/04, OSNP z 2005 r., nr 13, poz. 198; z dnia 25 listopada 2005 r., sygn. akt: I UK 80/05, OSNP z 2006 r., nr 19-20, poz. 309; z dnia 14 września 2007 r., sygn. akt: III UK 35/07, LEX nr 483284, z dnia 13 listopada 2008 r., sygn. akt: II UK 94/08, LEX nr 960472, z dnia 18 października 2011 r., sygn. akt: II UK 51/11, OSNP z 2012 r., nr 21-22, poz. 267; z dnia 7 maja 2013 r., sygn. akt: I UK 12/13, LEX nr 1331260, postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r., sygn. akt: III UK 43/11, LEX nr 1365701, wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2011 r., sygn. akt: II UK 51/11, wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 26 czerwca 2013 r., sygn. akt: III AUa 1722/12, LEX nr 1362705 oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie z dnia 27 marca 2014 r., sygn. akt: III AUa 1411/13, LEX nr 1448585).

W związku z powyższym aby ocenić, czy zaskarżona decyzja organu rentowego z 26 lutego 2014 r. była prawidłowa, należało ustalić, czy ubezpieczona A. M. faktycznie wykonywała działalność gospodarczą w okresie objętym sporem.

Ubezpieczona twierdziła, iż prowadziła działalność jako przedsiębiorca, wykonując usługi w zakresie sprzątania, jakie świadczyła na rzecz jednego klienta - M. A.. Z tytułu wykonywania tych usług A. M.osiągała przychody w wysokości 800,00 złotych brutto miesięcznie – to jest w łącznej wysokości 2.400,00 złotych brutto (suma przychodów ubezpieczonej w okresie: wrzesień – listopad 2013r.).

Niewielka wysokość przychodów osiąganych przez A. M. z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej (stanowiąca równowartość zaledwie połowy minimalnego wynagrodzenia za pracę) kontrastuje z bardzo wysoką podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, zadeklarowaną przez wyżej wymienioną ( 9.031,28 złotych miesięcznie). Co prawda sąd ubezpieczeń społecznych nie jest uprawniony do kwestionowania zadeklarowanej przez przedsiębiorcę podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, jeżeli mieści się ona w granicach określonych przez przepisy ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych ( vide uchwała składu 7 sędziów Sądu Najwyższego z 21.04. 2010 r., sygn. akt: II UZP 1/10, OSNP z 2010 r., nr 21-22, poz. 267; LEX nr 575822), niemniej jednak zadeklarowanie bardzo wysokiej podstawy wymiaru składek z tytułu dopiero co podejmowanej działalności gospodarczej - przy jednoczesnym osiąganiu niskich przychodów z tej działalności – może w świetle całokształtu okoliczności faktycznych danej sprawy świadczyć o pozorowaniu prowadzenia działalności gospodarczej – w celu uzyskania z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (lub Funduszu Ubezpieczenia Zdrowotnego) korzyści nieproporcjonalnych do środków, jakie przedsiębiorca przeznaczył na składki. Należy wszak pamiętać, że działalność gospodarcza ma charakter zarobkowy, jest podejmowana w celu osiągnięcia zysku, w związku z czym przy ocenie, czy dana działalność była przez przedsiębiorcę rzeczywiście podjęta i wykonywana, czy też była prowadzona jedynie w sposób pozorowany, dla uzyskania określonych świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych, nie sposób jest pominąć rachunku ekonomicznego, rozumianego jako opłacalność działalności. Trzeba bowiem założyć pewien pułap racjonalizmu działania przedsiębiorcy, który nie podejmowałby się wykonywania działalności całkowicie dla siebie nieopłacalnej, a za taką należy uznać działalność, z tytułu której opłacane byłyby bardzo wysokie składki, przy jednocześnie znacznie (kilkukrotnie) niższych przychodach osiąganych z jej tytułu.

W świetle powyższego sprzeczne z zasadami doświadczenia życiowego byłoby ustalenie, iż A. M. podjęła się faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej (a więc aktywności, która z samej swojej istoty jest obliczona na osiągnięcie zysku), z tytułu której opłacała składki na ubezpieczenia społeczne w wysokości ok. 3 tysięcy złotych miesięcznie, przy jednoczesnym uzyskiwaniu przychodów z tej działalności w kwocie zaledwie 800,00 złotych na miesiąc. Kontynuacja opłacania tak dużej składki – przy równoczesnym braku podjęcia starań zmierzających do zwiększenia zysku przez ubezpieczoną jako przedsiębiorcę – świadczy o tym, że przedmiotowa działalność była pozorowana, albowiem nie była nastawiona na zysk (por. rozważania prawne zawarte w uzasadnieniu wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z 23.10.2012 r., sygn. akt: III AUa 637/12, dostępnego na stronie internetowej: http://orzeczenia.gdansk.sa.gov.pl/). Kontynuowanie opłacania tak wysokich składek, któremu nie towarzyszyły żadne starania o nowych klientów (A. M. otwarcie przyznała, że nie przyjęła zleceń od innych osób niż M. A. – z uwagi na ciążę) dowodzi, że działalność ubezpieczonej miała charakter pozorowany, nie stanowiła działalności gospodarczej sensu stricto (w ścisłym znaczeniu tych słów), albowiem nie była obliczona na osiągnięcie zysku. Całkiem przy tym niezrozumiała jest dla sądu okoliczność, że ubezpieczona nie tylko nie podjęła starań, aby zwiększyć zyski, ale wręcz odmawiała podjęcia współpracy z innymi klientami. Wyjaśnieniem postępowania ubezpieczonej nie może być fakt dowiedzenia się o ciąży. Taka decyzja ubezpieczonej budzi bowiem wątpliwości, czy w tej sytuacji była ona zdolna do wykonywania działalności. Jeżeli natomiast nie było przeszkód zdrowotnych do podjęcia i prowadzenia działalności, to wybranie jedynie jednego klienta i świadome ograniczenie świadczonych usług do dwóch dni w tygodniu (po około 3 godziny) świadczy o braku prowadzenia tej działalności w sposób ciągły i zorganizowany, nastawiony na zysk. Takie postepowanie dowodzi w ocenie sądu, że ubezpieczona wybrała jedynie tego kontrahenta, aby przed organem rentowym wykazać posiadanie tytułu do ubezpieczeń społecznych. Niezależnie od powyższego samo wykonywanie usług na rzecz M. A. budzi wątpliwości wobec dostrzeżonych sprzeczności w zeznaniach ubezpieczonej i świadka chociażby co do czasu rozpoczęcia świadczenia usług (ubezpieczona powiedziała, że miało to miejsce na początku września 2013r. – protokół elektroniczny z 17.09.2014r. – 00:32:40, a M. A. wskazał, że nastąpiło to w połowie września), czy płatności (ubezpieczona wskazała, że miało to miejsce na koniec miesiąca, a M. A. powiedział, że płacił każdorazowo po zakończeniu sprzątania), niezrozumiałym jest też brak dowodu świadczenia usług i zapłaty za nie w grudniu 2013r. skoro ubezpieczona sprzątała dwa razy w tygodniu a zwolnienie lekarskie było wystawione dopiero od 11.12.2013r.

Niejako na marginesie powyższych rozważań warto dodać, że za pozornością działalności gospodarczej A. M. przemawia również okoliczność, iż ubezpieczona prowadziła (formalnie) działalność jako przedsiębiorca przez okres około 100 dni (tj. od 1 września do 10 grudnia 2013 r.) – czyli przez czas nieznacznie tylko dłuższy od minimalnego okresu karencji wymaganego do nabycia prawa do zasiłku chorobowego w przypadku gdy – tak jak w przypadku pozarolniczej działalności gospodarczej – ubezpieczony objęty jest dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (por. art. 4 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, tekst jednolity: Dz. U. z 2014 r., poz. 159). Innymi słowy, A. M. występowała w obrocie gospodarczym jako przedsiębiorca niewiele (o około 10 dni) dłużej niż było to konieczne do uzyskania prawa do zasiłku chorobowego (i to obliczonego od bardzo wysokiej podstawy wymiaru składek, której kwota oderwana była od realnych możliwości zarobkowych związanych z rodzajem prowadzonej przez ubezpieczoną działalności gospodarczej). Powyższa okoliczność również przemawia za przyjęciem, że celem działań podejmowanych w okresie objętym sporem przez A. M. nie było osiąganie zysku z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, lecz jedynie stworzenie pozorów wykonywania takiej działalności – w celu zapewnienia sobie świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych przysługujących w razie choroby i macierzyństwa. Trzeba podkreślić, że dla oceny czy dana osoba wykonuje pozarolniczą działalność gospodarczą mają znaczenie nie tylko okoliczności obiektywne (tzn. to, czy dana działalność jest faktycznie prowadzona), ale i subiektywne, rozumiane jako zamiar przedsiębiorcy (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 30 kwietnia 1997 r., sygn. akt: III SA 46/96, POP z 1998 r., nr 2, poz. 48; LEX nr 32064). Nie mogą być akceptowane naganne i nieobojętne społecznie zachowania polegające na pozorowaniu prowadzenia przez krótki okres pozarolniczej działalności gospodarczej, całkowicie oderwanej od rachunku ekonomicznego (co polega na opłacaniu składek na ubezpieczenia społeczne kilkukrotnie wyższych od przychodów osiąganych z tytułu działalności gospodarczej), których celem nie jest dostarczanie środków utrzymania, lecz jedynie - nabycie prawa do świadczeń z ubezpieczeń społecznych, co na ogół znajduje wyraz w zarejestrowaniu działalności na krótki czas przed zajściem zdarzenia ubezpieczeniowego (rodzącego obowiązek wypłaty świadczeń z systemu ubezpieczeń społecznych) – por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 października 2005 r., sygn. akt: II UK 43/05, OSNP z 2006 r., nr 15-16, poz. 251 (LEX nr 189956).

Zdaniem Sądu wszystkie wskazane wyżej okoliczności świadczą o tym, iż ubezpieczona A. M. w rzeczywistości nie prowadziła działalności gospodarczej w spornym okresie, a jedynie podjęła czynności pozorujące ją i mające na celu uzyskanie z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych korzyści niewspółmiernych w stosunku do włożonych środków. W konsekwencji należało stwierdzić, że nie zostały spełnione ustawowe przesłanki objęcia A. M. obowiązkowymi ubezpieczeniami społecznymi oraz dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym (art. 6 ust. 1 pkt 5 a contrario w zw. art. 11 ust. 2 a contrario w zw. z art. 12 ust. 1 a contrario w zw. z art. 13 pkt 4 a contrario ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych).

W tym stanie rzeczy Sąd na podstawie cytowanych wyżej przepisów prawa materialnego oraz w oparciu o przepis art. 477 ¹⁴ §1 k.p.c. oddalił odwołanie ubezpieczonej jako bezzasadne, nie znajdując podstaw do jego uwzględnienia.

/-/ SSO Hanna Cackowska - Frank